လြန္ခဲ့တဲ့ သုံးႏွစ္ေလာက္က အေမရိကန္အစုိးရဟာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ထရီလီယံနဲ႔ခ်ီ အကုန္အက်ခံၿပီး ဧရာမ အေမရိကန္ ဘဏ္ႀကီးေတြနဲ႔ အေပးအယူတစ္ခု လုပ္ခဲ့တယ္။ ဒါက ဘာလဲဆုိေတာ့ အစုိးရက ဘဏ္ႀကီးေတြကို မၿပဳိလဲရေအာင္ ကယ္တင္ေပးမယ္။ ၿပီးရင္ ဘဏ္ႀကီးေတြက အေမရိကန္စီးပြားေရးကို ကယ္တင္ေပးရမယ္္ဆုိတဲ့ တရားဝင္ မဟုတ္ေပမယ့္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ ယုံၾကည္စိတ္ခ်စြာနဲ႔ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကတဲ့ Gentlemen's Agreement...။ ဒါေပမယ့္ အစုိးရကသာ ဘဏ္ ႀကီးေတြကုိ ကယ္တင္ခဲ့ရတယ္။ ဘဏ္ႀကီးေတြက အေမရိကန္စီးပြား ေရးတုိးတက္ရာ တုိးတက္ေၾကာင္း ဘာဆုိဘာမွ မလုပ္ေပးခဲ့ၾကဘူး။ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္က စတင္ခဲ့တဲ့ ဘ႑ာ ေရးျပႆနာေၾကာင့္ အေမရိကန္ ဘဏ္ေတြဟာ မလႈပ္မရွားႏုိင္ ျဖစ္ေန ခဲ့ၾကတာ ဒီကေန႔အထိပါပဲ။ ဘာ ေၾကာင့္လဲ။ အေမရိကန္ဘဏ္ႀကီးေတြရဲ႕ အစုရွယ္ယာ တန္ဖုိးဟာ ေစ်းကြက္ ေတြမွာ ထုိးက်ေနဆဲျဖစ္တယ္။ ဘဏ္ေတြအေနနဲ႔ အတိတ္ကုိ အတိတ္မွာပဲ ထားရစ္ခဲ့ၿပီလုိ႔ ထင္မွတ္ ထားခဲ့ၾကတဲ့ အိမ္ရာေျမေပါင္ႏွံမႈ ျပႆနာေတြကလဲ ၿပီးျပတ္ေသးျခင္း မရွိဘဲ ျပန္လည္ ေပၚထြက္လာေန တယ္။ အေမရိကန္ ဘဏ္ႀကီးေတြကပဲ အေျခအေန မေကာင္းတာလား။ မဟုတ္ပါဘူး။ ဥေရာပ ဘဏ္ႀကီး ေတြရဲ႕ ျပႆနာက အေမရိကန္နုိင္ငံ မွာထက္ေတာင္ ပုိၿပီး ဆုိးရြားပါ ေသးတယ္။
ဥေရာပဘဏ္ႀကီးေတြ က အစုိးရရဲ႕ ေၾကြးၿမီ -Sovereign Debt ေတြကို နင္းကန္ဝယ္ယူ ထား ၾကရတာေၾကာင့္ ေလတစ္ခ်က္ အေဝ့ မွာ ေၾကြလြင့္ေတာ့မယ့္ သစ္ရြက္ ေလးေတြလုိ တဖ်တ္ဖ်တ္နဲ႔ လႈပ္ခါ ေနၾကတယ္။ မၾကာေသးမီက ဘ႑ာ ေရးအကဲျဖတ္ေအဂ်င္စီ Moody' s ဟာ ျပင္သစ္က ဘဏ္ႀကီးႏွစ္ဘဏ္ ရဲ႕ ေၾကြးျပန္ဆပ္ႏုိင္စြမ္းကုိ အဆင့္ ေလွ်ာ့ခ် ပစ္ခဲ့ေသးတယ္။ ျပင္သစ္ အစုိးရက အဲဒီ ဘဏ္ႀကီးေတြကို က်ားကန္ေပးထားတယ္ဆုိေပမယ့္ ျပႆနာတက္ေနတဲ့ Societe Gen-erale ဘဏ္ႀကီးဟာ အခ်ိန္မေရြးၿပိဳ လဲသြားႏုိင္တယ္လုိ႔ အခ်ဳိ႕က ယုံ ၾကည္ေနၾကတယ္။ တကယ္လုိ႔ အဲဒီဘဏ္ႀကီးသာ ဗုံးဗုံးလဲသြားခဲ့ရင္ ဥေရာပတစ္လႊား က အထိမခံ ေရႊပန္းကန္ ဘ႑ာ ေရးအေဆာက္အအုံတစ္ခုလုံး ဝုန္းခနဲ ၿပဳိလဲသြားႏုိင္တယ္။ အဲဒီက တစ္ဆင့္ အေမရိကန္ ဘဏ္ႀကီးေတြကုိပါ ႐ုိက္ ခတ္ၿပီး ကမၻာတစ္ဝန္းလုံး ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ ဘ႑ာေရးျပႆနာလုိ တစ္ ႏြယ္ငင္ တစ္စင္ပါ ျဖစ္သြားႏုိင္တယ္။
