တ႐ုတ္တို႔ ျမန္မာကို ဆံုး႐ံႈးၿပီေလာ

ျမန္မာတို႔၏ အသံစံုစံု ႐ႈပ္ေထြးေနေသာ ဒီမိုကေရစီသည္ အေနာက္ႏိုင္ငံဘက္ ဦးတည္ လိုက္ေသာအခါ တ႐ုတ္ အစိုးရသည္ ၄င္း၏ပါဝါကို ထိန္းသိမ္းရန္ႏွင့္ ျမန္မာကို အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ေစရန္ လူမ်ဳိးစု ပဋိပကၡမ်ားကို ဝင္ေရာက္ ေမႊေႏွာက္ဖို႔ သင့္ မသင့္ ျငင္းခံုမႈမ်ား ပြက္ေလာ ႐ိုက္လာေလေတာ့သည္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွ စတင္ၿပီး သမၼတ ဦးသိန္းစိန္၏ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားျဖင့္ စတင္ေသာ အေျပာင္းအလဲမ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေပၚေပါက္လာမႈ မ်ားသည္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ အတြက္ ျပႆနာတစ္ခု ျဖစ္ လာသည္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသည္ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္း ၾကာျမင့္စြာ အဆိုပါ အာဏာရွင္ ဆန္ေသာ အိမ္နီးခ်င္းႏွင့္ ေႏြးေထြးေသာ ဆက္ဆံေရးကို ထားရွိၿပီး ယင္းႏိုင္ငံ၏ သဘာဝ သယံဇာတမ်ား ထုတ္ယူမႈႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားေရး ေပၚလစီတို႔အေပၚ လက္ဝါးႀကီးအုပ္ခြင့္ျဖင့္ ၾကည္ႏူးခဲ့ သည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အသံစံုစံု ႐ႈပ္ ေထြးေနေသာ ဒီမိုကေရစီ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း ျဖစ္လာေသာအခါ အတိတ္ကာလ တပ္မေတာ္ အစိုးရကို ေထာက္ပံ့ ကူညီခဲ့ၿပီး စီးပြားေရး အျမတ္ထုတ္မႈ မ်ားလုပ္ခဲ့ေသာ ေဘဂ်င္းအစိုးရကို ျပည္သူမ်ားက ခါးခါးသီးသီး ျဖစ္ေနၾကသည္။

တ႐ုတ္ အစိုးရသည္ တ႐ုတ္-ျမန္မာ နယ္စပ္တြင္ တိုက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ သူ၏တပ္မ်ားကို ႏွစ္ႏိုင္ငံ နယ္စပ္သို႔ ဇန္နဝါရီလ အေစာပိုင္း၌ ပို႔ေဆာင္လိုက္သည္။ တ႐ုတ္ ပိုင္နက္ အတြင္း ပဋိပကၡမ်ား ဖိတ္စဥ္လာပါက အေျခအေန ဆိုးရြားလာႏိုင္ သျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ေဒသတြင္း တည္ၿငိမ္မႈ၏ ၿခိမ္းေျခာက္မႈ တစ္ခု ျဖစ္ေနဆဲပင္။

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အိႏၵိယ သမုဒၵရာသို႔ ဆက္သြယ္ေပးမည့္ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ လက္ရန္း တစ္ခုသဖြယ္ တ႐ုတ္အတြက္ မျဖစ္ ႏိုင္ေတာ့။ သို႔တည္းမဟုတ္ အာဆီယံ၌ သစၥာရွိ ေထာက္ခံမည့္သူ အျဖစ္ မဟုတ္ႏိုင္ေတာ့။ ျမန္မာအစိုးရသည္ ဝါရွင္တန္ႏွင့္ ဆက္ဆံေရး တိုးတက္မႈ အရွိန္ျမင့္လာျခင္းသည္ အာရွ၌ အေမရိကန္ၾသဇာ ျပန္လည္ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ညႇိေနျခင္း ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ တ႐ုတ္အတြက္ စိတ္႐ႈပ္ ေထြးစရာ တိုးပြားလာသည္။

တ႐ုတ္လက္နက္ ကုမၸဏီႀကီး တစ္ခုႏွင့္ ျမန္မာ တပ္မေတာ္ပိုင္ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ဦးပိုင္လီမိတက္ တို႔ ပူးေပါင္းၿပီး ေဆာင္ရြက္ေနေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္း မံုရြာအနီးရွိ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီ စီမံကိန္း အေပၚ ေဒသခံ ရြာသားမ်ားႏွင့္ သံဃာ ေတာ္မ်ားက ၿပီးခဲ့သည့္ လေပါင္းမ်ားစြာ အတြင္း ဆႏၵျပ ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကသည္။ ၂၀၁၁ အတြင္း တ႐ုတ္ကုမၸဏီ တစ္ခုက တည္ေဆာက္ေနသည့္ ေဒၚလာ ၃ ဒသမ ၆ ဘီလီယံ ျမစ္ဆံုေရကာတာ စီမံကိန္းကို ျပည္သူ႔ ဆႏၵအရ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ရပ္ဆိုင္း ထားခဲ့သည္။ မံုရြာအနီး လက္ပံေတာင္း ေတာင္စီမံကိန္းကို ကန္႔ကြက္မႈ မ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း တ႐ုတ္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား အတြက္ အႏၲရာယ္ ရွိေနၿပီ ဆိုသည့္ စိုးရိမ္ ပူပန္မႈမ်ား ျမင့္တက္ လာေစေတာ့သည္။

တ႐ုတ္တို႔ အမ်ဳိးသား အက်ဳိးစီးပြား ထိခိုက္မႈကို ဟန္႔တားရန္ ေနျပည္ေတာ္ အစိုးရကို တားျမစ္ဖို႔ တ႐ုတ္ တို႔တြင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ စြမ္းအား နည္းနည္းသာ ရွိေတာ့သည္။ အစိုးရ သုေတသီမ်ား၊ အေရွ႕ ေတာင္အာရွ ကြၽမ္းက်င္သူမ်ား ပါဝင္ေသာ တ႐ုတ္ ႏိုင္ငံျခားေရးရာ ေပၚလစီ အသိုင္းအဝိုင္း အတြင္း ျငင္းခုံမႈမ်ား က်ယ္က်ယ္ ေလာင္ေလာင္ ေပၚထြက္လာေနသည္မွာ တ႐ုတ္အစိုးရသည္ တစ္ခ်ိန္က မိတ္ေဆြမ်ား ျဖစ္ခဲ့ဖူးသည့္ ေနျပည္ေတာ္ကို ဆန္႔က်င္ ေနေသာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစု လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ျပန္လည္ ေပါင္းသင္းၿပီး အင္အားခ်ိန္ခြင္လွ်ာကို ျပန္ ထိန္းသိမ္းရန္ ဆိုသည့္ သေဘာထား ျဖစ္သည္။ ယူနန္ ရဲ ေကာလိပ္မွ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံ ပါေမာကၡ လ်န္က်န္းယြန္က အဆိုပါလူမ်ဳိးစု လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ၂၀၁၁ တြင္ အေရးပါေသာ စာတမ္းတစ္ေစာင္ ေရးသား ခဲ့သည္။ “အဆိုပါ (တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ားကို) အသံုးျပဳ ပါက ၄င္းတို႔သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တ႐ုတ္ႏွင့္ အေမရိကန္ တို႔အၾကား ထိပ္တိုက္ ရင္ဆိုင္မႈမ်ား၏ ေရွ႕တန္း မ်က္ႏွာစာတြင္ တ႐ုတ္တို႔၏ သစၥာ အရွိဆံုးေသာ မိတ္ေဆြမ်ား ျဖစ္လာေပလိမ့္မည္” ဟု ေရးသားခဲ့သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရး ရရွိသည့္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း ကတည္းက အေရွ႕ပိုင္းႏွင့္ ေျမာက္ပိုင္းေဒသရွိ တိုင္းရင္းသားမ်ား ျဖစ္ေသာ ဝ၊ ကခ်င္တို႔ႏွင့္ တ႐ုတ္ အစိုးရသည္ ရင္းႏွီးဆက္ႏႊယ္မႈ ကို ကာလၾကာျမင့္စြာ တည္ေဆာက္ထားၿပီး ျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ပတ္သက္မႈ၏ အျမင့္ဆံုး ဒီဂရီမွာ ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ား အတြင္း ဗဟို အစိုးရကို ဆန္႔က်င္ခဲ့ေသာ (ကခ်င္၊ ဝ ႏွင့္ တ႐ုတ္ အမ်ဳိးသားမ်ား ပါဝင္သည့္) ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ ပါတီကို တ႐ုတ္ အစိုးရက ေထာက္ခံ ပံ့ပိုးေပးမႈျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္အစိုးရ၏ ေငြအား လူအားျဖင့္ ကူညီ ေထာက္ပံ့မႈတို႔ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ အေစာပိုင္း ကာလမ်ားတြင္ နိဂံုးခ်ဳပ္သြားခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ယူနန္ျပည္နယ္သည္ ဘိန္း အစားထိုး သီးႏွံ စိုက္ပ်ဳိးျခင္းမွသည္ အျခားေသာ စီးပြားေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ ရြက္မႈမ်ားျဖင့္ ယင္းအဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ထိစပ္ ပတ္သက္ေနဆဲ ျဖစ္သည္။

