ျပည္သူလူထု အေနျဖင့္ စားသံုးသူအခြင့္အေရး အျပည့္အဝရွိသည္ကို မသိသကဲ့သို႔၊ သူတပါး၏ အခြင့္အေရးကိုလည္း ေကာင္းစြာ မသိေသာေၾကာင့္ သူတပါးအား ထိခိုက္ ေစာ္ကားသည့္ ကိစၥရပ္မ်ား ျပဳမူလုပ္ေဆာင္ေနျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျပည္သူတိုင္းသည္ မိမိတြင္ မည္သည့္ အခြင့္အေရးရွိသည္ကို သိေနရမည္ျဖစ္ၿပီး စားသံုးသူ အခြင့္အေရးဆိုသည္မွာ စားသံုး သူမ်ား၏ အသိတရားပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ၎က ဆက္ေျပာသည္။
တာေမြၿမိဳ႕နယ္တြင္ ေနထိုင္သူ အိမ္ရွင္မတဦးက “အစားအေသာက္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ ကုန္တိုက္ေတြမွာဆို စိတ္ခ်ရမယ္၊ လံုၿခံဳမႈရွိမယ္လို႔ထင္လို႔ အဲဒီမွာ ဝယ္ေပမယ့္ အျပင္က ဆိုင္ေတြမွာ ဝယ္ရသလိုပါပဲ။ ကုန္တိုက္မွာ ေရာင္းတာေတြထဲက ငရုတ္သီးမႈန္႔ေတြဆိုရင္ ရက္လြန္ ေန႔စြဲေတြမပါဘဲ ေရာင္းေနတာ ေတြ႕ရတယ္” ဟု ဆိုသည္။
တခ်ိဳ႕ ကုန္တိုက္မ်ားတြင္ ေရာင္းခ်ေနသည့္ အစားအေသာက္ မ်ားသည္ ရက္လြန္ေနမႈမ်ားရွိေသာ္လည္း၊ ထို အစား အစာမ်ားအား ဝယ္ယူမိသူမ်ားကို ျပန္လည္ လဲလွယ္ေပးျခင္း မရွိေၾကာင္း ၎က ဆက္ေျပာသည္။
“ကုန္တိုက္မွာ ေရာင္းတယ္ဆိုေတာ့ ဒိတ္ေတြဘာေတြ မၾကည့္ေတာ့ဘူးေလ၊ ဝယ္လုိက္တာေပါ့။ အျပင္ေရာက္လို႔ စားမယ္ လုပ္ၿပီး ၾကည့္ေတာ့မွ ရက္လြန္ေနၿပီ။ သြားျပန္လဲေတာ့ မရေတာ့ဘူး ဝယ္ၿပီးပစၥည္းေတြကို ျပန္မလဲေပးဘူးလို႔ ေျပာတယ္” ဟု သူက ဆုိသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ တျခား ႏိုင္ငံမ်ားကဲ့သို႔မဟုတ္ဘဲ အခေၾကးေငြ မ်ားစြာေပးရၿပီး ထိုသို႔ ေပးေဆာင္သည္ႏွင့္ ထိုက္တန္သည့္ အခြင့္အေရးမ်ား၊ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ား မရရွိေၾကာင္း စံုစမ္းသိရွိရသည္။
“အစားအေသာက္တင္ မဟုတ္ဘူး။ တည္းခိုခန္းမွာ တည္းတယ္ဆိုရင္လည္း ဒီလုိပဲ။ ေတာင္းတာကေတာ့ က်ပ္ ၂ ေသာင္းခြဲ၊ ၃ ေသာင္း၊ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ရဲ႕ ဝန္ေဆာင္မႈက ဘာမွမရွိဘူး။ ကုန္ပစၥည္းေတြ ဆိုလည္း ဒီအတိုင္းပဲ။ ေျပာေတာ့သာ Customer Right၊ တကယ့္တကယ္မွာ အဲဒီလို မဟုတ္တာေတြ အမ်ားႀကီး” ဟု အသက္ ၃၀ ဝန္းက်င္ ကုမၸဏီ ဝန္ထမ္း တဦးက ဆိုသည္။
