၂၁ ရာစု ပိုးလမ္းမ နဲ႔ အေႂကြးေထာင္ေျခာက္ (BRI နဲ႔ Debt Trap)🗣
(ရခိုင္ျပည္နယ္အမတ္ ဦးZaw Zaw Myint မွ ႐ွယ္ပါသည္)။
ၿပီးခဲ့တဲ့အပတ္က၊ Belt and Road Initiatives (BRI) အေၾကာင္းကို အဂၤလိပ္ စာေစာင္ေတြမွာ ဖတ္မိလိုက္တယ္။ အဲ့ဒါနဲ႔စပ္မိၿပီး တ႐ုပ္ရဲ႕ Debt Traps Diplomacy အေၾကာင္း ထပ္ေလ့လာမိတယ္။ "ဟ-ဒါေတြေတာ့ ငတို႔ေရႊျမန္မာေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ သိသင့္တယ္ဟ၊ လက္တို႔ဦးမွျဖစ္မွာပါ" လို႔ေတြးမိၿပီး၊ ကြ်န္ေတာ္ဖတ္မိ၊ မွတ္မိ၊ေတြးမိတာေလးေတြကို မွ်လိုက္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕လဲ သိၿပီးသားျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဒီပိုစ့္ေလးဖတ္ၿပီး၊ စာဖတ္သူ အသိေလးတစုံတရာ ရၿပီး၊ ျဖန္႔ၾကက္၍ ထပ္ေတြးျဖစ္ေကာင္းပါရဲ႕ဟု ယုံၾကည္မိပါသည္။
၁)BRI ဆိုတာဘာလဲ🗣
One Belt One Road လို႔လဲေခၚၾကပါတယ္တ႐ုပ္ရဲ႕ ၂၁ ရာစုပိုးလမ္းမစီမံကိန္းႀကီးေပါ့။ အဲ့ဒီစီမံကိန္းႀကီးဟာ၊ ဥေရာပ၊အာဖရိက ကေန အာရွထိ က်ယ္ျပန္႔ပါတယ္။ အဲ့ဒီလမ္းတေလ်ာက္မွာ ရွိတဲ့တိုင္းျပည္ေတြမွာ တ႐ုပ္ဟာ သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံေတြကို သူ႔ေငြေခ်းေပးၿပီး၊ တံတားမ်ားထိုးျခင္း၊ ဆိပ္ကမ္း၊ကားလမ္း၊ရထားလမ္း မ်ားတည္ေဆာက္ျခင္း။ ေရနံပိုက္လိုင္းမ်ား သြယ္တန္းျခင္း၊ သယံဇာတမ်ားတူးေဖၚျခင္း စသည့္လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေနျခင္းပါ။
၂)Debt Traps Diplomacy ဆိုတာဘာလဲ🗣
လက္ရွိတ႐ုပ္ရဲ႕ ကမ႓ာ့စီးပြားေရးကို အုပ္စိုးေရး မဟာျဗဴဟာကို အေကာင္အထည္ေဖၚရာမွာ၊ ဖြံ႕ျဖဳိးမွဳ႕ႏွိမ့္က်ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြအေပၚအသုံးျပဳတဲ့ (Methodology)လုပ္ငန္းေဖၚေဆာင္ပုံ၊ ေဖၚေဆာင္နည္းတခုပါ။ အေပါင္ပစၥည္းထားၿပီးမွေငြေခ်းေပး ေသာ (Asset-based lending)စနစ္ပါ။ ၿမီရွင္တ႐ုပ္နဲ႔ ၿမီစားႏိုင္ငံတို႔အၾကား ႏွစ္ဦးသေဘာတူ ခ်ဳပ္ဆိုၿပီး၊ ဆက္ဆံၾကတဲ့ Foreign Policy ပါ။
မ်ားေသာအားျဖင့္၊ အဲ့ဒီလိုစာခ်ဳပ္ကို ျပည္သူကိုခ်မျပၾကပဲ၊ ေငြအေပးအယူအတြက္ ၾကားခံ Contractor ကို အသုံးျပဳၾကပါတယ္။ ဥပမာ - ျမစ္ဆုံအတြက္ China Power Investment၊ ရန္ကုန္ျမဳိ႕သစ္စီမံကိန္းအတြက္ China Communucation Construction Company တို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ ျပန္မဆပ္ႏိုင္ေအာင္ကိုပဲ၊ အတိုးမ်ားမ်ားယူပါတယ္။ ADB, World Bank တို႔က အတိုးႏႈန္း ၀.၂၅ ကေန အမ်ားဆုံး ၃% ယူတဲ့အခ်ိန္မွာ တ႐ုပ္က အနဲဆုံး ၄% ကေန ၆% ထိယူပါတယ္။ ျပန္မဆပ္ႏိုင္မွ အေပါင္ခံပစၥည္းသူတို႔ရမွာကိုး။ သူတို႔အေပါင္လက္ခံတဲ့ပစၥည္းကလဲ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရြာက ဦးအဝါး အမိန္႔ရအေပါင္ဆိုင္က လက္ခံတဲ့၊ စက္ဘီး၊ အင္းက်ီ၊ ဒံအိုး၊ဒံခြက္ မဟုတ္ပါဘူး၊ အဲ့ဒီတိုင္းၿပည္ရဲ႕အေရးပါတဲ့ ေရ၊ေျမ ပိုင္နက္ေတြပါ။