၂၀၁၁ စက္တင္ဘာ လ၌ ျမန္မာ အစိုးရသည္ “ဝ” အဖြဲ႕ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူညီခ်က္ ရရွိခဲ့ေသာ္လည္း ကခ်င္ အဖြဲ႕ႏွင့္ ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္တို႔အၾကား တိုက္ပြဲမ်ား ဆက္လက္ ျဖစ္ေပၚေနဆဲ ျဖစ္သည္။ ဇန္နဝါရီလ ၂ ရက္ေန႔တြင္ ကခ်င္ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕ကို ေလေၾကာင္း အသံုးျပဳၿပီး တိုက္ခိုက္ ခဲ့သည္ဟု ဝန္ခံခဲ့သည္။ တ႐ုတ္ အစိုးရက ယင္းျဖစ္ရပ္ အတြက္ အနည္းအက်ဥ္းသာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာခဲ့ၿပီး တ႐ုတ္ႏွင့္ ျမန္မာတို႔သည္ အေရးႀကီးေသာ အိမ္နီးခ်င္းမ်ားျဖစ္ကာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ ျမန္မာတို႔ အၾကား ဆက္ဆံေရး တိုးတက္မႈကို တ႐ုတ္တို႔က ႀကိဳဆိုေၾကာင္း ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးက ေျပာဆိုခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ တ႐ုတ္တို႔သည္ အတိတ္ကာလ တုန္းက ျပဳမူ ခဲ့သလိုပင္ လိုလားခ်က္ကို တိုက္႐ိုက္ ထုတ္မေျပာဘဲ ျမန္မာအေပၚ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ဆက္ဆံျပခဲ့ သည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ႏိုဝင္ဘာလ အတြင္း တ႐ုတ္အစိုးရက ကြၽမ္းက်င္သူ တစ္ဦးႏွင့္ သီးသန္႔ ေတြ႔ဆံုရာ၌ တ႐ုတ္သည္ ျမန္မာအေပၚ ခ်ဥ္းကပ္မႈ အား နည္းလမ္းေပါင္းစံု အသံုးျပဳ သင့္သည္ဟု ဆိုသည္။
"နယ္စပ္လူမ်ဳိးစု လက္နက္ကိုင္ အုပ္စုေတြက ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ဖဲခ်ပ္ေတြပဲ။ ဒါေတြကို ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ကိုင္တြယ္ တတ္ဖို႔ပဲ လိုတယ္" ဟု ေဘဂ်င္း အေျခစိုက္ ေနာက္ထပ္ တ႐ုတ္ ကြၽမ္းက်င္သူ တစ္ဦးက ဆိုသည္။
သူ၏အျမင္သည္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္အနည္းငယ္ အတြင္း ကြၽန္ေတာ္စကား ေျပာခဲ့သည့္ အျခားသူမ်ားႏွင့္ အျမင္တူေနေသာ္ လည္း တစ္ေယာက္မွ လူသိရွင္ၾကား ထုတ္မေျပာ ခဲ့ၾကေပ။

၄င္းတို႔က တ႐ုတ္ အစိုးရသည္ ကခ်င္ႏွင့္ ျမန္မာ အစိုးရအၾကား ၾကားဝင္ ေပးသင့္ၿပီး တ႐ုတ္၏ ၾသဇာႏွင့္ လႊမ္းမိုးမႈ ျမန္မာတို႔ကို သတိေပးရန္၊ နယ္စပ္ေဒသ တည္ၿငိမ္မႈ ရွိရန္ ျပဳလုပ္သင့္ သည္ဟု ယံုၾကည္ ေနၾကသည္။ ထို႔အျပင္ ေနျပည္ေတာ္ကို ဆန္႔က်င္ေနေသာ လူမ်ဳိးစု လက္နက္ကိုင္ မ်ားကို တ႐ုတ္ အစိုးရက အားေပး ကူညီသင့္ၿပီး ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္ကို တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ရပ္တန္႔ သြားရန္ႏွင့္ နယ္စပ္ တစ္ေလွ်ာက္ သစ္၊ ေက်ာက္စိမ္းႏွင့္ အျခားသယံဇာတမ်ား အတားအဆီးမရွိ စီးေမ်ာခြင့္ ရရန္ ဖိအား ေပးသင့္သည္ဟုဆိုသည္။ အဆိုပါ ေလ့လာသံုးသပ္သူ မ်ား၏ အဆိုအရ လက္နက္ကိုင္ လူမ်ဳိးစုမ်ားကို ေထာက္ပံ့ အားေပးျခင္းသည္ ေနျပည္ေတာ္ အေပၚ တ႐ုတ္တို႔ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ထိန္းဖို႔ႏွင့္ တ႐ုတ္၏ အမ်ဳိးသား အက်ဳိးစီးပြားတို႔ကို ႐ိုေသေလးစားဖို႔ ျမန္မာကို ဖိအားေပးျခင္း ဟုဆိုသည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာသည္ အေနာက္ႏိုင္ငံ၏ လက္အတြင္း ပစ္ဝင္ခို လိုက္ကတည္းက တ႐ုတ္တို႔ အတြက္ ဆံုး႐ံႈးစရာ တစ္ခုမွမရွိ၊ ရစရာခ်ည္းသာ ျဖစ္သည္ဟု ထင္ျမင္ ယူဆေနၾကသည္။

တ႐ုတ္ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ နီးစပ္သူမ်ားကေတာ့ အဆိုပါ အျမင္ကို လက္မခံၾကေပ။ ၄င္းတို႔သည္ တ႐ုတ္တို႔၏ သူတစ္ပါးႏိုင္ငံ ျပည္တြင္းေရးကို ဝင္ေရာက္ မစြက္ဖက္ေရး မူကိုသာ ႏႈတ္တက္ရြရြ ရြတ္ေနၾကၿပီး ႏွစ္ႏိုင္ငံ ခိုင္မာေသာ ခ်စ္ၾကည္ေရး ကို တည္ေဆာက္ထားၿပီး ျဖစ္သျဖင့္ လူမ်ဳိးစု လက္နက္ကိုင္မ်ား အေရးေၾကာင့္ ေနျပည္ေတာ္ကို အထီးက်န္ ျဖစ္ေစမည္ဆိုသည့္ ယူဆခ်က္ကို ျငင္းဆိုခဲ့သည္။ အဆိုပါ ေလ့လာသံုးသပ္သူအမ်ားစု ယံုၾကည္ၾကသည္မွာ ပြက္ေလာ႐ိုက္ ေနေသာ ဒီမိုကေရစီသည္ တ႐ုတ္ အက်ဳိးစီးပြားကို လတ္တေလာ နာက်င္ေစမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း တျဖည္းျဖည္း ကြယ္ေပ်ာက္ သြားမည္ဟု ဆိုၾကသည္။ ေနျပည္ေတာ္ အစိုးရသည္ ေဘဂ်င္း၏ ေထာက္ခံမႈရရွိရန္ ယခင္လို ျပန္လွည့္လာမည္၊ သို႔မဟုတ္ပါက ျမန္မာျပည္ သည္ ဖ႐ိုဖရဲ တိုင္းျပည္အျဖစ္ က်ေရာက္ သြားမည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ စလံုး ကာလတာရွည္ေသာ ခ်စ္ၾကည္မႈ ရွိခဲ့သလို တ႐ုတ္သည္ ျမန္မာ၏ အႀကီးမားဆံုးေသာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူ၊ ကုန္သြယ္ဖက္ ျဖစ္သည္ဟု ၄င္းတို႔က ဆိုၾကသည္။

၄င္းတို႔ အျမင္တြင္ ျမန္မာလူမ်ဳိးစု လက္နက္ကိုင္ မ်ားက တ႐ုတ္ ပါဝင္လာျခင္းကို ႀကိဳဆိုသည္ဟု ဆိုသည္။ KIA သတင္း ရပ္ကြက္တစ္ခု အဆိုအရ “မယံုၾကည္ရေသာ၊ လူမ်ဳိးႀကီး ဝါဒ ကိုင္စြဲထား ေသာ ျမန္မာ အစိုးရသည္ ကမၻာ့ အင္အားႀကီး တစ္ခုခု ေက်ာေထာက္ ေထာက္ခံ မေပးပါက မည္သည့္ သေဘာတူညီခ်က္ ကိုမွ် လိုက္နာ မည္မဟုတ္” ဟုဆိုသည္။ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုသည္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစု လက္နက္ကိုင္မ်ား ဘက္က ရပ္တည္ျခင္း ထက္ ေနျပည္ေတာ္ ဘက္ကို ရပ္တည္ဖို႔ အာ႐ံုစိုက္ ေနမႈေၾကာင့္ ကခ်င္ႏွင့္ “ဝ” တို႔က တ႐ုတ္သည္ ၄င္းတို႔၏ အားအႀကီးဆံုး မဟာမိတ္ ျဖစ္လာရန္ ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ ႏွစ္အနည္းငယ္ အတြင္း ဝါရွင္တန္ သို႔ ခ်စ္ၾကည္ေရး မၾကာခဏ သြားေရာက္ခဲ့သည့္ ကခ်င္အ