အေမရိကန္ႏုိင္ငံက အႀကီးဆုံးဘဏ္ ႀကီး တစ္ဘဏ္ျဖစ္တဲ့ Bank of America လဲ ထုိနည္းအတူပါပဲ။ ၾသဂုတ္လအတြင္းက သူေဌး ႀကီး Warren Buffett က အေမရိကန္ ေဒၚလာ ငါးဘီလီယံေငြသား ျဖည့္ တင္းၿပီး BoA ကုိ ေထာက္ကူေပးခဲ့ ရတယ္။ BoA ရဲ႕ စီအီးအုိ Brian Maynihan က ဘဏ္ရဲ႕ အေျခအေန ဟာ ေတာင့္တင္းခုိင္မာပါတယ္လုိ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္နွံသူေတြကို အႀကိမ္ႀကိမ္ အခါခါ ေျပာဆုိခဲ့ေပမယ့္ BoA ရဲ႕ အစုရွယ္ယာေစ်းႏႈန္းက ၅ဝ ရာခုိင္ ႏႈန္းေလာက္ေစ်းကြက္ထဲမွာ ျပဳတ္ က်လ်က္ရွိတယ္။ BoA စီအီးအုိ ေျပာ ဆုိခ်က္ေတြကို မယုံၾကည္ေၾကာင္း ျပဆုိတဲ့ သာဓက တစ္ခုပါပဲ။ ေဝါစထရိရဲ႕ ယခင္ ဆန္းစစ္ ေဝဖန္သူ Henry Blodget က BoA အေနနဲ႔ အိမ္ရာေျမ အေပါင္ခံ ထုတ္ ေခ်းမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး နစ္နာ ဆုံး႐ႈံး မႈေတြ ၿပီးေတာ့ အိမ္ရာေျမ လုပ္ငန္း အေရာင္းအဝယ္မွာ ဆုံး႐ႈံးမႈေတြ ႏွစ္ ရပ္ေပါင္း အေမရိကန္ ေဒၚလာ ဘီလီယံ ၂ဝဝ ဖုိးေလာက္ အခ်ဥ္ ေပါက္ေနေၾကာင္း ေထာက္ျပခဲ့ တယ္။ BoA တာဝန္ခံေတြက ေငြ ပမာဏ အဲသေလာက္ မမ်ားေၾကာင္း ျငင္းဆုိခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ Blodget က အဲဒီေငြ ပမာဏရဲ႕ သုံး ပုံႏွစ္ပုံေလာက္ ဆုံး႐ႈံးခဲ့မယ္ဆုိရင္ Bank of America ဟာ ဘ႑ာေရး ေလာကမွ ေပ်ာက္ကြယ္သြားႏုိင္ ေၾကာင္း ႀကဳိတင္ေဟာကိန္းထုတ္ခဲ့ တယ္။
ဒီႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလဟာ အေမရိကန္ဘဏ္ႀကီးေတြကို အစုိးရ က ကယ္တင္ခဲ့တဲ့ သုံးႏွစ္ေျမာက္ ႏွစ္ပတ္လည္လျဖစ္တယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္က ဒီလုိ ေအာက္တုိဘာလ အတြင္းမွာ အေမရိကန္ အစုိးရဟာ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္ရဲ႕ သေဘာတူ ခြင့္ ျပဳခ်က္အရ Troubled Asset Relief Program - TARP အစီအစဥ္နဲ႔ အေမရိကန္ေဒၚလာ၇ဝဝ ဘီလီယံထဲ က