တရုတ္နဲ႔ ဂ်ပန္ေတြ စိတ္၀င္စားေနတဲ့ rare earth အနက္ေရာင္သဲမ်ား

တရုတ္နဲ႔ ဂ်ပန္ေတြ စိတ္၀င္စားေနတဲ့ သဲမ်ား အေၾကာင္း သိထားသင့္သမွ်

 

 ဒီတေလာ သတင္းမွာ ေတြ႔ေနရတာက ရခိုင္ျပည္နယ္က အနက္ေရာင္သဲမ်ားကို တရုတ္ျပည္က စိတ္၀င္ၿပီး လာေရာက္ စမ္းသပ္မႈ ေတြ ျပဳလုပ္ေနတယ္ဆုိတာပါပဲ။ ျမန္မာျပည္သူ အမ်ားစုကေတာ့ အဲဒီ အနက္ေရာင္သဲေတြက ဘာလဲ၊ ဘယ္မွာသြားသံုးမွာလဲ၊ဘာတန္ဖိုးရွိလဲ ဆိုတာ သိၾကအံုးမယ္လို႔ မထင္ပါ။ စာေရးသူ ကိုယ္တိုင္လည္း အဲဒီ သဲေတြကိုမျမင္ဘူး အေၾကာင္းလဲ မသိပါ။ အေရးႀကီးတယ္ သိထားသင့္တယ္ ယူဆလို႔ ရွာေဖြမိသေလာက္ကို ေ၀မွ်ေပးလိုက္ပါတယ္။ တစ္ခုေတာ့ ႀကိဳတင္စကားခံပါရေစ။ စာေရးသူက အဲဒီ အနက္ေရာင္သဲ ေတြဟာ rare earth နဲ႔ ဆက္စပ္ေနတယ္၊ အဲဒီထဲမွာ rare earth ပါ၀င္မယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။

ဖတ္မိရတဲ့သတင္း အခ်က္အလက္ အတိုင္းအတာေၾကာင့္ အတိအက် rare earth ဟုတ္မဟုတ္ မေသခ်ာေပမဲ့လည္း စာဖတ္ သူမ်ား အေနနဲ႔ ဗဟုသုတတခု ရသြားမွာေတာ့ ယံုၾကည္ပါတယ္။ အဆိုပါ အနက္ေရာင္သဲမ်ား က အဂၤလိပ္လိုေတာ့ rare earth လို႔ ေခၚပါတယ္။ တိုက္ရိုက္ျပန္ရင္ ရွားပါးတဲ့ေျမ ေပါ့၊ ဒါေပမဲ့ အဲဒီပစၥည္းက ရွားလည္းမရွားပါး ေျမႀကီးလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ rare earth ဆိုတာက ၿဒပ္စင္ေပါင္း ၁၇ မ်ိဳး ပါ၀င္တဲ့ သတၱဳၿဒပ္ အမ်ိဳးအစားေတြကို ေခၚပါတယ္။ အဲဒါေတြက scandium (Sc-21), yttrium (Y-39), lanthanum (La-57), cerium (Ce-58), praseodymium (Pr-59), neodymium (Nd-60), promethium (Pm-61), samarium (Sm-62), europium (Eu-63), gadolinium (Gd-64), terbium (Tb-65), dysprosium (Dy-66), holmium (Ho-67), erbium (Er-68), thulium (Tm-69), ytterbium (Yb-70), and luteium (Lu-71) တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ သတၱဳေတြကို တခ်ိဳ႕က the silent heroes of modern technolog လို႔ တင္စားၾကပါတယ္။