ဖြဲ႕ ဝင္ မ်ားက အေမရိကန္တို႔၏ စိတ္ဝင္တစား မရွိမႈကို စိတ္ပ်က္လက္ပ်က္ ျဖစ္သည္ ဟု ဆိုၾကသည္။ တ႐ုတ္ ေဒသခံ အာဏာပိုင္ အခ်ဳိ႕ကမူ “ဝ” အဖြဲ႕ဝင္ မ်ားသည္ သူတို႔အေပၚ အေမရိကန္တို႔က မူးယစ္ရာဇာမ်ား၊ လက္နက္ေမွာင္ခို ကုန္ကူးသူမ်ားဟု ေခၚေဝၚေနျခင္းကို ရပ္တန္႔ေစ လိုေသာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကို ဆုပ္ကိုင္ မထားလိုေတာ့ဟု ဆိုၾကသည္။

ျမန္မာသည္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ တစ္စတစ္စ ေဝးကြာလာေနျခင္း အေပၚ ေဘဂ်င္း၏ စိုးရိမ္ ေၾကာင့္ၾကမႈကို နားလည္ လာေနေသာ ကခ်င္ႏွင့္ ဝတို႔သည္ ႏိုင္ငံေရး အေျဖရွာရန္ ႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ရရန္ ၄င္းတို႔၏ လႈပ္ရွားမႈကို တ႐ုတ္ အစိုးရက ေထာက္ခံသင့္သည္ ဟု ဆိုသည္။ သို႔ေသာ္ အဆိုပါ ႏိုင္ငံေရးေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ အတြက္ လႈပ္ရွားသည့္ တိဘက္ႏွင့္ ဝီဂါတို႔ အေပၚ တ႐ုတ္တို႔ ဖိႏွိပ္မႈမ်ား ရွိေနေသာေၾကာင့္ တ႐ုတ္ အစိုးရအတြက္ မ်က္ႏွာပ်က္စရာသာ ျဖစ္ေပေတာ့မည္။ သို႔ေသာ္ ႏိုင္ငံေရးသည္ သူစိမ္းမ်ားကို တစ္အိပ္ရာ အတြင္း အိပ္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္သည္။ လူမ်ဳိးစု လက္နက္ကိုင္မ်ား၏ အေရးကို ေထာက္ခံၿပီး ျမန္မာ အစိုးရကို ဂ႐ုမစိုက္ေၾကာင္း ျပသမည္ ဆိုပါက အေတာ္ပင္ ဆိုးရြား လွေသာ ဖီလာတိုက္မႈႀကီး ျဖစ္ေန ေပေတာ့မည္။

မူရင္းေဆာင္းပါး - Has China Lost Myanmar?
Yun Sun (Foreign Policy Magazine မွ ေဖာ္ျပခ်က္) 

Ref:thevoicemyanmar

ပန္းခင္းလမ္းႏွင္႔ ခေယာင္းလမ္း မ်ားကို ျဖတ္ရဦးမည့္ တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရး

ယခုေဆာင္းပါးမွာ ကမၻာ့စီးပြားေရး အင္အားႀကီး ႏွစ္ႏိုင္ငံျဖစ္ေသာ အေမရိကန္ႏွင့္ တ႐ုတ္တို႔၏ ဆက္ဆံေရးတြင္ ႀကံဳေတြ႔လာႏိုင္ဖြယ္ ရွိေသာ အႏၲရာယ္မ်ား၊ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည့္ နယ္ပယ္မ်ား အေၾကာင္းကို တ႐ုတ္လူမႈေရးသိပၸံ အကယ္ဒမီမွ ပညာရွင္ျဖစ္သူ Huang Ping ၏ အျမင္မ်ားကို ဘာသာျပန္ဆို ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။

မေဝးေတာ့တဲ့ အနာဂတ္ကာလ မွာ တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရး ဘယ္လိုျဖစ္လာမယ္ ထင္ပါသလဲ။
တင္ေအးေက်ာ္ 

 အနာဂတ္ တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေျပာရရင္ တ႐ုတ္ေရာ၊ အေမရိကန္ အေနနဲ႔ေရာ ပိုၿပီး လက္ေတြ႔က်ဖို႔ လိုသလို ပိုၿပီး ေၾကာင္းက်ဳိးက်က် စဥ္းစားႏိုင္ဖို႔လည္း လိုပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ႏွစ္ႏိုင္ငံစလံုး အေနနဲ႔ စီးပြားေရး တိုးတက္ဖို႔၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈကို ျမႇင့္တင္ႏိုင္ဖို႔၊ လံုၿခံဳေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး နဲ႔ တည္ၿငိမ္ေရးတို႔ ရရွိဖို႔အတြက္ အမွန္ တကယ္ႀကံဳေတြ႔ ေနရတဲ့ စိန္ေခၚခ်က္ေတြ၊ ျပႆနာေတြ၊ အခြင့္အလမ္း ေတြကို အကဲျဖတ္ဖို႔လည္း လိုပါတယ္။

ဒီကိစၥက ခက္ေတာ့ခက္ခဲတဲ့ ကိစၥပါ။ ဒါေပမဲ့ တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ အနာဂတ္ ဆက္ဆံေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကြၽန္ေတာ့္အေနနဲ႕အေကာင္းျမင္ သေဘာထား ရွိပါတယ္။ ႏွစ္ႏိုင္ငံစလံုး အေနနဲ႔ လက္ေတြ႔ က်တဲ့ မူဝါဒေတြ ေရးဆြဲႏိုင္ဖို႔၊ ၿပီးေတာ့ ဒီမူဝါဒေတြ ေအာက္ေျခအဆင့္ထိ ပ်ံ႕ႏွံ႔ ေရာက္ရွိသြားဖို႔ ဆိုတာကေတာ့ အခ်ိန္ ယူရလိမ့္မယ္ ထင္တယ္။

ဒီေနရာမွာ ေျပာစရာရွိတာက တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရးဆိုင္ရာ ပညာရွင္ အေတာ္မ်ားမ်ား ေျပာေနၾကတဲ့ အေမရိကန္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဘယ္သူပဲ ႏိုင္ႏိုင္ အေမရိကန္ အေနနဲ႔ တ႐ုတ္နဲ႔ ပံုမွန္ဆက္ဆံေရး ျပန္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္မွာပဲ ဆိုတဲ့ အယူအဆကို ကြၽန္ေတာ္သေဘာ မတူပါဘူး။ အေမရိကန္ သမၼတေလာင္း မစ္ရြန္းနီ ေျပာဖူးတာက သူသမၼတ ျဖစ္ျဖစ္ခ်င္း တ႐ုတ္ကို ေငြေၾကးလဲလွယ္ ႏႈန္း ေဈးကစားသူလို႔ ေခၚေဝၚသံုးႏႈန္း သြားမယ္လို႔ ေျပာဖူးပါတယ္။ တကယ္လို႔ အိုဘားမားသာ ျပန္အေရြးမခံရဘူး ဆိုရင္ တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရး ဟာ အရင္လို ေရွ႕ဆက္ႏိုင္မယ္လို႔ စိတ္ခ်လက္ခ် မေျပာႏိုင္ပါဘူး။ ေျပာရ မယ္ဆိုရင္ တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရးဟာ အခုအခါမွာ အလြန္ ႐ႈပ္ေထြးလာၿပီ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အရင္က နားလည္ထားတဲ့ ပံုမွန္ အေျခအေနဆို တာမ်ဳိး မရွိႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။

တ႐ုတ္ေခါင္းေဆာင္သစ္နဲ႔ အိုဘားမား အစိုးရတို႔ အေနနဲ႔ ဘယ္နယ္ ပယ္ေတြမွာ အတူတူတြဲ အလုပ္လုပ္ႏိုင္မယ့္ အခြင့္အလမ္းေတြ ရွိသလဲ။

တ႐ုတ္ေရာ အေမရိကန္ေရာ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ အဓိက စိန္ေခၚခ်က္က စီးပြားေရးပါ။ ဒီစီးပြားေရး နယ္ပယ္မွာပဲ တ႐ုတ္နဲ႔ အေမရိကန္ ႏွစ္ႏိုင္ငံပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့ နယ္ပယ္ပါပဲ။ အခု အခ်ိန္မွာ ဒီႏွစ္ႏိုင္ငံစလံုးမွာ စီးပြားေရး အခက္အခဲေတြ ေတြ႔ေနပါတယ္။ ဒီအခက္ အခဲေတြကို တစ္ႏိုင္ငံတည္းနဲ႔ ေျဖရွင္းလို႔ မရႏိုင္ပါဘူး။ ဒီမွာ ေမးစရာ ရွိလာတာက တ႐ုတ္နဲ႔ အေမရိကန္တို႔အေနနဲ႔ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈနဲ႔ အလုပ္အကိုင္ ရရွိမႈကို ဆက္လက္ထိန္းထားဖို႔ သူတို႔ရဲ႕ စီးပြားေရး အေဆာက္အဦကို ဘယ္လိုျပန္လည္ တည္ေဆာက္မလဲ ဆိုတာပါပဲ။