အခ်ဳိ႕အဝက္ကို သုံးစြဲၿပီး ဘဏ္ ႀကီးေတြကို ကူညီကယ္တင္ခဲ့တယ္။ အဲဒါအျပင္ အေမရိကန္ အစုိးရဟာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁ဝ ဘီလီယံ ေလာက္ရွိတဲ့ ဘ႑ာေရး အာမခံခ်က္ အမ်ဳိးမ်ဳိးကုိလဲ ေက်ာေထာက္ေနာက္ ခံျပဳေပးခဲ့ပါေသးတယ္။ အမ်ားရဲ႕ အျမင္မွာေတာ့ ကယ္ တင္ေရး အစီအမံဟာ ေအာင္ျမင္ တယ္ေပါ့။
အဲဒီေနာက္ပုိင္း ၿပဳိလဲတဲ့ ဘဏ္ႀကီးရယ္လုိ႔မရွိေတာ့ဘူး။ ဘဏ္ ႀကီးေတြဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ သုံးႏွစ္က ထက္ေတာင္ အရင္းအႏွီးေတြ မ်ား လာခဲ့ေသးတယ္။ မၾကာေသးေသာ အခ်ိန္အထိ အျမတ္အစြန္းေတြကလဲ တုိးတက္ ရရွိလာခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ တခ်ဳိ႕ရဲ႕ အျမင္မွာ ဘဏ္အေျခအေန ဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ သုံးႏွစ္ေလာက္ကလုိပဲ ဆုိးရြားၿမဲ ဆုိးရြားေနတယ္လုိ႔ ျမင္ၾက တယ္။ ဘာေၾကာင့္ပါလိမ့္။ ဘဏ္ႀကီးေတြဟာ အစုိးရနဲ႔ အေပးအယူ လုပ္ခဲ့ၾကစဥ္က အစုိးရ က ဘဏ္ႀကီးေတြကို ကယ္တင္ရင္ ဘဏ္ႀကီးေတြက အမ်ားျပည္သူေတြ ကို ေငြထုတ္ေခ်းရမယ္ဆုိတဲ့ ကတိ ကဝတ္ကုိ ပ်က္ကြက္ခဲ့ၾကတယ္။ ဟုတ္တိပတ္တိ မေဆာင္ၾကဥ္းခဲ့ၾက ဘူး။ ဘဏ္ႀကီးေတြကဝယ္လုိအား မရွိလုိ႔ပါလုိ႔ အေၾကာင္းျပခဲ့ၾကတယ္။ ဆုိလုိတာက ေငြလာေခ်းသူေတြ မရွိ ဘူးလုိ႔ ဆုိလုိရင္းျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပ မယ့္ စာရင္းေကာက္ယူခ်က္အရ စီး ပြားေရးလုပ္ငန္းအေသးစား ၇၃ ရာခုိင္ ႏႈန္းက သူတုိ႔ဟာ ဘဏ္က ေခ်းေငြ မရတဲ့အတြက္ ေငြေရး ေၾကးေရး အခက္အခဲနဲ႔ ႀကဳံႀကဳိက္ေနၾကတယ္ လုိ႔ ဆုိခဲ့ၾကတယ္။ ဘဏ္ေတြအတြက္ ပုိၿပီးဆုိးတာ က လြန္ခဲ့တဲ့လအနည္းငယ္အတြင္း မွာ ဘဏ္ေတြရဲ႕ အေပါင္ခံ စာခ်ဳပ္ စာတမ္္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အစုိးရ ရကေရာ ပုဂၢလိက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူ ေတြကပါ ဘဏ္ေတြကို တရားစြဲဆုိ မႈေတြ မ်ားျပားလာခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘဏ္ေတြအေနနဲ႔ နစ္နာဆုံး႐ႈံးမႈေတြ တစ္ပုံတစ္ေခါင္းျဖစ္ေပၚလာႏုိင္တယ္။ ဘဏ္၊ ဘဏ္ခြဲေတြ အမ်ားအျပား ပိတ္သိမ္းလာၾကရဖြယ္ရွိတယ္။ ဝန္ ထမ္းအေတာ္မ်ားမ်ားလဲ အလုပ္ျပဳတ္ ၾကမယ္။ BoA ဆုိရင္ ဒီႏွစ္အတြင္း မွာ ဘဏ္ဝန္ထမ္း ၆ဝဝဝ ေလာက္ အလုပ္ျဖဳတ္ပစ္ခဲ့ၿပီးျဖစ္တယ္။ လာမယ့္ သုံးႏွစ္ကာလအတြင္း ေနာက္ ထပ္ ဘဏ္ဝန္ထမ္း ၃ဝဝဝဝ အလုပ္ထုတ္ပစ္ရဦးမယ္လုိ႔ ႀကဳိႀကဳိ တင္တင္ ေၾကညာထားတယ္။