Rare earth ဟာ မရွားပါးေပမဲ့ အဲဒီ ၿဒပ္စင္သတၱဳေတြက တမ်ိဳးတည္းသီးျခား ေတြ႔ရဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဆိုေတာ့ တူးေဖာ္ရတဲ့ ေျမႀကီး သို႔မဟုတ္ အနက္ေရာင္သဲမ်ားမွာ အထက္ပါ သတၱဳေတြ ေရာေႏွာပါ၀င္ေနမွာ ျဖစ္ၿပီး ပါ၀င္တဲ့ သတၱဳတစ္ခုစီရဲ႕ အခ်ိဳး အစားရာခိုင္ႏႈန္း မတူညီဘဲ ရွိတတ္ပါတယ္။ မရွားပါးေပမဲ့ အဲဒီေရာစပ္ေနတဲ့ rare earth ထဲမွာ ပါ၀င္ေနတဲ့ ၿဒပ္သတၱဳ တစ္ခုခ်င္းကို သန္႔စင္ခဲြထုတ္ဖို႔က အႏၱရာယ္မ်ား၊ ခက္ခဲလြန္းၿပီး စီးပြားျဖစ္ပမာဏရဖို႔ မလြယ္ကူဖူးလို႔ သိရပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ေန႔စဥ္ထိေတြ႔ သံုးစြဲေနတဲ့ အရာမ်ားစြာမွာ rare earth သတၱဳတမ်ိဳးမ်ိဳး ေသခ်ာေပါက္ ပါ၀င္ေနပါတယ္။ တီဗီ၊ ကြန္ျပဴတာ၊ ေရနံတူးစက္၊ ေသးငယ္တဲ့ အီလက္ထရြန္းနက္ အစိတ္အပိုင္းမ်ား၊ ေမာ္ေတာ္ကား၊ Hybrid ကား၊ အလင္းဖန္မွ်င္ႀကိဳး၊ စစ္လက္နက္ ကိရိယာမ်ား၊ ႏုဴကလီယား ဓာတ္ေပါင္းဖို နဲ႔ အာကာသယာဥ္ ကိုယ္ထည္ေတြမွာ အဲဒီသတၱဳ တမ်ိဳးမဟုတ္တမ်ိဳး ထည့္သြင္း အသံုးျပဳထားပါတယ္။