အဲဒီးနည္းအရ - သီရိလကၤာ ကေတာ့ ကိုယ့္ထက္ေစာၿပီး တ႐ုပ္ရဲ႕ အေႂကြးေထာင္ေခ်ာက္ထဲမိသြားပါၿပီ။ အတိုးအရင္းေပါင္း US$ 13 billions တ႐ုပ္ကို ျပန္မဆပ္ႏိုင္ေတာတဲ့အဆုံး Hambantota ဆိပ္ကမ္း နဲ႔ ေျမဧက ၁၅,၀၀၀ တ႐ုပ္လက္ထဲကို ႏွစ္ေပါင္း ၉၉ ႏွစ္ မင္းတို႔လုပ္ျခင္ရာလုပ္ပါေတာ့ ရယ္လို႔၊ မ်က္ရည္စက္လက္နဲ႔ ပဲ အရင္အစိုးရဒဏ္ဒင္းပဲခံေတာ့ဟဲ့ ဆိုၿပီး၊ အပူလုံးႂကြ၊ ရင္ကြဲပက္လက္နဲ႔ ၂၀၁၇ ဒီဇဘၤာ မွာ တ႐ုပ္လက္ထဲကို ဝကြက္အပ္လိုက္ရတယ္။
ေရွ႕လူအျမင္မက်ယ္၊ ကိုယ့္အတြက္ဘဲၾကည့္ုၿပီး လုပ္သြားတာကို၊ ေနာက္လူက ေက်ာေကာ့၊ ရင္ေကာ့ၿပီး ခံလိုက္ရၿပီေပါ့။ ဆပ္ေပဦးေတာ့ ၉၉ ႏွစ္။ ကြ်န္ခံၿပီး အေႂကြးဆပ္တယ္ဆိုတာ ဒါပဲထင္ပါ့။မ်က္ေပတုန္း၊ ႏွာေခါင္းလန္လန္ သီရိလကၤာအမည္ခံ တ႐ုပ္မ်ဳိးဆက္သစ္ေတြ မၾကာမွီလာၿပီ - ေမ်ာ္ေပါ့။
သီရိလကၤာေနာက္ကို လိုက္မွာက ပါကစၥတန္ပါ၊ သူ႔ရဲ႕စီးပြားေရး အေတာ္က်ေနပါတယ္။ ယခုလဲ BRI ရဲ႕ အပိုင္းတခုျဖစ္တဲ့ the China-Pakistian Ecomomic Corridor (CPEC) အစီအစဥ္ အရ US$62 Billion တန္ဖိုးရွိ စီမံကိန္းေတြခ်ဳပ္ဆိုၿပီးလုပ္ကိုင္ေနပါတယ္။ လွမ္းေနပါတယ္ တ႐ုပ္ရဲ႕ အေႂကြးေထာင္ေခ်ာက္ဆီ။ မၾကာခင္ "ဂ်ပ္" ကနဲ႔ ကြိ သြားပါလိမ့္မည္။ ကြိ ေတာင္ ကြိေနၿပီလားမသိ။
အဲ့ဒီေနာက္ကေန "အာရွမွာျမန္မာကသာ ....." လို႔ သံျပဳိင္ေအာ္ရင္း၊ အေျပးအလြား လိုက္ေနတာကကြ်န္ေတာ္တို႔ ေရႊျမန္မာပါ။ အဲ့ဒီေျပးေနတဲ့ ေျခလွမ္း က်ဳပ္တို႔ ဘယ္လို ခ်ဳပ္ၾကမလဲ။ မိေနတဲ့ဟာေတြ၊ ဘယ္လိုျပန္ထုတ္ၾကမလဲ။ မိထားၿပီးတဲ့ဟာကိုေတာ့ အေကာင္းပကတိ ျပန္ရဖို႔ေတာ့မေမ်ာ္လင့္ပါနဲ႔ေတာ့။ ကိုငေတ၊ ဦးငေတ၊ ဘႀကီးေတတို႔မာဖို႔ အတြက္ စေတးလိုက္တယ္လို႔ပဲ မွတ္လိုက္ၾကပါေတာ့။ ပစၥေယာေဟာတု ၿပီး ေရစက္ခ် အမွ်ေဝ လိုက္ၾကေပေတာ့။
ကိုယ့္အတြက္ပဲေနတတ္ခဲ့ျပီး၊ သူမ်ားအတြက္မေနေပးခဲ့တဲ့၊ သြားေလသူေတြကေတာ့၊ ႏိုင္သေလာက္အားေလးနဲ႔၊ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေရာင္းစရာရွိတာေရာင္း၊ ေပါင္စရာရွိတာေပါင္ခဲ့ၿပီးလို႔ ဒူးႏွံ႕စာဖတ္တဲ့သူကဖတ္၊ မုန္းဟင္းခါးေလးစားၿပီး၊ ႏြားႏို႔ပူပူေလးေသာက္တဲ့သူကေသာက္။ ဇိမ္က်ခ်က္။ ကဲ - အေမြဆက္ခံသူေတြဘယ္လိုလုပ္ၾကမလဲ။ ေႁမြပူရာ၊ ကင္းေမွာက္၊ ကံဆိုးမသြားရာမိုးလိုက္လို႔ရြာ၊ ကံေခလိုက္ပုံမ်ား။ ဟိုကကန္၊ ဒီကပုတ္။
၃)အေမြဆက္ခံသူေတြဘယ္လိုလုပ္ၾကမလဲ🗣
ပိုးလမ္းမတေလ်ာက္မွာ ေထာင္ ထားတဲ့၊ အႂကြးေထာင္ေခ်ာက္၊ တ႐ုပ္ရဲ႕ ေခတ္သစ္နယ္ေျမသိမ္းေရး၊ ျဗဴဟာထဲမွ လက္နက္တခု။ မိတဲ့သူေတြလဲမိသြားၿပီ၊ အဲ့ဒီလမ္းေပၚမွာေလ်ာက္ေနတဲ့သူေတြလဲေလ်ာက္ေနၿပီ။
"ေကြ်းတင္ကြ်န္ျဖစ္" ဆိုတဲ့စကားကို တ႐ုပ္ႀကီးေသေသခ်ာခ်ာေလ့လာထားၿပီး၊ လက္ေတြ႕ အသုံးခ်နတယ္ ဆိုတာကိုေတာ့ ကိုေရႊျမန္မာတို႔ သိထားဖို႔လိုပါလိမ့္မယ္။