ေဘာဂေဗဒ ပညာရွင္ အခ်ဳိ႕က အေမရိကန္ဘဏ္ေတြဟာ ေသြးစုပ္ ဖုတ္ေကာင္ဘဏ္ေတြ-Zombie Bank ျဖစ္လာေတာ့မလား စုိးရိမ္ေနၾက တယ္။ ေသြးစုပ္ဖုတ္ေကာင္ေတြဟာ ေသြးစုပ္ႏုိင္မွ ဆက္လက္ အသက္ ရွင္ဖုိ႔ ျဖစ္ႏုိင္သလုိ ဘဏ္ေတြကလဲ အစုိးရဆီက အဆက္မျပတ္ အေထာက္အကူရေနမွ ရပ္တည္ႏုိင္ ၾကမလုိျဖစ္လာတယ္။ အခ်ဳိ႕ကေတာ့ အစုိးရကုိ အျပစ္တင္ၾကတယ္။ TARP အစီအစဥ္နဲ႔ ဘဏ္ေတြကို ကယ္တင္ခဲ့တုန္းက အစုိးရဟာ ဘဏ္ေတြရဲ႕ ေတာင္းခံမရတဲ့ ေခ်း ေငြေတြကို တုိက္႐ုိက္မဝယ္ယူခဲ့ဘဲ ဘဏ္ေတြအေနနဲ႔ သူတုိ႔ျပႆနာ သူတုိ႔ ေျဖရွင္းႏုိင္ေအာင္ ေငြသားေတြ ျဖည့္တင္းေပးခဲ့တယ္။ ဒါဟာ အစုိး ရအတြက္ မဟာအမွားျဖစ္သြားခဲ့ တယ္။ ဘဏ္ေတြဟာ သူတု႔ိရဲ႕ အေျခခံျပႆနာေတြကိုလဲ မေျဖရွင္း ခဲ့တဲ့အျပင္ အမ်ားျပည္သူကုိ ေငြထုတ္ ေခ်းတာလဲ မရွိခဲ့ဘူး။
ဒါေၾကာင့္ ဘဏ္ျပႆနာေတြဟာ ဒီကေန႔အထိ မေျပမလည္ျဖစ္ေနရတယ္။ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္ ေႏြဦးက အေမရိ ကန္အစုိးရအေနနဲ႔ ဘဏ္ေတြရဲ႕ ေတာင့္တင္းခုိင္မာမႈကုိ Stress Tests လုပ္ၿပီး စမ္းသပ္ခဲ့တယ္။ အေမရိ ကန္ဘဏ္ႀကီးေတြရဲ႕ ထက္ဝက္ ေလာက္ဟာ အဆုိးရြားဆုံး အေမရိ ကန္စီးပြားေရးက်ဆင္းမႈကုိေတာင္ ႀကံ႕ႀကံ႕ခံႏုိင္ေလာက္ေအာင္ အရင္း အႏွီးအျပည့္အဝ ရွိေၾကာင္း တုိင္းျပည္ ကုိ ေၾကညာေမာင္းခတ္ခဲ့တယ္။ ဒီေတာ့ အေမရိကန္ ဘ႑ာေရး ျပႆနာဟာ ၿပီးဆုံးသြားၿပီလုိ႔ လူအမ်ားက ယူဆခဲ့ၾကတယ္။ ဘဏ္ေတြဟာ ေငြအင္အား ေတာင့္တင္းလာတယ္။ Tarp အစီအစဥ္နဲ႔ အစုိးရဆီက ေခ်းထားတဲ့ ေငြေတြကို ျပန္လည္ေပးဆပ္ႏုိင္ခဲ့ၾက တယ္။ အျမတ္အစြန္းေတြလဲ တုိး ရလာခဲ့ၾကတယ္။ Goldman Sachs ဘဏ္ႀကီးေတာင္ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္မွာ အျမတ္ေငြ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၃ ဘီလီယံစာရင္းျပခဲ့တယ္။ အဲသလုိ အေျခအေနေကာင္းေၾကာင္း ေျပာဆုိခဲ့ ၾကေပမယ့္ အရင္က IMF ေဘာဂေဗ ဒ မွဴးခ်ဳပ္ ျဖစ္ခဲ့ဖူးတဲ့ Simon Johnson