ဥပမာျပရရင္ Neodyumium သတၱဳကို ေသးငယ္တဲ့ အီလက္ထရြန္းႏွစ္ အစိတ္အပိုင္း ျဖစ္တဲ့ ကြန္ျပဴတာ hard disk, နားက်ပ္၊ စပီကာ၊ တာဘိုင္၊ ေရနံတူးေဖာ္တဲ့ လြန္ပူ နဲ႔ သံလိုက္ဓာတ္ သံုးရတဲ့ ေနရာတိုင္းလိုလိုမွာ ထည့္သံုးထားပါတယ္။ Neodyumium ကို ေသးငယ္ေပါ့ပါးၿပီး အလြန္မာေက်ာတဲ့ ကိရိယာအစိတ္အပိုင္းေတြမွာ အဓိက သံုးရပါတယ္။ Erbium သတၱဳကို ေနကာမ်က္မွန္၊ အလွဆင္ပန္းအိုး၊ ေလဆာခဲြစိပ္မႈ နဲ႔ သတင္းအခ်က္အလက္ လ်င္ျမန္စြာစီးဆင္းေစတဲ့ အလင္းဖန္မွ်င္ႀကိဳးေတြမွာ မရွိမျဖစ္ သံုးရပါတယ္။ Europium သတၱဳကို တီဗီဖန္သားျပင္၊ LED မီးလံုး ေတြ နဲ႔ ႏူကလီးယား ဓာတ္ေပါင္းဖို မွာ အသံုးျပဳပါတယ္။ Hybrid ကား (ဆီနဲ႔ ဘက္ထရီ ႏွစ္မ်ိဳးသံုး) ေမာင္းေနတဲ့ ကားပိုင္ရွင္ေတြကိုယ္တိုင္ rare earth ကို သူတို႔ေန႔စဥ္ သံုးေနရတယ္ဆိုတာ မသိၾကပါဘူး။ တိုယိုတာ Prius Hybrid ကားတိုင္းမွာ Lanthanum ၁၀ ေပါင္ ထည့္သံုးထားပါတယ္။ ဟိုင္းဘရစ္ကားမွာပါတဲ့ ဘက္ထရီအမ်ိဳးအစား "nickel-metal hydride" က Lanthanum သတၱဳကို သံုးထားတာပါ။ "ကမာၻ႔အႀကီးဆံုး ျဖစ္တဲ့ တိုယို တာကားရဲ႕ ထုတ္လုပ္မႈႏႈန္းမွာ Prius ဟိုင္းဘရစ္ကား က ၈ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔ အျခား ဟုိင္းဘရစ္ကားေတြရယ္၊
တရုတ္ျပည္မွာ သံုးေနတဲ့ ဘက္ထရီကားငယ္ေလးေတြ အားလံုးေပါင္းလိုက္ရင္ လိုအပ္မယ့္ Lanthanum က ေစ်းကြက္မွာ လံုေလာက္စြာမရွိပါဘူး" လို႔ rare earth ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္ Jack Lifton က ဆိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တိုယိုတာကားကုမၸဏီ က lanthanum တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္ေရးမွာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံေနတဲ့ တစ္ခုတည္းေသာ ကားကုမၸဏီျဖစ္ေၾကာင္းလည္း သိရပါတယ္။ အခ်က္အလက္မ်ားအရ ကမာၻေပၚမွာ တရုတ္ျပည္ က rare earth ပမာဏ အမ်ားဆံုး ပိုင္ဆိုင္ထားၿပီး ျပည္တြင္း စက္မႈ လုပ္ငန္း မ်ားမွာ အသံုးျပဳဖို႔ လံုေလာက္ေအာင္ဆိုၿပီး ၂၀၁၀ ခုႏွစ္မွာ ျပည္ပသို႔ တင္ပို႔ေရာင္းခ်မႈကို ကန္႔သတ္လိုက္ပါတယ္။ အဲဒီ သတင္း ေၾကာင့္ rare earth ေစ်းႏံႈးမ်ား ခုန္တက္သြားခဲ့ပါတယ္။ rare earth ရဲ႕ ေစ်းႏႈန္းကေတာ့ ေစ်းကြက္မွာရွိတဲ့ ပမာဏ နဲ႔ ၀ယ္လို အားေပၚ မူတည္ၿပီး ေျပာင္းလဲေနတတ္ပါတယ္။ ဒီဇင္ဘာလ ၂၀ ရက္၊ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ HEFA ရဲ႕ ေစ်းႏႈန္းအရ ၁ ကီလိုဂရမ္ ေစ်းကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ Scandium metal - အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁၅၀၀၀ (၁ ကီလိုေစ်း)၊ Terbium metal - ၂၅၀၀၊ Neodymium metal - ၁၁၅၊ Lanthanum metal - ၂၈၊ Europium Oxide - ၂၁၅၀၊ Dysprosium Oxide - ၉၇၅၊ Erbium metal - ၂၇၅၊ Cerium metal - ၂၅ ေဒၚလာ ....။