အခုကိုဘဲ၊ ခင္ဗ်ားတို႔၊ ကြ်န္ေတာ္တို႔ အေပၚမွာတင္ေနတဲ့ ျပည္ပအေႂကြး US$ 10 Billions မွာ၊ တ႐ုပ္ကိုဆပ္ရမဲ့အေႂကြးက 4 Billions ေလာက္ရွိေနၿပီ။ NLD အစိုးရကလဲ အဲ့ဒီတ႐ုပ္ရဲ႕အၾကံအစည္ကို ရိပ္မိလို႔ အဲ့ဒီအေႂကြးကို အျမန္ဆုံးျပန္ဆပ္ဖို႔ လႊတ္ေတာ္ကေန တိုက္တြန္းေနတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ (အရင္အဘ ၂ ေယာက္၊ ၃ ေယာက္ေလာက္စီကေန ျပန္ေတာင္းလိုက္ရင္ ေတာ့ ဒီအေႂကြးေတြေၾကေလာက္ပါတယ္ - စတာေနာ္ အာဘြား!! အတည္ယူနဲ႔။)
လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္ ေလာက္က ပီကင္းမွာ Belt and Road ထိပ္းသီးေဆြးေႏြးပြဲလုပ္တယ္။ျမန္မာလဲတက္ပါတယ္။ B and R ရဲ႕ China-Myanmar Economic Corridor (CMEC) အစီအစဥ္ထဲမွာ ကီလိုမီတာ ၁၇၀၀ ေက်ာ္ရွည္တဲ့ ကူမင္း-ေက်ာက္ျဖဴ ရထားလမ္းစီမံကိန္းစတင္ဖို႔ပါပါတယ္။ အဲ့ဒီ CMEC အစီအမံဟာ ျမန္ျပည္ကို ဝင္လာတဲ့ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမဳတ္ႏွံမွဳ႕ ထဲမွာ အႀကီးမားဆုံးပါ။
ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမဳတ္ႏွံမႈ႕ (Foreign Direct Investment) ကလဲ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္မွာသိသိသာသာ က်ဆင္းသြားေတာ့၊ ဒီ CMEC ဟာ ျမန္မာ့စီးပြားေရးတက္လာဖို႔အတြက္ ဂယ္ေပါက္ ပဲလို႔ လူႀကီးေတြ ယူစထားပုံရပါတယ္။ တ႐ုပ္နဲ႔ရင္းႏွီးျမဳတ္ႏွံမွဳ႕စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုျခင္း ကေန "Boiling frog effect" ရႏိုင္တယ္ဆိုတာကို သိေစျခင္ပါတယ္။ ဖားအရွင္ကို အိုးထဲထဲ့၊ တေျဖးေျဖးမီးေပး၊ ေနာက္ဆုံး မာလကီးယား ျဖစ္တဲ့၊ ဖါးျပဳတ္နည္းပါ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ျမန္မာ တ႐ုပ္ျပဳတ္မဲ့ ဖား မျဖစ္ေစဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။လူႀကီးေတြ သတိရွိၾကပါ။
"မၿပီးခင္ ဗမာမျမင္ေစနဲ႔" တဲ့။ ေခတ္၊စနစ္ ေပၚမူတည္ တဲ့ Conditional statement တခုေပါ့။ ဒီေခတ္၊ဒီစနစ္နဲ႔ ညီေအာင္ "မလုပ္ခင္ ခ်ျပပါ" ဟု အဲ့ဒီစကားကို ျပင္ဖို႔လိုၿပီလို႔ထင္ပါတယ္။
ပထမဦးဆုံးလုပ္သင့္တာက အဲ့ဒီ စီမံကိန္းေတြဟာ၊ ျမန္မာအတြက္လား၊ တ႐ုပ္အတြက္လား၊ ဆိုတာကို ျပည္သူေတြ ရွင္းရွင္း လင္းလင္း သိေအာင္ ခ်ျပသင့္ပါတယ္။ ဒုတိယ ျမစ္ဆုံ၊ ဒုတိယ လက္ပေတာင္းေတာင္၊ ဒုတိယ ေရနံပိုက္လိုင္း၊ မျဖစ္ေစဖို႔ အထူးဂ႐ုျပဳ႕သင့္ပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ငါအဆင္ေျပဖို႔အေရးႀကီးတယ္၊ ေႂကြးတင္ေနာက္လူဆပ္လိမ့္မယ္ ဆိုတဲ့ အျပဳအမူနဲ႔ စိတ္ေနသဘာထားကိုေတာ့၊ ဒီေခတ္၊ ဒီစနစ္၊ ဒီလူေတြရဲ႕အားနဲ႔ ျဖတ္ခ်ခဲ့ၿပီး၊ အဘတို႔နဲ႔ပဲ အႏၲိမစ်ာပန ခ်လိုက္ပါေတာ့။
အဲ့ဒီ CMEC အစီအစဥ္ထဲ့မွာ US$ 2 billions တန္ဖိုးရွိတဲ့ Project အခု ၂၀ ပါပါတယ္။ ဆည္ေျမာင္း၊ တာတမံေတြ၊ျပဳျပင္၊ မြန္းမံ၊ထိမ္းသိမ္းဖို႔ အတြက္ US$ 400 million လ်ာထားပါတယ္။ သို႔ေသာ္ လမ္းပမ္းဆက္သြယ္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေျခခံအေဆာက္အအုံ အတြက္ ကုန္က်စရိတ္ကို ဒီ ၂ ဘီလီယံထဲမွာ မပါပါဘူး။ သူ႔အတြက္ သီးသန္႔ ေခ်းေငြနဲ႔သြားမွာပါ။