ဒီေနရာမွာ သူ႔ႏိုင္ငံ ကိုယ့္ႏိုင္ငံ ဆိုတဲ့ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံ (Nation-State) ပံုစံနဲ႔ အဓိကထား စဥ္းစားလို႔ မရေတာ့ဘူး။ စီးပြားေရးဆိုတာ အားလံုးဆက္စပ္ ေပါင္းစည္းေနတယ္လို႔ စဥ္းစားရလိမ့္မယ္။ ကမၻာ့စီးပြားေရး ပံုစံဟာ အကူးအေျပာင္း အေျခအေနကို ေရာက္ေနပါၿပီ။ ဒီေတာ့ အေမရိကန္ အေနနဲ႔ တ႐ုတ္ကို “အေမရိကန္ ရဲ႕အလုပ္အကိုင္ေတြကို လုယူေနသူ” “ေငြေၾကး လဲလွယ္မႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ေနသူ” ဆိုၿပီး အျပစ္ တင္မေနသင့္ပါဘူး။ ဒီစီးပြားေရး ျပႆနာ ေတြက ေစာေစာက ေျပာတာမ်ဳိးထက္ ပိုၿပီး နက္နဲပါတယ္။ ဒီေတာ့ ႏွစ္ႏိုင္ငံစလံုး အေနနဲ႔ စီးပြားေရး အေဆာက္အဦနဲ႔ ဆိုင္ တဲ့ကိစၥ၊ လုပ္သားအင္အားတို႔ ႏွစ္ႏိုင္ငံ စလံုးရဲ႕ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းတို႔ ဆိုတဲ့ စီးပြားေရး အရင္းအျမစ္ေတြကို အဓိက အာ႐ံုစိုက္ ေျဖရွင္းသင့္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ကမၻာ့စီးပြားေရး ပံုစံ အကူးအေျပာင္းမွာ ႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ ဘ႑ာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စည္းမ်ဥ္းလို ဟာမ်ဳိးမွာ ႏွစ္ႏိုင္ငံစလံုး ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္သင့္ပါတယ္။

ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဝါရွင္တန္ အစိုးရ ေရာ၊ ေဘဂ်င္းအစိုးရ အေနနဲ႔ေရာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ေဒသတြင္း တည္ၿငိမ္ေရး၊ ကမၻာ့အစီအစဥ္လိုမ်ဳိး ကိစၥေတြမွာ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ပါ တယ္။ ဒီကိစၥေတြဟာ ႏွစ္ႏိုင္ငံစလံုး အတြက္ သူမနာ ကိုယ္မနာ အေျခအေန မ်ဳိး ျဖစ္ေစမွာပါ။ တကယ္ေတာ့ ေနာက္ လာမယ့္ ေလးႏွစ္အတြင္း ႀကံဳေတြ႔လာ ႏိုင္တဲ့ ေဒသတြင္းျပႆနာ၊ ကမၻာလံုး ဆိုင္ရာ ျပႆနာ၊ အစဥ္အလာ မဟုတ္တဲ့ ၿခိမ္းေျခာက္မႈ ေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ႏွစ္ႏိုင္ငံ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြ ကို ရွာေဖြသင့္ပါတယ္။ ေဒသတြင္း လံုၿခံဳေရး နဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ ေျမာက္ကိုရီးယားတို႔၊ ပါကစၥတန္တို႔၊ အာဖဂန္နစၥတန္ တို႔ပါသလို အေရွ႕အလယ္ပိုင္း လံုၿခံဳေရး ကိစၥေတြ ဟာလည္း ႏွစ္ႏိုင္ငံ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ ႏိုင္ဖို႔ အလားအလာရွိတဲ့ ကိစၥေတြပါပဲ။

ေနာက္ၿပီးေတာ့ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲ လာမႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ကိစၥမွာလည္း ႏွစ္ႏိုင္ငံ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္ ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီျပႆနာ ဟာဆိုရင္ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ၊ တုိင္းျပည္ တစ္ခု၊ လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိး၊ အစိုးရတစ္ရပ္ တည္းရဲ႕စိန္ေခၚခ်က္ မဟုတ္ပါဘူး။ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈရဲ႕ဒဏ္ကို လူတိုင္း ခံစား ေနရတာပါ။ ဒီျပႆနာကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္း ဖို႔ဟာက အမ်ဳိးသားေရး မူဝါဒတို႔၊ ႏိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရးတို႔ နဲ႔တင္ မလံုေလာက္ပါဘူး။

ဘယ္နယ္ပယ္ေတြ ဟာျဖင့္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ရာမွာ အခက္အခဲ ျဖစ္ေစမယ္ ထင္ပါသလဲ။

သမိုင္းနဲ႔ခ်ီၿပီး ႏွစ္ႏိုင္ငံ ရင္ဆိုင္ ေနရတဲ့ ျပႆနာ နယ္ပယ္ကေတာ့ လူ႔ အခြင့္အေရး ကိစၥနဲ႔ စစ္ေရး တည္ေဆာက္ မႈကိစၥပါ။ ဒီျပႆနာေတြဟာ ဒုတိယ ကမၻာစစ္နဲ႔ စစ္ေအးကာလရဲ႕ အက်ဳိးဆက္ ေတြပါ။ ေနာက္ၿပီး မေျဖရွင္းရေသးတဲ့ ကိုရီးယား ကြၽန္းဆြယ္ ျပႆနာ၊ တ႐ုတ္ ျပည္မႀကီးနဲ႔ ထိုင္ဝမ္ျပႆနာ၊ တ႐ုတ္နဲ႔ ဂ်ပန္ ျပႆနာ ေတြလည္း ပါပါတယ္။

ဒီျပႆနာ ေတြဟာ မၾကာေသးတဲ့ ကာလေတြမွာ အေျခအေန ပိုဆိုး လာပါတယ္။ ၉/၁၁ ကိစၥျဖစ္ၿပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ အေမရိကန္ရဲ႕ အာ႐ံုဟာ အာရွထက္ အီရတ္နဲ႔ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ကို ေရာက္သြား ပါတယ္။ အခုေနာက္ ပိုင္းမွာ အေမရိကန္ဟာ အာရွေဒသကို ျပန္ၿပီး အာ႐ုံ စိုက္လာတဲ့ အခါမွာ အစဥ္ အလာအရ ဆက္ဆံခဲ့တဲ့ ထိုင္းတို႔၊ ဖိလစ္ပိုင္တို႔၊ ၾသစေၾတးလ်တို႔၊ ေတာင္ကိုရီးယားတို႔၊ ဂ်ပန္တို႔နဲ႔ ဆက္ဆံေရး ျပန္လည္ တည္ေဆာက္ ခဲ့ သလို၊ အိႏၵိယတို႔၊ မြန္ဂိုလီးယားတို႔နဲ႔ လည္း ဆက္ဆံေရး အသစ္ တည္ေဆာက္ လာပါတယ္။ ဒီမွာတင္ တ႐ုတ္အေနနဲ႔ လံုၿခံဳမႈ မရွိသလို ခံစားလာရတာပါ။

အဲဒီကိစၥေတြ ကေတာ့ တ႐ုတ္ အေနနဲ႔ အေမရိကန္နဲ႔ ဆက္ဆံရာမွာ ႀကံဳေတြ႔ရမယ့္ အစဥ္အလာ လံုၿခံဳေရး ဆိုင္ရာ ျပႆနာေတြပါ။ ေနာက္ၿပီး အေမရိကန္ အေနနဲ႔က ထိုင္ဝမ္တို႔၊ ဂ်ပန္တို႔၊ ဖိလစ္ပိုင္တို႔ အပါအဝင္ အာရွ ပစိဖိတ္ေဒသ မွာရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ စစ္ေရး သို႔မဟုတ္ မဟာဗ်ဴဟာ စာခ်ဳပ္ေတြ ကေနတစ္ဆင့္ ဆက္ဆံေရး ေႏွာင္ဖြဲ႕မႈေတြ လုပ္ေနပါ တယ္။ ဒီကိစၥေတြကေတာ့ တ႐ုတ္နဲ႔ အေမရိကန္ အၾကားမွာ ယံုၾကည္မႈ အနည္းဆံုး အေျခအေနကို ျဖစ္ေစမယ့္ နယ္ပယ္ ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ကမၻာႀကီးဟာ ေဒသတြင္း ျပႆနာအသစ္၊ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ ျပႆနာ အသစ္ေတြ ႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ ေခတ္သစ္ တစ္ခုကို ဝင္ေရာက္ ေနပါၿပီ။ အဲဒီေခတ္သစ္ ကမၻာႀကီးထဲမွာ အစဥ္ အလာပံုစံမ်ဳိး မဟုတ္တဲ့ လံုၿခံဳေရး ဆိုင္ရာ ျပႆနာေတြလည္း ရွိလာပါတယ္။ ဒီနယ္ပယ္ ဟာလည္း ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကား တိုးမိ တိုက္မိႏိုင္တဲ့ နယ္ပယ္ေတြပါပဲ။ ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းေၾကာင့္ ကမၻာႀကီး မွာ ေအဂ်င္စီ အသစ္ေတြ ႏိုင္ငံမဟုတ္ ေသာ သ႐ုပ္ေဆာင္သစ္ေတြ (အယ္လ္ေကဒါ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႕အစည္း) စသည္ ေပၚထြက္လာသလို စီးပြားေရး ဟာလည္း ကမၻာ့စီးပြားေရး အကူးအေျပာင္း ျဖစ္စဥ္ ေတြကို ျဖစ္လာေစပါတယ္။