ျမန္မာျပည္က အဖိုးတန္ၾကြယ္၀တဲ့ သံယံဇာတေတြကို ျပည္သူေတြ မသိရွိရဘဲ ျပင္ပတိုင္းျပည္ေတြက ေပါေခ်ာင္ေကာင္းနဲ႔ တိတ္ဆိတ္စြာ သယ္ထုတ္သြားခဲ့တာ တိုင္းျပည္အတြက္ ျပည္သူေတြအတြက္ အလြန္ႏွစ္နာလွပါတယ္။ မိမိတိုင္းျပည္က ေငြေၾကး အရ နည္းပညာအရ ကိုယ္တိုင္ တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္ႏိုင္ျခင္း မရွိလို႔ ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူမ်ား ကို ဖိတ္ေခၚရတယ္ ဆိုရင္လည္း ျပည္သူေတြရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို ပထမဦးစားေပး ထည့္သြင္းစဥ္းစား ရပါမယ္။ သတၱဳသြင္း တူးေဖာ္ခြင့္ျပဳမယ့္ ေနရာေဒသတ၀ိုက္ရဲ႕ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ၊ ေနထိုင္ၾကတဲ့ ျပည္သူလူထုမ်ား ရဲ႕ က်န္းမာေရး အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ၊ ေဘးထြက္ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ား စီမံထိန္းသိမ္းမႈ စတာေတြကို ဦးစြာ စမ္းသပ္ေလ့လာရပါမယ္။ ထို႔အျပင္ တူးေဖာ္မယ့္ ေနရာေဒသတ၀ိုက္မွာ ေနထိုင္ၾကတဲ့ ျပည္သူေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးၿပီး သူတို႔ရဲ႕သေဘာထင္ျမင္ခ်က္ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစား ရပါမယ္။ ေနာက္ဆံုးမွ ခြင့္ျပဳခ်က္ေပးသင့္ မေပးသင့္ကို ဆံုးျဖတ္ရပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခားမွလာေရာက္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူေတြကို ေၾကးနီ၊ ေရႊ၊ ေရနံ၊ ဂက္စ္ စတဲ့ သတၱဳတြင္းမ်ားမွာ တူးေဖာ္ခြင့္ ေပးထားေပမယ့္ အေခ်ာင္ေရာပါသြားႏိုင္တဲ့ (တနည္း) ခိုးထုတ္သြားမယ့္ အဆိုပါ အနက္ေရာင္သဲ ေခၚ rare earth အေၾကာင္းကို ျမန္မာျပည္သူေတြ ဂရုစိုက္ သိထားသင့္ေၾကာင္း ေရးသားလိုက္ပါတယ္။

ေမာင္ကံခၽြန္။
Credit: KDN

တိုက္ေတနီယမ္ရွာေဖြမႈေၾကာင္႔ အငူေမာ္ကမ္းေျခေဒသ၌ ကမ္းပါးၿပဳိမႈမ်ား ႀကံဳေတြ႕လာ

မုိးေဝ - ရခိုင္ျပည္နယ္ (ျမစ္မခ)
by Myit Makha Mediagroup on 24 Jan, 2013

 

ရခုိင္ျပည္၊ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္ ကမ္းေျခတစ္ေလွ်ာက္တြင္ ရွားပါးတိုက္ေတနီယမ္ သတၱဳပါသည့္ သဲမ်ားအားတူးေဖာ္စမ္းသပ္ခဲ့မႈမ်ားေၾကာင္႔ ကမ္းေျခေဒသမ်ား၌ ကမ္းစပ္ၿပိဳမႈမ်ားႀကံဳေတြ႕ေနရ ေၾကာင္း ေဒသခံတို႔က ဆိုသည္။

“ကမ္းေျခက သဲေတြကုိ တူးၿပီးစမ္းသပ္ခဲ့တဲ့အတြက္ တစ္ဖက္မွာ ဘာျဖစ္လဲဆုိေတာ့ ကမ္းစပ္ေတြ ၿပိဳတယ္။ လယ္ကြင္းသုိ႔ ေရေက်ာ္တယ္။ ကမ္းနားတစ္ေလွ်ာက္သဲေတြတူးေတာ့ ကမ္းေတြက ေရတုိက္စားလာတယ္။”ဟု ေမာင္ေတာေဒသခံတစ္ဦးက ေျပာသည္။