မၾကာခင္မွာ၊ ကားလမ္း၊ရထားလမ္း၊ ေလယဥ္ကြင္းေတြကို အဆင့္ျမႇင့္ေတာ့မယ္၊ ျမႇင့္တင္ေနတာေတြလဲရွိတယ္။ အေျခခံ အေဆာက္အဦးေတြ၊ ဟိုမွာ ဒီမွာ ေဆာက္ျကေတာ့မယ္။ကုန္းတြင္းဆိပ္ကမ္းေတြ ေဆာက္ေတာ့မယ္။ တခ်ဳိ႕ဟာေတြ စေတာင္စေနၾကၿပီထင္တယ္။ ျပည္သူေတြ အလုပ္ရေတာ့မည္။ အင္ဂ်င္နီယာေတြ ထယ္ထယ္ဝါဝါျဖစ္ေတာ့မည္။ နည္းပညာရွင္ေတြ ေမာ္ေတာ့မယ္။ SME လုပ္ငန္းရွင္ေတြ Service supplier ျဖစ္ေတာ့မယ္၊ Contract ေတြရေတာ့မယ္။ ေပ်ာ္စရာႀကီးေပါ့၊ တိုင္းျပည္ရဲ႕ အေျခခံအေဆာက္အဦးေတြ၊ ခိုင္ခိုင္မာမာႀကီးေပၚလာေတာ့မည္။
သို႔ေသာ္၊ ေမးစရာရွိလာတာက၊ ကိုယ့္ပိုက္ဆံနဲ႔ကို လုပ္မွာလား၊ မဟုတ္ဘူး။ ထုံးစံမပ်က္၊ေခ်းငွားျပီးလုပ္မယ္။ ေငြဘယ္ေလာက္ ကုန္မလဲ၊ ဘယ္သူ႔ဆီကေန႔၊ ဘယ္ေလာက္အတိုးနဲ႔ေခ်းမွာလဲ၊အဲ့ဒီအတြက္ယူထားတဲ့၊ ယူမဲ့ အေႂကြးေတြကို ျပန္ဆပ္ႏိုင္၏ မႏိုင္၏ တြက္ထားသလား။ မဆပ္ႏိုင္ရင္ ဘယ္လို လုပ္ၾကမလဲ။
Financial Risk assessment ေတြလုပ္ၿပီးၿပီလား၊ ေတြ႕ရွိတဲ့ Risk ေတြကို ဘယ္လို ထိမ္းခ်ဳပ္မလဲ (Control) ဆိုတဲ့ Mitigations ေတြခ်ထားၿပီးၿပီလား။ အလုပ္သမားခြဲတမ္း(Quota)၊ အင္ဂ်င္နီယာဦးေရခြဲတမ္း၊ နည္းပညာရွင္ခြဲတန္း၊ သတ္မွတ္ၿပီးၿပီလား။ ျပည္တြင္း SME ေတြအတြက္၊ ဘယ္လိုအခြင့္အေရးေတြေပးၿပီး၊ ဘယ္လိုအကာအကြယ္ေတြ ထားေပးမွာလဲ။ ႏြားေရွ႕ထြန္ၾကဴး လုပ္တာမဟုတ္ရပါ။
အဲ့ဒီစီမံကိန္းေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ေဆြးေႏြးၾကသလား၊ အဲ့ဒီအတြက္ကုန္က်မဲ့ေငြကို ဘယ္သူ႔စီကေန၊ ဘယ္လိုပုံစံနဲ႔ယူထားသလဲ၊ ယူမွာလဲ၊ ဘယ္ေလာက္ကာလၾကာၾကာ၊ ဆပ္ၾကမလဲ၊ ျပန္ဆပ္ႏိုင္ပါ့မလား။ အဲ့ဒါကျပည္သူ႔အတြက္ စိုးရိမ္စရာပါ။ ျပည္သူေတြ သိသင့္သိထိုက္တဲ့ ကိစၥပါ။
CMEC ရဲ႕မဟာအစီအစဥ္ထဲမွာ Private Priority Project အေနနဲ႔ US$ 100 billions တန္ဖိုးရွိတဲ့ ရန္ကုန္ျမဳိ႕ေတာ္သစ္ စီးမံကိန္းပါပါတယ္။ China Communications Construction Company (CCCC) နဲ႔ ျမန္မာနဲ႔ MoU ေတာင္ခ်ဳပ္ဆိုၿပီးေလာက္ပါၿပီ။
ဒီစီမံကိန္းႀကီးမ်ားဟာ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔တ႐ုပ္တို႔၊ အေပးအယူညႇိႏိုင္းေနၾကတုန္းပဲဟုယူဆပါသည္။ အထူးသျဖင့္ အေခ်း၊ အငွားနဲ႔ အေပးအယူျဖစ္ဖို႔မ်ားပါတယ္။ ေဒသတြင္းႏိုင္ငံမ်ားမွာလဲ၊ ဒီ BRI နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး၊ တ႐ုပ္ရဲ႕ေခ်းေငြေတြဟာ ေမးခြန္းထုတ္စရာျဖစ္ေနၿပီး၊ သူ႔ရဲ႕အေႂကြးေထာင္ေခ်ာက္ထဲ့ကို တြန္းပို႔ေနသလိုျဖစ္ေနတာပါ။ ျမန္မာကိုလဲ ခြ်င္းခ်က္အေနျဖင့္ ခ်န္ထားခဲ့လို႔မရပါဘူး။
ေက်ာက္ျဖဴ ေရနက္ဆိပ္ကမ္း၊ ကူမင္း-ေက်ာက္ျဖဴ ရထားလမ္း၊ ရန္ကုန္ျမဳိ႕သစ္စီမံကိန္း စသည္တို႔ ေၾကာင့္၊ ျမန္မာျပည္သူၾကားမွာ တ႐ုပ္ဆန္႔က်င္ေရးေတြ၊ အုံနဲ႔က်င္းနဲ႔ ျဖစ္လာႏိုင္စရာရွိပါတယ္။ ႏွစ္ရွည္ လမ်ားစြာ၊ ျမန္မာ့ေျမ၊ ျမန္မာ့ေရ ကို တ႐ုပ္ကို အငွားခ်၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးမယ္ဆိုလ်င္၊ အမ်ားစုကေတာ့ေက်နပ္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။