ဒီေတာ့ တ႐ုတ္နဲ႔အေမရိကန္ အပါအဝင္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံမ်ား အေနနဲ႔ သမား႐ိုးက် မဟုတ္တဲ့ လံုၿခံဳေရးျပႆနာ ေတြ၊ မီဒီယာ၊ နည္းပညာ၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး စတဲ့ မ်က္ႏွာစာ ေပါင္းစံုကေန ထြက္ေပၚ လာေနတဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြကို ေျဖရွင္းဖို႔ အတြက္ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

ဒီ လံုၿခံဳေရး ျပႆနာေတြကို ရည္ရြယ္ ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔ တ႐ုတ္နဲ႔ အေမရိကန္တို႔ ဘာေတြ လုပ္ႏိုင္မယ္ ထင္ပါသလဲ။

တ႐ုတ္နဲ႔ အေမရိကန္ၾကားမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ အဓိက အျငင္းပြားမႈေတြကို ေျဖရွင္းဖို႔ ဆိုရင္ တ႐ုတ္ေခါင္းေဆာင္ ေဟာင္း တိန္႔ေရွာင္ဖိန္ရဲ႕အဆိုျပဳခ်က္ ဟာ လက္ေတြ႔က်ဆဲပါပဲ။ သူေျပာတာ က "ထိုင္ဝမ္လို အေရွ႕တ႐ုတ္ပင္လယ္ ပိုင္နက္ အျငင္းပြားမႈ ကိစၥမ်ဳိးေတြဟာ သူ႔ထက္ပိုႀကီးတဲ့ အေရးကိစၥေတြ အတြက္ ေဘးဖယ္ ထားသင့္ပါတယ္" လို႔ ဆိုတာမ်ဳိးပါ။

ေနာက္ၿပီးေတာ့ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္က တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို အလည္အပတ္သြား ေရာက္ခဲ့တဲ့ အေမရိကန္သမၼတ ရစ္ခ်က္နစ္ဆင္က တ႐ုတ္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ေမာ္စီတုန္းနဲ႔ ေတြ႔တုန္း ထိုင္ဝမ္ကိစၥ ေဆြးေႏြးတဲ့ အခါ တ႐ုတ္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ေမာ္စီတုန္းက "ထိုင္ဝမ္က ေသးေသး ေလးပါဗ်ာ။ ကမၻာႀကီးက အႀကီးႀကီး" ဟု ျပန္လည္ ေျပာၾကားခဲ့တာေတြက လက္ေတြ႔ က်တယ္ေျပာရမယ္။

တ႐ုတ္နဲ႔ အေမရိကန္ၾကားမွာ ရွိေနတဲ့ အစဥ္အလာ လံုၿခံဳေရးျပႆနာ ဟာ အခုမွေပၚလာတဲ့ ျပႆနာအသစ္ မဟုတ္သလို ခ်က္ခ်င္း လက္ငင္းႀကီး ေျဖရွင္းလို႔လည္း မရႏိုင္ပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ စီးပြားေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ မႈတို႔၊ သံတမန္ေရး အျငင္းပြားမႈတို႔၊ တျခားအဓိကက်တဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္လိုက္ရင္ ဒီျပႆနာ ေတြဟာ အဲဒီေလာက္လည္း အေရးမႀကီးသလို၊ အဲဒီေလာက္လည္း အေဆာတလ်င္ ေျဖရွင္း ရမယ့္ျပႆနာေတြ မဟုတ္ပါဘူး။

ဒါေၾကာင့္မို႔ တ႐ုတ္၊ အေမရိကန္ နဲ႔ ဂ်ပန္တို႔ အေနနဲ႔က အစဥ္အလာ ပိုင္နက္ အျငင္းပြားမႈေတြကို ေဘးဖယ္ ထားသင့္ပါတယ္။ ဥပမာအေနနဲ႔ တ႐ုတ္နဲ႔ ဂ်ပန္ အျငင္းပြားေနတဲ့ ဒိုင္အိုယု သို႔မဟုတ္ ဆန္ကကူကြၽန္း ကိစၥလိုဟာမ်ဳိး၊ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ ပိုင္နက္ အျငင္းပြားမႈလို ဟာမ်ဳိးေပါ့။ ဒါမ်ဳိးေတြကို ခဏေဘးဖယ္ထားၿပီး လတ္တေလာ အေရးတႀကီး ေျဖရွင္းရ မယ့္ သမား႐ိုးက် မဟုတ္တဲ့ လံုၿခံဳေရး ျပႆနာေတြကိုပဲ ပူးေပါင္း ေျဖရွင္းသင့္ ပါတယ္။ ဒီလို ေျဖရွင္းျခင္း အားျဖင့္ တ႐ုတ္ေရာ၊ အေမရိကန္ေရာ တျခား ႏိုင္ငံေတြ အတြက္ပါ အက်ဳိးေက်းဇူး ရွိေစမွာပါ။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ တ႐ုတ္ေရာ၊ အေမရိကန္ေရာဟာ စစ္ေအးကာလ အျမင္မ်ဳိးနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ ေနတာေတြ၊ ႏိုင္ငံတခ်ဳိ႕နဲ႔ အထူးမဟာမိတ္ ဖြဲ႕ေနတာမ်ဳိးေတြကို ရပ္တန္းက ရပ္သင့္ပါတယ္။ အဲဒီလိုလုပ္ေနမယ့္ အစား ႏွစ္ႏိုင္ငံစလံုး အေနနဲ႔ ေဒသတြင္း လံုၿခံဳေရးလို ကိစၥမ်ဳိးေတြမွာ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

အဲဒီလုိ ပိုင္နက္ အျငင္းပြားမႈလို သမား႐ိုးက် လံုၿခံဳေရး ျပႆနာေတြက ေနာက္ဆံုး မွာေတာ့ ေျဖရွင္းဖို႔ နည္းလမ္း ရွာေတြ႔လာမွာပါ။ စိတ္ရွည္ဖို႔ေတာ့ လိုတာေပါ့။ ေနာက္တက္လာမယ့္ မ်ဳိးဆက္ေတြ ကလည္း ပိုေတာ္ၾကမွာပဲ ေလ။ တ႐ုတ္-အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရး ဟာ ကမၻာမွာ အေရးပါဆံုးေသာ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ဆက္ဆံေရး ျဖစ္မယ္ဆိုရင္ တ႐ုတ္နဲ႔ အေမရိကန္ ေခါင္းေဆာင္ေတြ အၾကား မွာရွိတဲ့ ယံုၾကည္မႈဟာ အလြန္ အေရးႀကီးတာေပါ့။ တကယ္လို႔ အေမရိကန္က တ႐ုတ္ကို ႀကိဳတင္ အသိမေပးဘဲ ထိုင္ဝမ္ ကို လက္နက္ေတြ ဆက္ေရာင္းေနရင္၊ တိဘက္ေခါင္းေဆာင္ ဒလိုင္းလားမားနဲ႔ ေတြ႔ေနမယ္ ဆိုရင္၊ ဒါမွမဟုတ္ အေမရိကန္ အေနနဲ႔ သူ႔ရဲ႕စစ္ေအးေခတ္က မဟာမိတ္ ေတြနဲ႔ပဲ အေစးကပ္ေနမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ တ႐ုတ္အေနနဲ႔က အဲဒီအေျခအေနကို အဆိုး စာရင္းထဲ ထည့္မွာပဲ။ ဒီေတာ့ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ေခါင္းေဆာင္သစ္ေတြ အေနနဲ႔ တစ္ဖက္နဲ႔ တစ္ဖက္ နားလည္မႈ လြဲမယ့္ ကိစၥမ်ဳိး အဓိက ဦးတည္ ေျဖရွင္းသင့္တယ္။