ရေသ့ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္ အငူေမာ္ကမ္းေျခ ဒုံးပုိက္အုပ္စုအတြင္းရွိ သဲေသာင္ျပင္မွာ ၃မုိင္ရွည္ၿပီး ပင္လယ္ကမ္းေျခရွိ သဲမ်ားကုိ ေနေရာင္ျခည္ေအာက္တြင္ ၾကည့္လွ်င္ ေငြေရာင္လင္းလက္ေနသျဖင့္ သတၱဳမ်ားပါဝင္ႏိုင္သည္႔အတြက္ စမ္းသပ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု သိရသည္။

ရေသ့ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္ ဒုံးပုိက္ေက်းရြာ ပင္လယ္ကမ္းေျခ အနီးရွိ သဲမ်ားကို ၂၀၀၇ ခုႏွစ္တြင္ တရုတ္ ကုမၸဏီတစ္ခုမွ တစ္ႏွစ္လုံးနီးပါး စမ္းသပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ထို႔ျပင္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပုိင္းတြင္လည္း တရုတ္ကုမၸဏီတစ္ခုမွ အဆုိပါေဒသအတြင္းရွိ သဲမ်ားအား စမ္းသပ္မႈမ်ားျပဳလုပ္ခဲ့ရာ ရေသ့ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္ ဒုံးပုိက္၊ ကုိးတန္ေကာက္၊ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္ သဝင္ေခ်ာင္း၊ ေဇာ္မတက္ စသည့္ ေဒသမ်ားတြင္ တိုက္ေတနီယမ္ပါ သဲမ်ား ေတြ႔ရွိေၾကာင္းသိရသည္။

ထိုစမ္းသပ္မႈမ်ားအရ ယူေရနီယမ္၊ တိုက္ေတနီယမ္၊ ဇိုင္ကိုနီယမ္အပါအဝင္ အျခားဓာတ္သတၱဳေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ပါဝင္ေတြ႔ရိွရသည္ဟု ျပည္ပအေျခစိုက္ မီဒီယာမွ ထုတ္လြင္႔မႈအရ သိရသည္။

“ စမ္းသပ္ခဲ့တဲ့ သဲေတြကုိ အငူေမာ္ကေန ေရခ်မ္းျပင္သုိ႔ပုိ႔တာ ေတြ႕ရတယ္။ ၂၀၀၇ခုႏွစ္က တရုတ္ကုမၸဏီတစ္ခုကေနၿပီး ပင္လယ္ကမ္းစပ္နဲ႔ လယ္ကြင္းၾကားမွာ ရွိတဲ့ သဲခုံေတြကုိ စက္ေတြနဲ႔ တူးတယ္။ ေျမေတြလည္း ကြင္းေတြ ျဖစ္သြားေတာ့ လွိဳင္းေတြက လယ္ကြင္းထိ တက္လာတယ္။ ကမ္းစပ္မွာရွိတဲ့ အပင္ေတြလည္း ေသတယ္။ ကမ္းေတြလည္း ၿပိဳတယ္။’’ဟု ဒုံးပုိက္ေက်းရြာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ဦးသိန္းေက်ာ္က ဆုိသည္။

သဲတြင္ပါရိွသည့္ တိုက္ေတနီယမ္သတၱဳ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ခြင့္ရရိွႏိုင္ရန္အတြက္ ျပည္တြင္း အေျခစိုက္ Gold Finder ကုမၸဏီမွ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအျပင္ ျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႕ႏွင့္လည္း ညိႇႏႈိင္းေဆြးေႏြးလွ်က္ရွိေၾကာင္း သိရသည္။

အေမရိကန္မွ ထုတ္ျပန္သည္႔ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ပစၥည္းစာရင္း၀င္ တိုက္ေတနီယမ္သတၱဳမွာ အထူးသျဖင္႔ လက္နက္ထုတ္လုပ္သည္႔ေနရာ၊ တင္႔ကား၊ တိုက္ေလယာဥ္ႏွင္႔ အျခားစက္ပစၥည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးထုတ္လုပ္ရာ၌ အသံုး၀င္သည္႔ရွားပါး သတၱဳတစ္မ်ဳိးျဖစ္သည္။