တ႐ုပ္က ဒီစီမံကိန္းေတြကို သူ႔တိုင္းျပည္။သူ႔လူမ်ဳိး အက်ဳိးစီးပြားအတြက္၊ မဟာျဗဴဟာခ်ၿပီး၊ ကိုယ့္နိင္ငံထဲမွာလုပ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ လူႀကီးေတြေကာ၊ မိမိတိုင္းျပည္နဲ႔ လူမ်ဴိး ေရရွည္ေကာင္းစားေရးအတြက္၊ ဘယ္လိုျဗဴဟာေတြနဲ႔ ဘယ္လိုအစီအစဥ္ေတြဆြဲျပီး၊ လုပ္ေနပါတယ္ဆိုတာကို လူထုကို အခ်ိန္မေႏွာင္းမွီ ခ်ျပသင့္တယ္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ "သူခိုးေျပးမွ ထိုးကြင္းထ"၊ လုပ္ေနလို႔မရပါဘူး။ ျမစ္ဆုံစီမံကိန္း နဲ႔ လက္ပေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္း၊ ေရနံပိုက္လိုင္းစီမံကိန္းေတြဟာ၊ မ်က္ျမင္သက္ေသ၊ သခၤန္းစာယူရမဲ့ဟာေတြပါ။
ယူနန္ ကေန ရခိုင္ ေက်ာက္ျဖဴဆိပ္ကမ္း၊ ထိုမွတဆင့္၊ အိႏၵိယသမုဒၵယာ သို႔ထြက္ေရးဟာ၊ တ႐ုပ္ရဲ႕အႏၲိမပစ္မွတ္ပါ။ အဲ့ဒီသြားမဲ့လမ္းတေလ်ာက္မွာ၊ ဘာေတြေကာက္စားသြားမလဲ ဆိုတာမည္သူမွ ခန္႔မွန္းလို႔မရပါဘူး။ တ႐ုပ္အစားပက္စက္တာ အထူးေျပာျပစရာမလိုပါ။
ယခုေရနံပိုက္လိုင္း နဲ႔အျပဳိင္၊ ျမန္မာျပည္ကို ကန္႔လန္႔ျဖတ္ၿပီး ရထားလမ္းေဆာက္မွာပါ။ အဲ့ဒီရထားလမ္းဟာ၊ ျမန္မာ့းရထားလမ္းလား၊ တ႐ုပ္ရထားလမ္းလား၊ ျမန္မာ့ အက်ဳိးစီးပြားအတြက္လား၊ တ႐ုပ္အက်ဳိးစီးပြားအတြက္လား၊ ဘယ္သူအခိုင္အမာေျပာႏိုင္မလဲ။ ယခု မူဆယ္ကေန ေက်ာက္ျဖဴ လမ္းပိုင္းအတြက္ ဘယ္သူေတြ တိုင္းထြာေလ့လာေနသလဲ၊ တ႐ုပ္လား၊ ျမန္မာလား၊ China Railway Eryuan Engineering Corporation (CREEC) ကလုပ္ေနတာပါ။ ဘယ္သူ႔ေငြနဲ႔လဲ၊ တ႐ုပ္ေငြလား၊ ျမန္မာ့ေငြလား။ ေတာ္ၾကာေန တ႐ုပ္မီးရထား၊ ျမန္မာျပည္တြင္ေျပးသည္။ "ျမန္မာမစီးရ" ဆိုတဲ့ဆိုင္းဘုတ္နဲ႔ေတြ႕တဲ့အခါၾကမွ၊ ငါးပါး-ဆယ္ပါးတင္မက သံဃာစဥ္ပါေမွာက္ပါလိမ့္မယ္။
ေရနံပိုက္လိုင္းကေတာ့ တ႐ုပ္အတြက္ပဲ ဆိုတာ "လယ္ျပင္မွာ ဆင္သြားသလို" ရွင္းပါတယ္။ အျငင္းပြားစရာမရွိပါဘူး။ ေရနံပိုက္လိုင္းက တ႐ုပ္အတြက္ ေရနံသယ္ပို႔သလို၊ ကူမင္း-ေက်ာက္ျဖဴ ရထားလမ္းကလဲ၊ တ႐ုပ္ေတြပဲ၊သယ္ယူ၊သယ္ပို႔ ဖို႔ပဲ့ဆိုလွ်င္ေတာ့၊ တ႐ုပ္ေတာမွာ ျမန္မာေမ်ာရံုပဲ ရွိပါလိမ့္မယ္။ အေသအခ်ာ တြက္ခ်က္ၿပီး စဥ္းစဥ္းစားစား လုပ္ေစျခင္ပါတယ္။ မလုပ္ဖို႔ ေျပာေနတာမဟုတ္ပါ။ မေျပးေသာ္ ကံရာရွိ၊ တကယ္လို႔မ်ား အဲ့ဒီလိုျဖစ္လာလ်င္၊ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ခင္ဗ်ားတို႔အတြက္၊ ဆုံးရွဳံးမႈ႕နဲႏိုင္သမွ် နဲပါးေအာင္၊ အစီအမံ၊ အကာအကြယ္၊ (Mitigations) ေတြကိုစဥ္းစား၊စီမံ၊ခ်ထားေပးဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုပ္လူဦးေရ ၁.၄ ဘီလီယံ၊ ျမန္မာလူဦးေရ ၅၅သန္း။ အခ်ဳိးခ်ၾကည့္ပါ။ အခုေတာင္ တ႐ုပ္ျမန္မာျပည္လာလ်င္ Arrival Visa ပဲလိုတယ္။ ၾကဳိေလ်ာက္စရာမလိုဘူး။ ျမန္မာျပည္ဟာ သူတို႔အတြက္ အိမ္ဦးနဲ႔က်မ္း။ ကိုယ္တို႔ သူ႔ေလယာဥ္စီးၿပီး၊ သူ႔ေလဆိပ္ထဲခဏဝင္၊သူ႔ေလယာဥ္ေျပာင္း စီးတာေတာင္၊ Transit visa ေလ်ာက္ရတယ္။ မတရားပုံ။ အႏိုင္က်င့္ခ်က္မ်ား။ မခံစားႏိုင္လို႔ ျပန္ေျပာေတာ့၊ "This is my country" တဲ့။ သူမ်ားေတြမ်ား ကိုယ့္ဟာကို ကာကြယ္တတ္လိုက္ၾကတာ။