ယခင္ အစားအေသာက္ႏွင့္ ေဆးဝါးကြပ္ကဲမႈ ဌာနက စစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း ယခုေနာက္ပိုင္းတြင္ မည္သည္ကို စစ္ေဆးထားသည္၊ မည္သည့္ အစားအစာအား စစ္ေဆး၍ ေရာင္းတန္းတြင္ ေရာင္းခ်ေနသည္ကို ျပည္သူမ်ားက မသိရဘဲ စားသံုး ေနထိုင္ေနၾကရေၾကာင္း လူအမ်ားစုက ဆိုသည္။
လွ်ပ္စစ္ ပစၥည္းမ်ားကုိ ေရာင္းခ်ရာတြင္ ျပင္ပ တံဆိပ္ႏွင့္ အတြင္းတြင္ပါရွိသည့္ စက္ပစၥည္း ကြဲလြဲမႈမ်ား ရွိေနေၾကာင္း ရန္ကုန္ ပန္းဆိုးတန္းလမ္းရွိ လွ်ပ္စစ္ပစၥည္း အေရာင္းဆိုင္ တဆုိင္က ေျပာျပသည္။
“က်ေနာ္တုိ႔ ကိုယ္တုိင္ ပစၥည္းမွန္ပဲ ေရာင္းတယ္၊ တံဆိပ္ကပ္ မဟုတ္ဘူးဆိုၿပီး ေျပာေရာင္းတယ္။ တခ်ိဳ႕က အျပင္မွာ Toshiba၊ Sharp စတဲ့ ဂ်ပန္တံဆိပ္ေတြ ကပ္ထားေပမယ့္၊ အတြင္းက ပစၥည္းက တရုတ္ပစၥည္းေတြ ျဖစ္ေနတတ္တယ္။ အဲဒါမ်ိဳးေတြကို စက္ရံုေတြမွာတင္ လုပ္လာၾကတယ္။ မသိတဲ့သူကေတာ့ ေစ်းႀကီးေပးၿပီး ပစၥည္းစစ္မရၾကဘူးေပါ့” ဟု ၎ဆိုင္ ပိုင္ရွင္က ဆိုသည္။
“စားသံုးသူေတြကို အကာအကြယ္ ျပဳေပးမယ့္ အသင္းအဖြဲ႕ေတြ ေပၚလာမယ္ဆိုရင္ မရွိတာထက္ေတာ့ ေကာင္းတာေပ့ါ။ အခုရွိတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြက ဘာမွ ဟုတ္တိပတ္တိ လုပ္တာမေတြ႕ရဘူး” ဟု ရန္ကုန္ ဆိပ္ကမ္းသာလမ္းေပၚရွိ လွ်ပ္စစ္ပစၥည္း အေရာင္း ဆိုင္ရွင္တဦးက ေျပာသည္။
အိမ္နီးခ်င္းထိုင္းႏိုင္ငံတြင္ပင္ စားသံုးသူေပးထားသည့္ တန္ေၾကးအတုိင္း အခြင့္အေရးအျပည့္ ရရွိေၾကာင္း၊ ပစၥည္းအတုမ်ား ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်မႈ မရွိေၾကာင္း၊ ယင္းသို႔ ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်မႈ မရွိေစရန္ ဥပေဒျဖင့္ ထိန္းထားၿပီး ျဖစ္ေၾကာင္း ထုိင္းႏုိင္ငံတြင္ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ေနထုိင္ခဲ့သည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံသား တဦးက ရွင္းျပသည္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အရက္တုေတြလည္း အရမ္းေပါတယ္။ ႏုိင္ငံျခား အရက္ေတြကို အတုလုုပ္ေရာင္းတယ္၊ ဆိုင္ေတြကလည္း အတုဆိုတာ သိရက္နဲ႔ တင္ထားတယ္။ စားသံုးသူက ေစ်းႀကီးေပးၿပီး ပစၥည္းတုေတြ သံုးစြဲေနရတာ ေနရာတကာမွာ ေတြ႕ေနရတယ္” ဟု သူက ေျပာသည္။