က Stress Tests ဟာ တကယ္ေတာ့ ဘဏ္ေတြကို ျပႆ နာတက္ေစခဲ့တယ္လုိ႔ ေထာက္ျပခဲ့ တယ္။ ဘဏ္ေတြရဲ႕ လက္ထဲမွာ အရင္းအႏွီးေတြရွိေပမယ့္ ေငြမထုတ္ ေခ်းျဖစ္တဲ့အေၾကာင္းရင္းက ၂ဝဝ၉ နဲ႔ ၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္အတြင္း အျမတ္ အစြန္းေတြဟာ အမွန္တကယ္ ျမတ္ စြန္းမႈမဟုတ္ဘဲ စာရင္းေျပာင္း အျမတ္ေတြျဖစ္ေနလုိ႔ ျဖစ္တယ္။ အစုိးရက ဘဏ္ေတြကို ေထာက္ကူ ေပးေနမႈေတြကုိ ႐ုပ္သိမ္းလုိက္တာနဲ႔ ဘဏ္ေတြလဲ လုပ္ငန္းေတြ ရပ္ဆုိင္း သြားႏုိင္တယ္။ ဘဏ္ေတြရဲ႕ အဓိက ျပႆနာဟာ ေငြထုတ္မေခ်းႏုိင္တဲ့ ကိစၥျဖစ္တယ္။ ဘဏ္ဆုိတာ ေငြေခ်း တဲ့လုပ္ငန္းလုပ္ေဆာင္ႏုိင္မွ ဝင္ေငြရ လာႏုိင္တယ္။ အိမ္ရာ အေပါင္ခံၿပီး ေငြထုတ္ေခ်းတာဟာ ဘဏ္ေတြရဲ႕ အဓိက လုပ္ငန္းပါပဲ။ ဘဏ္ႀကီးေတြ အေနနဲ႔ သိပ္ၿပီး ေငြေခ်းငွားမႈ မလုပ္ႏုိင္ေတာ့ ဝင္ေငြဟာ ၂၅ ရာခုိင္ ႏႈန္းကေန ၃၅ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ က် ဆင္းလ်က္ရွိတယ္။ ပုိင္းျခားေဝဖန္သူေတြရဲ႕ အဆုိ ကေတာ့ အနာဂတ္မွာ ဘဏ္ေတြရဲ႕ အျမတ္အစြန္းဟာ တုိးတက္လာႏုိင္ ေျခရွိတယ္လုိ႔ ယူဆၾကတယ္။ ဒါ ေပမယ့္ ျမတ္စြန္းမႈ အေတာ္မ်ားမ်ား ဟာ စရိတ္ေလွ်ာ့ခ်မႈေၾကာင့္ ျဖစ္လာ ႏုိင္တယ္။
ဒီေတာ့ ဘဏ္ႀကီးေတြရဲ႕ ေခ်းငွားမႈဟာ တစ္စတစ္စ က်ဳံ႕သြား ႏုိင္ေျခရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေလ်ာ့ နည္းေငြေခ်းငွားမႈေၾကာင့္ အႏၲရာယ္ ေလ်ာ့နည္းသြားတာေတာ့ မဟုတ္ ဘူး။ ေလ်ာ့နည္းေငြေခ်းမႈကေနၿပီး ေနာက္ထပ္ ျပႆနာတစ္မ်ဳိး ထြက္ ေပၚလာႏုိင္တယ္။ ဒါက ဘဏ္လုပ္ငန္း ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး ျဖစ္တယ္။ မႏွစ္က ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္က ျပ႒ာန္းခဲ့တဲ့ Dodd-Frank ဘဏ္လုပ္ငန္းျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး ဥပေဒဟာ ဘဏ္ေတြ ရဲ႕ စာရင္းကုိ ပြင့္လင္းျမင္သာေအာင္ မျပဳလုပ္ႏုိင္ခဲ့ဘူး။ ဘ႑ာေရး ဆင့္ ပြားကိရိယာေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဘဏ္ အစီရင္ခံစာေတြမွာ ျပည့္ျပည့္စုံစုံ ေဖာ္ျပႏုိင္ခဲ့ျခင္းမရွိဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဘဏ္ႀကီးေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေရွာ့ခ္ ျဖစ္လာခဲ့ရင္ ဘယ္ေလာက္အထိ ပ်ံ႕ ႏွံ႕သြားႏုိင္တယ္ဆုိတာကို ခန္႔မွန္းရ ခက္တယ္။ ထိန္းခ်ဳပ္ဖုိ႔လဲ ခက္ တယ္။ ေရာဂါကုိ မကူးစက္ႏုိင္ ေအာင္ ခ်ဳပ္ကုိင္ႏုိင္ေပမယ့္ ဘ႑ာ ေရးျပႆနာကုိေတာ့ မျပန္႔ပြားေအာင္ ဟန္႔တားလုိ႔မရဘူး။
ဒီအတြက္ေၾကာင့္ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံအတြက္ ဥေရာပ ဘဏ္ျပႆနာ ဟာ အေရးႀကီးတယ္။ တကယ္လုိ႔ ဥေရာပ ဘဏ္ႀကီးေတြ ၿပဳိလဲသြားခဲ့ ရင္ Lehman Brothers ဘဏ္ႀကီး ၿပဳိလဲတုန္းက ကမၻာ့ ဘ႑ာေရး အသုိင္းအဝုိင္း တစ္ခုလုံးကုိ ထိခုိက္ ခဲ့သလုိ အေမရိကန္ ဘဏ္ႀကီးေတြ ကုိလဲ ႐ုိက္ခတ္လာႏုိင္တယ္။ အတိ အက်ခန္႔မွန္းရခက္ေပမယ့္ ဥေရာပ ဘဏ္ႀကီးေတြဟာ အေမရိကန္ ဘဏ္ႀကီးေတြေလာက္ အင္အား မေတာင့္တင္းဘူး။ ၿပီးေတာ့ ဥေရာပ ဘဏ္ႀကီး ေတြရဲ႕ ျပႆနာအရင္းအျမစ္က ကြဲ ျပားျခားနားတယ္။ အေမရိကန္ ဘ႑ာေရး ျပႆနာ တက္တုန္းက ျပႆနာဟာ ပုဂၢလိက အိမ္ပုိင္ရွင္ ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚခဲ့တယ္။ ဥေရာပ ဘဏ္ႀကီးေတြရဲ႕ ျပႆနာက ဂရိ၊ အီတလီ၊ ေပၚတူဂီစတဲ့ ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ ေၾ<ြကးၿမီေတြကို ဝယ္ယူထားခဲ့ၾကရလုိ႔ ျဖစ္တယ္။
ဥေရာပႏုိင္ငံေတြဟာ အခြန္ ဘ႑ာ ေပၚလစီအရ ပူးေပါင္း ထားျခင္းမရွိတဲ့ အတြက္ ႏုိ္င္ငံေတြ အေနနဲ႔ တစ္ႏုိင္ငံကုိ အျခားတစ္ႏုိင္ငံ က ကူညီကယ္တင္ရခက္တယ္။ စု ေပါင္းေျဖရွင္းဖုိ႔ကလဲ မလြယ္ဘူး။ ပုိဆုိးတာက ဥေရာပဘဏ္ႀကီး ေတြကို သက္ဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံေတြက အရင္းျဖည့္တင္းဖုိ႔ ေဆာ္ၾသ တုိက္ တြန္းတာမ်ဳိးမရွိခဲ့တာ သုံးႏွစ္ေလာက္ ေတာင္ၾကာခဲ့ပါၿပီ။ ၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္ ႏွစ္ကုန္မွာ ပ်မ္းမွ် ဥေရာပ သမဂၢ ဘဏ္ေတြရဲ႕ အရင္းဟာ လက္က်န္ ေခ်းေငြရဲ႕ ၆.၅ ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္ ပဲ လႊမ္းၿခံႏုိင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပ်မ္း မွ်အားျဖင့္ ဥေရာပ သမဂၢရဲ႕ အႀကီး မားဆုံး ဘဏ္ႀကီး ၁၄ ဘဏ္ဟာ သူတုိ႔ ေခ်းေငြရဲ႕ ၄.၃ ရာခုိင္ႏႈန္း ေလာက္သာ အခ်ဥ္ေပါက္ခဲ့ရင္ တစ္ ခါတည္း ၿပဳိလဲသြားႏုိင္တယ္။ ဒါ ေၾကာင့္လဲ အေၾကာင္းသိတဲ့ ဥေရာပ ဘဏ္အခ်င္းခ်င္း တစ္ဘက္နဲ႔ တစ္ ဘက္ ေငြေခ်းႏႈန္း အေတာ့္ကုိ ျမင့္ မားတယ္။