သူတို႔အစီအစဥ္ကို ၾကည့္ရတာ၊ ဇာမဏီငွက္အလားသဏာန္တူတဲ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အေရွ႕၊အေနာက္၊ ဝဲယာ ေတာင္ပံတစုံကို ေရနံပိုက္လိုင္းၾကဳိးႀကီးနဲ႔ခ်ီၿပီး၊ ေနာက္ထပ္ တုပ္တုပ္မွ မလႈပ္ႏိုင္ေအာင္ ယူနန္-ေက်ာက္ျဖဴ ရထားလမ္း သံၾကဳိးနဲ႔ပါ ခ်ီဖို႔ၾကဳိးစားေနသလိုျဖစ္ေနတယ္။ ဒါမွ ဇာမဏီရဲ႕ေခါင္း ျမစ္ဆုံဆည္ကို အပိုင္ကုပ္ၿပီး၊ တ႐ုပ္နဂါးႀကီး က ျမဳိမဲ့အထာပါ။ ေၾကာက္တတ္လ်င္၊ ေၾကာက္စရာအေတာ္ေကာင္းပါတယ္။ မ်ဳိးျပဳတ္မဲ့ကိန္းပါ။
ယခုေျပာခဲ့တဲ့ စီမံကိန္းေတြဟာ အစဦးပိုင္းမွာပဲ၊ ရွိေနပါေသးတယ္။ ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ၊ ျပည္သူကို ခ်ျပ၊ Public Consulation ေတြေစာလ်င္စြာ လုပ္၊ ပယ္သင့္တာပယ္၊ ဖ်က္စရာရွိတာဖ်က္၊ ေလ်ာ္စရာရွိတာေလ်ာ္ သင့္တယ္လို႔ထင္ပါတယ္။ ျပည္သူမွလဲ ေတာင္းဆိုသင့္ပါတယ္။
ျငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ေတြ၊ အဆင္တေျပျဖစ္ေရး၊ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္းနဲ႔ ကခ်င္ျပည္နယ္ မွာ လက္နက္ကိုင္ ပ႒ိပကၡေတြ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေရး ဟာ တ႐ုပ္အတြက္၊ အေရးႀကီးပါတယ္။ အစိုးရနဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြ၊ အဆင္ေျပမွ သူေဆာက္ခ်င္တဲ့၊ Highway လမ္းေတြ၊ High Speed Train ေတြကို ေဖါက္လို႔ရမွာပါ။
ဒါေၾကာင့္။ တ႐ုပ္ဟာ ျပည္ေထာင္စုႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးညႇိႏိုင္းေရးေကာ္မတီ(Federal Political Negotiation and Consultative Committee - FPNCC) ရဲ႕ အဖြဲ႕အဝင္ေတြျဖစ္တဲ့ ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပိုင္းမဟာမိတ္တပ္ဖြဲ႕ ေတြနဲ႔ ျမန္မာအစိုးရ ေျပလည္မႈ႕ရရွိေအာင္ ဝင္ေရာက္ေဆာက္ရြက္ေပးေနရတာပါ။ အက်ဳိးလိုလို႔ ေညာင္ေရသြန္း ေနရတာပါ။
သို႔ေသာ္ ျမန္မာဟာ အဲ့ဒီ CMEC အစီအစဥ္ထဲ့ပါဝင္ဖို႔အတြက္၊ ကုန္က်မဲ့ေငြေၾကး၊ တ႐ုပ္စီကေနယူရမဲ့အေႂကြးဒဏ္ေတြကို ခံႏိုင္ရည္ရွိပါ့မလား၊ တတ္ႏိုင္ပါ့မလား၊ တ႐ုပ္ရဲ႕အေႂကြးေထာင္ေခ်ာက္ကို လြတ္ေအာင္ ေရွာင္ႏိုင္ပါ့မလား ဆိုတာကေတာ့၊ တကယ့္ဧရာမ ေမးခြန္းႀကီးတခုပါ။
၄)ရွိထားသင့္ေသာ သံသယစိတ္ (Healthy Skeptcism)⁉️
ဘာေၾကာင့္ဒါေတြေျပာရသလဲဆိုေတာ့၊ ေနာင္မ်ားမွာ "တို႔ေတာ့ ႏွပ္အပစ္ခံရၿပီဟဲ့" ဆိုၿပီး "အရပ္ကယ္ပါ လူဝိုင္းပါ" မျဖစ္ေစျခင္လို႔ပါ။
“မီးတုတ္၊ မီးတုတ္ - ရိႈ႕ ရိႈ႕”
“သူပုန္၊ သူပုန္ - ထ ထ”
“သပိတ္၊ သပိတ္ -ေမွာက္ ေမွာက္”
"ဗမာျပည္သည္ တို႔ျပည္ - Gong xi fa cai သည္သူတို႔စကား"
“သခင္မ်ဳိးေဟ့ တို႔ဗမာ၊ အေရးေတာ္ပုံ ေအာင္ပါေစ”.....ဟု ထပ္ၿပီးေတာ့ ေနာင္လူေနာက္သား ျမန္မာလူငယ္ေတြကို လက္သီးလက္ေမာင္းတန္းၿပီး မဆိုေစျခင္ေတာ့လို႔ပါ။