စားသံုးသူမ်ား ကာကြယ္ေပးေရး ဥပေဒႏွင့္ ပတ္သက္၍ တိက်စြာ လုပ္ေဆာာင္ႏိုင္ရန္၊ ရန္ပံုေငြရွိရန္၊ ပညာရွင္မ်ား ပါရွိရန္ႏွင့္ ထိုအဖြဲ႕အစည္းသည္ ျပည္သူ႔ မ်က္ႏွာၾကည့္ၿပီး၊ ျပည္သူ႔လိုအပ္ခ်က္အား ေစတနားထား ျဖည့္စည္းေပးရန္လိုအပ္ေၾကာင္း အစိုးရဝန္ထမ္းတဦးက ဆုိသည္။
“အရင္ကဆို က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညီ၊ မညီညီ ေပါေခ်ာင္ေကာင္း ရေတာ့ ဒါေတြကိုပဲ သံုးစြဲ စားေသာက္ရတယ္။ ျပည္တြင္းနဲ႔၊ အိမ္နီးခ်င္း တရုတ္ႏိုင္ငံကေန အရည္အေသြး မမီတာေတြ ထုတ္တယ္။ လာစစ္ရင္ လာဘ္ထိုးတယ္။ အစိုးရကို လာဘ္ထိုး ထားတဲ့အတြက္ တိတိက်က် ေဖာ္ထုတ္တာ မေတြ႕ရဘူး” ဟု ၎က ဆက္ေျပာသည္။
တခ်ိဳ႕ ျပည္သူမ်ားသည္လည္း မိမိတို႔ စားေသာက္သည္မ်ား အရည္အေသြး မျပည့္ေၾကာင္း၊ ၎တို႔အား စားေသာက္ မည္ဆိုပါက က်န္းမာေရး ထိခိုက္ႏိုင္သည္ကို သိေသာ္လည္း ေငြေၾကး မေလာက္ငမႈေၾကာင့္ ထိုအရည္အေသြး မျပည့္မီသည္မ်ားကိုသာ စားေသာက္ ေနထိုင္ေနရေၾကာင္း သိရသည္။
“ဒီလုိေတြျဖစ္ေနတာဟာ အုပ္ခ်ဳပ္ခ့ဲတ့ဲ စနစ္ေၾကာင့္ပါ။ဒီစနစ္က လူေတြရဲ႕ အသိကို အေမွာင္ခ်ထားတယ္။ အရည္အေသြး မျပည့္မီတာေတြကို ထုတ္တာက ျပည္တြင္းကထက္ ျပည္ပထုတ္လုပ္သူေတြက ပိုဆိုးတယ္။ စားေသာက္ ကုန္ေတြသာ အရည္အေသြး ျပည့္မယ္ဆိုရင္ ျပည္သူေတြ က်န္းမာေရး ေကာင္းမယ္၊ အလုပ္လုပ္ႏိုင္မယ္၊ စီးပြားေရး တိုးတက္မယ္။ ဆက္ႏႊယ္မႈေတြက အမ်ားႀကီးရွိတယ္” ဟု အစိုးရ ဝန္ထမ္းတဦးျဖစ္သည့္ ကိုျပည့္ၿဖိဳးက ေျပာသည္။
စားသံုးသူမ်ား ကာကြယ္ေရးသမဂၢက ျပည္သူမ်ားအေနျဖင့္ အစားအေသာက္မ်ားကို ေရြးခ်ယ္စားေသာက္တတ္ရံု မကဘဲ ႏိုင္ငံသားတုိင္း မည္သည့္ အခြင့္အေရးမ်ား ရွိသည္ကို သိရွိၿပီး ထိုအခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္အညီ ေတာင္းဆို တတ္ေစရန္၊ မိမိရသင့္သည့္ အခြင့္အေရးကို တနည္းနည္းႏွင့္ ဟန္႔တားျခင္းမ်ား ရွိမည္ဆိုပါက ေျပာဆို ေဖာ္ထုတ္ရဲေစရန္ ပညာေပးႏုိင္ေရး အတြက္ စီစဥ္ထားေၾကာင္း သိရသည္။