ဒီဘဏ္ျပႆနာကုိ ဘယ္လုိ ေျဖရွင္းမလဲ။ ေဘာဂေဗဒ ပညာရွင္ အခ်ဳိ႕ကေတာ့ အိမ္ရာေျမ ေပါင္ႏွံ ေခ်းငွားတဲ့ ေစ်းကြက္ကုိ ျပဳျပင္ခ်င္ ၾကတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ အေမရိကန္ဘဏ္ေတြရဲ႕ ျပႆနာ အစက အဲဒီေစ်းကြက္က ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီျပႆနာကုိ ကနဦး ေျဖ ရွင္းလုိၾကတယ္။ အခ်ဳိ႕ရဲ႕ အျမင္မွာ ဘဏ္ျပႆနာကုိ ေျဖရွင္းတာကမွ လြယ္ဦးမယ္လုိ႔ ထင္ျမင္ယူဆၾက တယ္။ အုိဘားမား အစုိးရကလဲဒီ ကိစၥကုိ ေျဖရွင္းေရးအတြက္ အမ်ဳိး မ်ဳိးအဖုံဖုံ စဥ္းစားတယ္။ အေပါင္ ဆုံးအိမ္ရာအေဆာက္အအုံေတြကို ေျမထုိးစက္ေတြနဲ႔ထုိးၿပီး ၿဖဳိဖ်က္ပစ္ တဲ့ အထိေတာင္ စဥ္းစားခဲ့ၾကတယ္။ ဥေရာပ ဘဏ္လုပ္ငန္း ဖက္ ဒေရးရွင္း- European Banking Federation ရဲ႕အႀကီးအကဲ Guido Ravoet ကေတာ့ ဥေရာပ ဟာ အခု ထက္ပုိၿပီး ပူးေပါင္းၾကရင္ ေကာင္းမွာ ပဲလုိ႔ ေတြးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဂ်ာမနီ ႏုိင္ငံက အသုံးအျဖဳန္းႀကီးတဲ့ ဂရိ ႏုိင္ငံလုိ ႏုိင္ငံ ေတြနဲ႔ သိပ္ၿပီး ထဲထဲဝင္ဝင္ မေပါင္းစည္းခ်င္ၾကဘူး။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွာဆုိရင္ Louisiana State University မွ Joseph Mason မွ Joseph Mason က ဘဏ္ေတြကို တျဖည္း ျဖည္းျပဳျပင္ေနမယ့္အစား သူတုိ႔ရဲ႕ ဆုံး ႐ႈံးမႈအားလုံးကုိ တစ္ခါတည္း စာရင္း ေဖာ္ဖယ္ရွားပစ္တာက အေကာင္း ဆုံးပဲလုိ႔ဆုိတယ္။ တုိ႔ကနန္း ဆိတ္ ကနန္းလုပ္ၿပီး ေျဖရွင္းေနလုိ႔ကေတာ့ ဘဏ္ျပႆနာဟာ ဘယ္ေတာ့မွ ၿပီး ျပတ္မွာ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ Mason က ေျပာၾကားခဲ့တယ္။ ဒီလုိလုပ္ရင္ ဘဏ္ေတြအေနနဲ႔ ေလာေလာလတ္ လတ္ ဝင္ေငြ က်ဆင္းသြားႏုိင္ေပမယ့္ ေနာင္တစ္ခ်ိန္မွာ ဘဏ္ေတြရဲ႕ က်န္းမာေရးဟာ ပုိၿပီးေကာင္းလာ ႏုိင္တယ္လုိ႔ သူက ေထာက္ျပတယ္။
မင္းေရႊေမာင္ Ref: "Our Banks Still don't Work" by Stephen Gandel:" Time, Sept 26, 2011.
မင္းေရႊေမာင္-Myanmarmarket
No comments:
Post a Comment