ဒါဟာ ျပည္သူအမ်ားမွာ ရွိသင့္ရွိထိုက္တဲ့ သံသယစိတ္ (Healthy Skepticism) ပါ။သိပ္မေႏွာင္းခင္၊ ျပည္သူနဲ႔ အစိုးရ ဒါေတြကို က်ပ္က်ပ္သတိထား၊ စဥ္းစား၊ လုပ္ေဆာင္သင့္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခားသားနဲ႔အလုပ္လုပ္တိုင္း ရွိသင့္ရွိထိုက္ေသာ သံသယစိတ္ကိုေမြးၾကပါ။
၁)အက်ဳိးအျမတ္စံစားရတာကသူတို႔၊ ေနာက္ဆက္တြဲေဘးဒုကၡ ကိုေဆြစဥ္မ်ဳိးဆက္ခံစားရမွာက က်ဳပ္တို႔။
၂)စီမံကိန္းေတြအစျပဳခ်ိန္၊ စေနခ်ိန္၊အၿပီးမွာ တ႐ုပ္အလုပ္သမား နဲ႔ အရာရွိေတြရဲ႕၊လုပ္ပိုင္ခြင့္ကိုေက်ာ္ၿပီး၊ ျပဳမႈလုပ္ေဆာင္ခ်က္။
၃)တိုင္းျပည္၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို ထိပါးေစာ္ကားေသာ အျပဳအမူလုပ္ေဆာင္ခ်က္။
၄)တ႐ုပ္၏လုပ္နည္းလုပ္ဟန္၊ နည္းပညာ ရင့္က်က္မွဳ႕ နဲ႔ ပညာရွင္ က်င့္ဝတ္သိကၡာ ကိုတိုင္းတာစစ္ေဆး၊ အာမခံခ်က္။
၄)လုပ္ပိုင္ခြင့္ နဲ႔ ရပိုင္ခြင့္ တဖက္ေစာင္းနင္း မျဖစ္ေရး။
၅)တ႐ုပ္ေတြဥပေဒမဲ့ လုပ္ျခင္တာမလုပ္ႏိုင္ေအာင္၊ ဧည့္သည္မွ အိမ္ရွင္ကို မေထမဲ့ျမင္ အႏိုင္က်င့္ ေစာ္ကားျခင္း မလုပ္ႏိုင္ေအာင္ ကာကြယ္တားစည္းျခင္း။
၆)ႏိုင္ငံးျခားသားတ႐ုပ္ အေရအတြက္ ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း ႏွင့္ ႏိုင္ငံအဝင္အထြက္ စီစစ္ျခင္း။
၇)ျမန္မာအာဏာပိုင္မ်ားဘက္မွလဲ၊ ကိုယ့္လူမ်ဳိးကိုႏွိမ့္ခ်ဆက္ဆံၿပီး ႏိုင္ငံျခားသားကို အထင္ႀကီး၍ ေသာ္၎၊ ေၾကာက္၍ေသာ္၎၊ အေရေပးဆက္ဆံ၊ ဆလံသ မွဳ႕မ်ားရွိေနလွ်င္ ေလ်ာ့ခ်ျခင္း။
၈)အာဏာပိုင္မ်ား၊ ႏိုင္ငံျခားသားနဲ႔ အလိုတူအလိုပါ၊ ဂိုဏ္းဖြဲ႕ၿပီး ျပည္သူကိုႏွိပ္စက္ျခင္း။
၉)ဇာတ္တူသားစားျခင္းမွ ေရွာင္က်ဥ္ျခင္း
၁၀)လက္သိပ္ထိုးလုပ္ကိုင္ျခင္းမ်ားကို ေစာင့့္ၾကည့္တားျမစ္ျခင္း။
ေနာက္ထပ္ဘာေတြျဖစ္ႏိုင္သလဲ၊ ျပည္သူအမ်ားစုေပါင္းၿပီး (Brainstorming)ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေခါင္းခ်င္း႐ိုက္ အေျဖရွာၾကပါ။ အေျဖရလွ်င္ ရတဲ့ေနရာမွာမထားခဲ့ပဲ၊ အေကာင္အထည္ေဖၚၾကပါ။
ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ျပည္သူေပါင္းၿပီး ဒီႏွစ္ ၂၀၁၉ မွာ အထူးဂ႐ုျပဳေစာင့္ၾကည့္ရမဲ့ BRI ရဲ႕ စီမံကိန္း ၆ ခုရွိပါတယ္။
၁)ႏိုဝဘၤာ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္မွာ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့တဲ့ US$10 Billions တန္ဖိုးရွိ ေက်ာက္ျဖဴ ေရနက္စီမံကိန္း
၂)ေအာက္တိုဘာ ၂၀၁၈ မွာ Feasibility Study စတင္ေနတဲ့ မူဆယ္-မႏၲေလး ရထားလမ္း၊ ဒါဟာ ယူနန္-ေက်ာက္ျဖဴ မီးရထား စီမံကိန္းရဲ႕အပိုင္းတခုပါ။
၃)ရန္ကုန္ျမဳိ႕သစ္စီမံကိန္း၊
၄)ႀတိဂံေဒသစီးပြားေရးဇုံ၊ ကခ်င္မွာရွိတဲ့ကန္ပက္လက္၊ ရွမ္းျပည္နယ္မွာရွိတဲ့ ေလာက္ကိုင္၊မူဆယ္၊ခ်င္းေရႊေဟာ္
၅)US$3.6 billions တန္ဖိုးရွိ ျမစ္ဆုံဆည္ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း