ဒီေရးရာ နယ္ပယ္ေတြမွာလည္း တိုးတက္မႈေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ - ထိုင္ဝမ္ ကိစၥဟာ တ႐ုတ္နဲ႔ အေမရိကန္ၾကားမွာ အရင္က လံုးဝ အထိမခံတဲ့ ကိစၥမ်ဳိးပါ။ ဒါေပမဲ့ တျဖည္း ျဖည္းနဲ႔ ဒီကိစၥအေပၚ သေဘာထားတင္းမာ တာမ်ဳိးေတြ နည္းလာတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီလိုပဲတ႐ုတ္နဲ႔ ဂ်ပန္ၾကားမွာ အျငင္းပြား ေနတဲ့ ဒိုင္အိုယု သို႔မဟုတ္ ဆန္ကကူ ကြၽန္းစုအေရး ဆိုရင္လည္း တျဖည္းျဖည္း တင္းမာမႈေတြ ေလ်ာ့လာ ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီျပႆနာက ျပည္သူေတြနဲ႔ မီဒီယာ ေတြမွာ အထိမခံတဲ့ ကိစၥျဖစ္ေနေပမယ့္ ႏွစ္ႏိုင္ငံစလံုး အေနနဲ႔က စီးပြားေရးျပန္လည္ ေကာင္းမြန္ဖို႔ ကိုသာ ဦးစားေပးၾကမွာပါ။

တ႐ုတ္ ေခါင္းေဆာင္သစ္ ရွီက်င္းပင္း နဲ႔ အေမရိကန္သမၼတ အိုဘာမားရဲ႕ ဒုတိယ ေျမာက္ သမၼတသက္တမ္းမွာ ႏွစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရး မူဝါဒအ ေျပာင္းအလဲက ဘာျဖစ္လာႏိုင္မယ္ ထင္သလဲဗ်။

ကြၽန္ေတာ့္ အထင္ေတာ့ အေမရိကန္ သမၼတ အိုဘားမားရဲ႕ ဒုတိယ သက္တမ္းက သူ႔ရဲ႕ပထမ သက္တမ္းထက္ ပိုၿပီး လြယ္ကူမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္တုန္းကေတာ့ သူက သမၼတသစ္လည္း ျဖစ္တယ္၊ ၿပီးေတာ့ ဒီလို အဆင့္ျမင့္တဲ့ ရာထူးမ်ဳိး၊ သူအရင္က တာဝန္မယူဖူး ေသးဘူးေလ။ ေနာက္ၿပီး သူအိမ္ျဖဴေတာ္ ကို ေရာက္ေတာ့ ဘ႑ာေရး အက်ပ္အတည္း ျပႆနာကိုပဲ အေရးတယူ ေျဖရွင္းခဲ့ရ တာေလ။ အခုအခ်ိန္ကေတာ့ သူ႔ရဲ႕ဒုတိယ သမၼတ သက္တမ္းလည္း ျဖစ္တယ္၊ ေလးႏွစ္ ေလာက္လည္း သမၼတ အေတြ႔အႀကံဳရွိ ထားၿပီးၿပီ ဆိုေတာ့ ျပႆနာေတြ၊ေရးရာ ကိစၥေတြကို တျခား ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္ ေတြလိုပဲ သိတဲ့သူတစ္ေယာက္ ျဖစ္လာ ၿပီေလ။ သူ႔ရဲ႕အစီအစဥ္ ေတြဟာ အရင္ ကထက္ ပိုၿပီး လက္ေတြ႔က်မယ္၊ ပိုၿပီး ေၾကာင္းက်ဳိး ဆီေလ်ာ္မႈ ရွိပါလိမ့္မယ္။

ဒီေတာ့ တ႐ုတ္တို႔ အာရွတို႔နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အိုဘားမားရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရး မူဝါဒဟာ သိပ္ၿပီး အဆက္အစပ္မဲ့တာ မ်ဳိးေတြ မျဖစ္ေလာက္ပါဘူး။ အခု အခ်ိန္ကာလဟာ တ႐ုတ္နဲ႔ အေမရိကန္ အၾကားမွာ စစ္ေအးတိုက္ပြဲ အသစ္လည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ျဖစ္ဖို႔လည္း မလိုပါဘူး။ လိုအပ္ေနတာက ခ်ိန္ညႇိမႈ ျပဳလုပ္ဖို႔ လိုတာပါ။ အိုဘားမား အေနနဲ႔ ႀကီးသည္ ငယ္သည္မေရြး အာရွႏိုင္ငံေတြနဲ႔ အဆက္အသြယ္ လုပ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

အိုဘားမားခ်ိန္ညႇိဖို႔ လိုတဲ့ကိစၥက အေမရိကန္ရဲ႕“အာရွမ႑ိဳင္” ဆိုတဲ့ကိစၥ ကို အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုတာပါ။ အေမရိကန္ က အာရွမ႑ိဳင္ ဆိုၿပီး ေၾကညာလိုက္တဲ့ အခါမွာ အာရွႏိုင္ငံဆီကို မွားယြင္းတဲ့ အခ်က္ျပ သေကၤတ ျပလိုက္သလို ျဖစ္သြား ပါတယ္။ အာရွႏိုင္ငံေတြ အေနနဲ႔ အေမရိကန္ ဘက္က ေနရမွာလား၊ တ႐ုတ္ဘက္က ေနရမွာလားဆိုတဲ့ အက်ပ္အတည္းမ်ဳိးကို ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရပါ တယ္။ အေမရိကန္သမၼတ အိုဘားမား အေနနဲ႔ သူ႔ရဲ႕သမၼတ ဒုတိယသက္တမ္း ေလးႏွစ္ အတြင္းမွာ ဒီကိစၥအေပၚ ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းသင့္ပါတယ္။

တ႐ုတ္ ေခါင္းေဆာင္သစ္ အေနနဲ႔ လည္း သူ႔ရဲ႕အာရွေဒသမွာရွိတဲ့ ဂ်ပန္ လို၊ ႐ုရွားလို၊ အိႏၵိယလို အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံမ်ဳိးေတြ အေပၚမွာ အာ႐ံုစိုက္ပါ လိမ့္မယ္။ ကြၽန္ေတာ္ ခံစားမိတာက ေတာ့ တ႐ုတ္ဟာ အေမရိကန္နဲ႔ ဆက္ဆံေရးကို အေရးႀကီးမွန္းသေဘာ ေပါက္ေပမယ့္ သူ႔ရဲ႕အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံ ေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းဖို႔ကိစၥမွာ သိပ္လုပ္တာ မေတြ႔ရဘူး။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံျခားေရး မူဝါဒ ဟာ အာရွေဒသတြင္းမွာ ပိုၿပီးဟန္ခ်က္ ညီတဲ့၊ ပိုၿပီး ပူးေပါင္းမႈရွိတဲ့၊ ပိုၿပီး က်ယ္ျပန္႔တဲ့ မူဝါဒမ်ဳိး ျဖစ္သင့္ပါတယ္။

တ႐ုတ္နဲ႔ အေမရိကန္တို႔ရဲ႕ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ကိစၥမွာ ဘယ္အရာေတြ က အတားအဆီး ျဖစ္ေနတာပါလဲ။

တ႐ုတ္မွာ အေမရိကန္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ မႈေတြ တိုးၿပီး မလုပ္ေတာ့တာရဲ႕အေၾကာင္း အရင္း တစ္ခ်က္က အေမရိကန္ အေနနဲ႔ ျပည္တြင္းကို ပိုၿပီး အာ႐ံုက်လာတာ ကိုယ္က်ဳိးစီးပြား ကာကြယ္ေရးမ်ဳိး အထိ ျဖစ္လာတဲ့ တိမ္းၫြတ္ခ်က္ေတြ ေၾကာင့္ပါ။ အေမရိကန္ အေနနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈနဲ႔ နည္းပညာ ပူးေပါင္းမႈကိစၥ ဒီႏွစ္ခုစလံုး မွာ ပိုၿပီး လမ္းဖြင့္ထားတာမ်ဳိး လုပ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီလို ဖြင့္ေပးျခင္း အားျဖင့္ အေမရိကန္ စီးပြားေရးနဲ႔ အေမရိကန္မွာ အလုပ္အကိုင္ ရရွိမႈကိုေရာ ေထာက္ကူ ေပးႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္ၿပီး တ႐ုတ္ နဲ႔ နည္းပညာပူးေပါင္းမႈက ႏွစ္ႏိုင္ငံလံုး ရဲ႕ကုန္သြယ္ေရး ညီမွ်မႈကို အားေပး ပါလိမ့္မယ္။

ဒီေနရာမွာ ထပ္ျဖည့္ေျပာရရင္ ေတာ့ ႏိုင္ငံျခား ကုမၸဏီေတြ အေနနဲ႔ တ႐ုတ္မွာ ဘယ္လို စီးပြားေရး လုပ္ရမယ္ ဆိုတာ ေလ့လာေနဆဲ အဆင့္မွာပဲ ရွိပါ ေသးတယ္။ တ႐ုတ္မွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ ထားၾကတ့ဲ အေမရိကန္ ကုမၸဏီေတြ၊ ဂ်ပန္ ကုမၸဏီေတြ၊ ဂ်ာမနီကုမၸဏီေတြ အေနနဲ႔ တခ်ဳိ႕ေအာင္ျမင္ၾကသလို၊ တခ်ဳိ႕ ေအာင္ျမင္မႈ မရၾကပါဘူး။