စားသံုးသူမ်ားသည္ ၎တို႔ စားေသာက္သံုးစြဲမည့္ ကုန္ပစၥည္းမ်ားအား မည္သည့္ႏိုင္ငံမွ တင္သြင္းသည္၊ မည္သည့္ ပစၥည္း ပါဝင္သည္၊ မည္ကဲ့သို႔ ေဖာ္စပ္ ထားသည္ကို သိရွိႏိုင္မည့္ အခြင့္အေရး ရွိသည္ဟု ၎သမဂၢမွ ပညာရွင္တဦးက ဆုိသည္။
“က်ေနာ္တို႔ သမဂၢက အစားအေသာက္ တခုထဲမဟုတ္ဘဲ ေဆာက္လုပ္ေရးပိုင္း၊ လူသံုးကုန္ပစၥည္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္တာေတြ၊ စားသံုးသူ ဆိုတဲ့ေနရာမွာ ပါဝင္တဲ့ အရာအားလံုးကို ကာကြယ္ေပးမယ္၊ လုပ္ေဆာင္ေပးပါမယ္” ဟု အတြင္းေရးမႉး ဦးေမာင္ေမာင္က ရွင္းျပသည္။
စားသံုးသူမ်ား သိထားသင့္သည့္ အေျခခံအခ်က္မ်ားမွာ ေဘးအႏၱရာယ္ကင္းရွင္းစြာ စားေသာက္ ေနထိုင္ႏိုင္ခြင့္၊ မိမိတို႔ သံုးစြဲသည့္ ပစၥည္း၊ စားေသာက္ကုန္မ်ားတြင္ မည္သည့္ပစၥည္းမ်ား ပါဝင္သည္ကို ေသခ်ာတိက်စြာ သိရွိႏိုင္ခြင့္၊ စားသံုး သူမ်ားတြင္ ကုိယ္ပိုင္ေရြးခ်ယ္ ပိုင္ခြင့္ရွိေရး၊ ေရြးခ်ယ္စရာ မရွိေသာေၾကာင့္ မရွိရွိရာကို သံုးစြဲေနရျခင္းမွာ မိမိတို႔ အခြင့္အေရးကို ေစာ္ကားျခင္းဟု သိရွိေစရန္၊ စားေသာက္ကုန္ ပစၥည္းမ်ားကို သံုးစြဲရာတြင္ ဝန္ေဆာင္မႈမရွိလွ်င္၊ မသမာမႈမ်ား၊ မျပည့္စံုမႈမ်ား ရွိေနလွ်င္၊ အဆင့္အတန္းမမီမႈမ်ား ပါရွိေနလွ်င္ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆို၍ ထိုက္တန္သည့္ ေလ်ာ္ေၾကး ျပန္လည္ ရယူႏိုင္သည္ဆိုသည့္ အသိတရား ရွိေရးတုိ႔ ျဖစ္ေၾကာင္း ၎က ဆက္ေေျပာသည္။
စားသံုးသူမ်ား ကာကြယ္ေရးသမဂၢ (ယာယီ) သမဂၢတြင္ ဆရာဝန္မ်ား၊ အင္ဂ်င္နီယာမ်ား၊ ဓာတုေဗဒ ပညာရွင္မ်ား၊ ပညာေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဆာင္ရြက္ ေနသူမ်ား၊ အစိုးရဌာန ေပါင္းစံမွာ အရာရွိ (အၿငိမ္းစား) မ်ား စသည္ျဖင့္ ပညာရွင္မ်ား ပါဝင္ၿပီး ယခုလက္ရွိတြင္ သင္းဖြဲ႕စည္းမ်ဥ္း ေရးဆြဲေနၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ယင္းစည္းမ်ဥ္းေရးဆြဲၿပီးပါက သင္းဖြဲ႕မွတ္ပံုတင္ရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
Ref:ညိမ္းျပည့္စံု-irrawaddyburmese
Ref:ညိမ္းျပည့္စံု-irrawaddyburmese
No comments:
Post a Comment