၆)US$20 Billions တန္ဖိုးရွိ ေက်ာက္ျဖဴ-ကူမင္းရထားလမ္း၊၊ သမတဦးသိန္းစိန္လက္ထက္ ၂၀၁၁ မွာ တ႐ုပ္နဲ႔ MoU ထိုးခဲ့ၿပီး၊ ေဒသခံမ်ားကန္႔ကြက္တဲ့အတြက္ ၂၀၁၄ မွာ ရပ္ထားခဲ့တဲ့ စီမံကိန္းပါ။
Credit - Original Writer.
References:
1. https://bharatshakti.in/why-do-nations-fall-into-the-chinese-debt-trap/
2. https://www.heritage.org/international-economies/commentary/pakistan-about-be-caught-chinas-debt-trap-diplomacy
3. https://www.khaleejtimes.com/editorials-columns/are-more-nations-falling-into-chinas-debt-trap
4. https://www.zambianobserver.com/zambia-china-death-trap/
5. https://economictimes.indiatimes.com/news/international/world-news/new-chinese-loan-may-further-plunge-sri-lanka-into-debt-trap/articleshow/65659719.cms
6. https://chinaus-icas.org/wp-content/uploads/2017/02/American-Perspectives-on-the-Belt-and-Road-Initiative.pdf
.
Credit
.
.
မိမိ သံုးသပ္ခ်က္။
အဂတိမ်ားျပားလွတဲ့ အစိုးရေခါင္းေဆာင္နဲ႔ ခိုးသား၅၀၀ ႏိုင္ငံေတြမွာ China တ႐ုပ္ သာမက ဂ်ပန္၊ ေတာင္ကိုးရီးယား၊ အေမရိကန္၊ အဂၤလိပ္၊ ဂ်ာမန္၊ ႐ု႐ွား နဲ႔ ေနာက္ဆံုး စင္ကာပူ၊ ထိုင္း ႏိုင္ငံမ်ားကပါ အေႂကြးနဲ႔ သိမ္းမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
.
NLD အစိုးရက BRI ေကာ္မတီ ဖြဲ႔ၿပီး ပထမအစည္းေဝး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကိုယ္တိုင္ လုပ္ေနပါၿပီ။ ျပင္ပ ပညာ႐ွင္ေတြ ထည့္သြင္းရပါမယ္။ အေရး အလြန္ႀကီးတဲ့ အမ်ိဳးသားေရးပါ။ အဂတိ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး နာဂ်စ္နဲ႔ ခိုးသားငါးရာ ခိုးလိုက္ၾကတာ မေလး႐ွားႏိုင္ငံ ၁၀ႏွစ္အတြင္း US$157 billion (ဘီလ်ံေဒၚလာမ်ားစြာ) ဆံုးရံွဳးေၾကာင္း အစိုးရသစ္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ မဟာသီယာ က ေၾကညာပါတယ္။
.
အမ်ိဳးသားေရး နံပါတ္(1) ထားၿပီး စစ္တပ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တဖက္သပ္ အျပစ္ခတ္ရပ္စဲပီး၊ ေနာက္ဆံုး လႊတ္ေတာ္ထဲကို တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ထည့္ေပးရပါမယ္။ မၾကာမီ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရယူတဲ့ ကိုလံဗီယာ ႏိုင္ငံကို စံထားရမယ္။ သူပုန္ တဗိုလ္ဆင္း (သူေဌးျဖစ္) ၿပီး တစ္ဗိုလ္တက္ မျဖစ္ေအာင္ အေသခ်ာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ရပါမယ္။
.
အခု LNG US$5b စီမံကိန္း ၂ခုလည္း Debt Trab ပါပဲ။ Total, Unical စတဲ့ ကုမဏီေတြလည္း မတရားစာခ်ဳပ္ေတြခ်ည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ စာခ်ဳပ္ပညာ႐ွင္ အမ်ားႀကီး ေမြးထုတ္ ပ်ိဳးေထာင္ရပါဦးမယ္။
.
ျမန္အစိုးရ BRI ေကာ္မတီ သတင္း
https://www.facebook.com/792607210873497/posts/1509939229140288/
.
ေဇာ္ေအာင္
No comments:
Post a Comment