ဒီလို အခက္အခဲႀကံဳရတဲ့ အေၾကာင္းကေတာ့ တစ္ခါတစ္ရံမွာ နည္းပညာပိုင္း ေၾကာင့္ပါ။ ဒါတင္ မကေသးဘူး။ တ႐ုတ္ေဈးကြက္၊ တ႐ုတ္ယဥ္ေက်းမႈ၊ တ႐ုတ္လူမ်ဳိးေတြ ရဲ႕အႀကိဳက္ေတြ မတူၾကတာကလည္း အေၾကာင္းရင္း တစ္ရပ္ပါ။ တ႐ုတ္မွာ စီးပြားေရး ဘယ္လိုလုပ္မလဲ ဆိုတဲ့ ကိစၥ ဟာ ႏိုင္ငံျခား ကုမၸဏီေတြ ရင္ဆိုင္ေနရ တဲ့ျပႆနာ တစ္ခုပါ။

ဒီလိုပါပဲ တ႐ုတ္ ကုမၸဏီေတြ အေနနဲ႔လည္း အေမရိကန္မွာ ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံရာမွာ အခက္ ေတြ႔ေနၾကပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ တ႐ုတ္ ကုမၸဏီေတြ အေနနဲ႔ ကမၻာ့ ေဈးကြက္မွာ ဝင္ေရာက္ လႈပ္ရွားႏိုင္ဖို႔ ရာမွာ အေတြ႔အႀကံဳနည္း ပါးေသးတာ ေၾကာင့္ပါ။ ဒီေတာ့ အေမရိကန္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ အသားက် ဖို႔ရာ အတြက္က တ႐ုတ္ကုမၸဏီေတြ အေနနဲ႔ အခ်ိန္ပို လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီလို အခ်ိန္ရဖို႔ အတြက္ အေမရိကန္ အစိုးရအေနနဲ႔ တ႐ုတ္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ေတြကို ျငင္းပယ္ တာမ်ဳိး မလုပ္သင့္ပါဘူး။

ဒီေတာ့ တ႐ုတ္ေရာ အေမရိကန္ပါ ခ်ိန္ညႇိမႈေတြ လုပ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ လက္ရွိ အခ်ိန္မွာေတာ့ တ႐ုတ္မွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမယ့္ အေမရိကန္ ကုမၸဏီေတြ အတြက္ေရာ၊ အေမရိကန္မွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမယ့္ တ႐ုတ္ ကုမၸဏီေတြ အတြက္ေရာ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္း ႏိုင္မယ့္ မူေဘာင္ မရွိေသးပါဘူး။ ႏွစ္ႏိုင္ငံ စလံုးမွာက အဲဒီရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ အတြက္ ျပႆနာ တစ္ခုခ်င္း စီကိုသာ သီးျခား ကိုင္တြယ္ ေနၾကတာပါ။ ဒီလိုျဖစ္ေနတာက ကမၻာ့အင္အားႀကီး ႏွစ္ႏိုင္ငံ အတြက္ ေကာင္းတယ္လို႔ မေျပာႏိုင္ ပါဘူး။

Ref: Promise and Pitfalls of the U.S.-China Relationship

Ref:thevoicemyanmar

အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုကို ျမင္ဖူးသလိုခံစားရျခင္း (Déjà vu)

 

က်ေနာ္ခပ္ငယ္ငယ္တုန္းက မိဘေတြ နဲ႔ အတူတူ ေတာျမိဳ႕ေလးတစ္ခုကို သြားခဲ့တယ္။အဲဒီမွာတည္းတဲ့အိမ္ကို အေရာက္မွာက်ေနာ္အဲဒီအိမ္ကို ေရာက္ဖူးသလိုခံစားရတယ္။ ဒီျမင္ကြင္းေတြကိုလည္း ျမင္ဖူးသလိုပဲ။ ဒါနဲ႔မိဘေတြကိုေျပာျပလိုက္ေတာ့ ၀ိုင္း ရယ္ၾကတယ္။ ရယ္မွာေပါ့ သူတို႔ေတာင္ခုမွေရာက္ဖူးတဲ့ နယ္ေလးတစ္ခုကို က်ေနာ္ေရာက္ ဖူးတယ္ထင္တယ္လို႔ ေျပာလိုက္မိ တာကိုး။ အဲဒီတုန္းကစိတ္ထဲမွာေတာ့ ဇေ၀ဇ၀ါပဲ။ စိတ္ကူးယဥ္တတ္တဲ့အရြယ္ဆိုေတာ့ ငါပဲစြမ္းအင္ေတြ မ်ားရျပီး ေရွ႕ၾကိဳျမင္ေနတာလားလို႔ထင္မိေသးတာ။ နည္းနည္းၾကီးလာေတာ့လည္း အဲလိုအျဖစ္အပ်က္ေတြ ခဏခဏၾကံဳရတယ္။ အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုကိုေတြ႔လိုက္မိရင္ စိ္တ္ထဲမွာအရင္ကျဖစ္ခဲ့ဖူးသလို၊ ေရွ႕ကိုပဲၾကိဳျမင္ေနသလို ထင္မိတယ္။ စိတ္ထဲကေနဒီအျဖစ္အပ်က္မ်ိဳး ငါျမင္ဖူးပါတယ္လို႔ စဥ္းစားမိတယ္။ ဘယ္သူ႔ကိုမွလည္း မေျပာရဲဘူး။ ေတာ္ၾကာကိုယ့္ကိုစိတ္ဂေယာက္ဂယက္ျဖစ္ေနတယ္လို႔လည္း ထင္မွာစိုးရေသးတာကိုး။ တျခားသူေတြမွာလည္း ျဖစ္တတ္မွန္း သတိမထားမိခဲ့ဘူး။ အဂၤလိပ္လို Déjà vu လို႔ေခၚတယ္ဆိုတာကိုေတာင္ သိတာသိပ္မၾကာေသးဘူးဗ်။ ရုပ္ရွင္ကားတစ္ကားၾကည့္ရင္းနဲ႔ ရုပ္ရွင္ထဲမွာ အဲလိုအျဖစ္အပ်က္ကို Déjà vu လို႔ညႊန္းျပီးေျပာသြားေတာ့မွ သတိထားမိတယ္။ အဲဒါနဲ႔ ဒီလိုအျဖစ္မ်ိဳးေတြ ေတြ႔ၾကံဳေနရတတ္ျပီး ဘာမွန္းညာမွန္းမသိ၊ သူမ်ားကိုလည္း မေျပာရဲျဖစ္ေနတဲ့သူေတြအတြက္ က်ေနာ္ဖတ္မိထားတာေလး ေ၀မွ်ေပးလိုက္ပါတယ္။

Déjà vu ဆိုတာက အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုကို သိေနသလိုမ်ိဳးခံစားရတာျဖစ္ပါတယ္။ သိတာကလည္း ဇေ၀ဇ၀ါ ျဖစ္တာမ်ိဳးမပာုတ္ပါဘူး။ ဥပမာေျပာရရင္ Déjà vu ဆိုတာအရင္ကေတြ႔ခဲ့ဖူးတဲ့လူတစ္ေယာက္ကို လမ္းမွာျပန္ေတြ႔ရင္ မမွတ္မိတဲ့ခံစားခ်က္မ်ိဳးမပာုတ္ဘူး။ ဒီအျဖစ္အပ်က္ပာာ က်ိန္းေသကိုျဖစ္ပ်က္ခဲ့ဖူးတယ္လို႔ ခံစားရတာမ်ိဳးပါ။ အဓိကျဖစ္တာကေတာ့ အရာ၀ထၳဳတစ္ခု၊ အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုကို ေတြ႔ၾကံဳလိုက္ရတဲ့အခ်ိန္မွာ ဦးေႏွာက္က အဲဒါကိုဘာလဲဆိုတာပံုေဖာ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ဒီအျဖစ္အပ်က္ပာာ ရင္းႏွီးျပီးသားလား၊ ကို္ယ္နဲ႔အစိမ္းသက္သက္လားဆိုျပီး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေပးပါတယ္။ အဲလိုဆံုးျဖတ္ခ်က္ေပးတဲ့အခ်ိန္မွာ တခါတရံမွာ ဦးေႏွာက္က မွားယြင္းျပီးဆံုးျဖတ္လိုက္ပါတယ္။ အဲဒါကဘာလဲဆိုေတာ့ ကိုယ္တစ္ခါမွမျမင္ဖူးတဲ့အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုကို ၾကံဳေတြ႔ေနပါရက္နဲ႔ ဒီလိုမ်ိဳးအျဖစ္အပ်က္ျဖစ္ဖူးတယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ Déjà vu ပာာအၾကားအျမင္ရေနတာ၊ ေရွ႕ျဖစ္ကိုသိေနတာမ်ိဳးမပာုတ္ပါဘူး။ တကယ္ေတာ့ ဦးေႏွာက္ရဲ႕မွတ္ဥာဏ္ပိုင္းဆိုင္ရာ မွားယြင္းေဖာ္ျပတာပါ။ အဲဒါေၾကာင့္ Déjà vu ျဖစ္ျပီဆိုရင္ ျမင္ဖူးတယ္၊ ျဖစ္ဖူးတယ္လို႔ ခံစားမိေနေပမယ့္ ဘယ္အခ်ိန္တုန္းက၊ ဘယ္ေနရာမွာဆိုတာ စဥ္းစားလို႔မရပါဘူး။ အိပ္မက္ထဲမွာပဲလား၊ အျပင္မွာျဖစ္ခဲ့တာလား ဘယ္လိုမွမသဲကြဲပါဘူး။ Déjà vu ပာာေရာဂါမပာုတ္ပါဘူး။ ကမာၻ႔ လူဦးေရရဲ႕ ၃ပံု၂ပံုပာာ Déjà vu ကိုခံစားရေလ့ရွိပါတယ္။ Déjà vu ပာာေရာဂါတစ္ခုမပာုတ္ေပမယ့္ temporal lobe epilepsy (၀က္ရူးျပန္ေရာဂါ) တစ္မ်ိဳးနဲ႔ေတာ့ ဆက္စပ္မွဳရွိပါတယ္။ Déjà vu ပာာ တခ်ိဳ႕ေဆးေတြနဲ႔လည္းဆက္စပ္မွဳရွိပါတယ္။ တုပ္ေကြးသက္သာေအာင္သံုးတဲ့ေဆးေတြျဖစ္တဲ့ amantadine and phenylpropanolamine ေဆးေတြပာာ Déjà vu ျဖစ္ေစတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ အဲဒီေဆးေတြပာာ ဒိုပါမင္း(Dopamine) ဓါတ္ကိုမ်ားေစတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။

ဗပာုသုတအေနနဲ႔ပဲေဖာ္ျပေပးလိုက္တာပါ။ Déjà vu ဆိုတာကိုနားမလည္ေသးခင္တုန္းက အေတာ္ေလးကိုစိတ္ကသိကေအာက္ျဖစ္ရပါတယ္။ ကိုယ္ျမင္ဖူးသလို၊ ခံစားဖူးသလို ဒါေပမယ့္လည္း ဘယ္လိုမွေတြးမရ။ ေရွ႕ပဲၾကိဳျမင္ေနတာလား ရူးပဲရူးေနျပီလားဆိုျပီး အမ်ိဳးမ်ိဳးေတြးမိပါတယ္။ Déjà vu ဆိုတာကိုဖတ္မိျပီးနားလည္သြားတဲ့အခါက်ေတာ့ အခုဆိုရင္ အဲလိုအျဖစ္အပ်က္မ်ိဳးၾကံဳရရင္ ေအာ္ငါ Déjà vu ျဖစ္ေနတာပါလားဆိုျပီး နားလည္သြားေတာ့ စိတ္သက္သာသြားပါတယ္။ လိုက္ျပီးငါျမင္ဖူး ေတြ႔ဖူးတယ္လို႔ဆက္စဥ္းစားစရာမလိုေတာ့ပါဘူး။ အေတာ္ေလးစိတ္ခ်မ္းသာသြားရပါတယ္။

Posted by Dr. Thurein Hlaing Win (www.academicmedicines.blogspot.com)

ေသြးလြန္တုပ္ေကြးအေၾကာင္း (Dengue)

ကၽႊန္ေတာ္တို႔တေတြ ေသြးလြန္တုတ္ေကြး(ရိုးရိုးတုတ္ေကြးမဟုတ္ပါဘုူး)ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး အလြန္ေပါ့ေပါ့ ေနတတ္က်တာကိုေတြ႕ျမင္ေနရလို႔ ဒီေရာဂါျပင္းထန္ရင္ မိမိအသက္ကိုေတာင္ယူသြားႏိုင္တယ္ဆိုတာ သိတဲ့လူနည္းပါတယ္၊ အထူးသျဖင့္ ဗမာၿပည္ကလဲ လူထုေတြ ျခင္ကိုက္ရင္ ျဖံဳေတာင္မျဖံဳက်ပါဘူးေလ...ခေလးေတြအတြက္ပို အႏၲရယ္မ်ားတယ္ဆို သိေစခ်င္လို႔တဆင့္ကူးယူေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္...

Dr. Thurein Hlaing Win (www.academicmedicines.blogspot.com)
ေသြးလြန္တုပ္ေကြးအေၾကာင္း (Dengue) က်ေနာ့္ဘေလာ့တြင္ အခုတစ္ေလာ ေဆးပညာနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြတင္တာနည္းေနျပီး ဆရာ၀န္လူနာဆက္ဆံေရး ေဆာင္းပါးေတြပဲ တင္ျဖစ္ေနတဲ့ အတြက္ ေတာင္းပန္ပါတယ္။ က်ေနာ္လည္း ေရးမယ္ေရးမယ္နဲ႔ က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္ ေနမေကာင္းတာေရာ၊ Facebook မွာအမ်ိဳးသားေရးစိတ္ဓါတ္မ်ားျပင္းထန္ေနေသာေၾကာင့္ေရာ မေရးျဖစ္တာပါ။
အခုတစ္ခါေတာ့ မိုးရာသီေရာက္ရင္ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ ႏွိပ္စက္ေနက် ေသြးလြန္တုပ္ေကြး အေၾကာင္းကို တင္ျပလိုက္ပါတယ္။ အဂၤလိပ္လိုDengueလို႔ေခၚတဲ့ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးပာာ ျခင္ကိုက္ခံရျခင္းမွ တဆင့္ ကူးစက္တဲ့ေရာဂါပိုး ေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။

 

အိႏၵိယ၊အေရွ႕ေတာင္အာရွနဲ႔အာဖရိကတိုက္တို႔မွာအမ်ားဆံုးျဖစ္ပြားပါတယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးျဖစ္ေစတဲ့ ေရာဂါပိုးကို သယ္ေဆာင္ တဲ့ျခင္ပာာ Aedes aegypti လို႔ေခၚတဲ့ ျခင္မ်ိဳးစိတ္ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာလိုေတာ့ ျခင္က်ားလို႔ေခၚတဲ့ခႏၵာကိုယ္မွာအက်ားအက်ားေတြပါတဲ့ ျခင္ မ်ိဳးစိတ္ျဖစ္ပါတယ္။ဒီျခင္ေတြအဓိက ေပါက္ဖြား တဲ့ ေနရာကေတာ့ ၾကည္လင္တဲ့ေရေသေတြမွာ ျဖစ္ျပီး ဒီျခင္ေတြအဓိက က်က္စားတဲ့အခ်ိန္ကေတာ့ ေန႔ဘက္အခ်ိန္ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါျဖစ္ပြားေစတဲ့ပိုးပာာ flavivirus လို႔ေခၚတဲ့ဗိုင္းရပ္စ္ တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပိုးပာာ အမ်ိဳးအစားေလးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ အဲဒီအမ်ိဳးအစားေလးမ်ိဳးလံုးကေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါကိုျဖစ္တတ္ပါတယ္။ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါပာာ အဓိကအားျဖင့္ေတာ့အသက္၁၅ႏွစ္ေအာက္ေတြမွာျဖစ္တတ္ေပမယ့္ အသက္ၾကီးသူေတြမွာလည္းျဖစ္ တတ္ပါတယ္။

ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါလကၡဏာမ်ားပာာ ပိုးသယ္ေဆာင္ထားတဲ့ ျခင္ကိုက္ခံရျပီး ၃ရက္မွ ၈ရက္အၾကာတြင္ စတင္ျပသပါတယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါလကၡဏာပာာ ေရာဂါလကၡဏာ၃ဆင့္နဲ႔ ျပသပါတယ္။ ပထမအဆင့္မွာေတာ့ ကိုယ္အပူခ်ိန္ျမင့္တာနဲ႔စပါတယ္။ ကိုယ္အပူခ်ိန္ျမင့္တက္လာတာနဲ႔အတူ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ တကိုယ္လံုးကိုက္ခဲေနျခင္း၊ ပ်ိဳ႕ခ်င္အန္ခ်င္ျခင္း၊ ဘာမွ မစားခ်င္မေသာက္ခ်င္ျဖစ္ျခင္း စတာေတြျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အစာအိမ္နဲ႔အူလမ္းေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္မွာ ေသြးယိုစိမ့္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေကာ္ဖီေရာင္၊ အညိဳေရာင္မ်ားအန္ျခင္း၊ ၀မ္းမည္းမည္းမ်ားသြားျခင္း တို႔ျဖစ္တတ္ပါတယ္။တစ္ခါတစ္ေလမွာ ခႏၵာကိုယ္မွာ အစက္အေျပာက္ေတြလည္း ျဖစ္ေပၚတတ္ပါတယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးမွာ ကိုယ္အပူခ်ိန္ျမင့္တက္ျခင္းမွာ အပူခ်ိန္ ၁၀၄ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္(၄၀ဒီဂရီဖာရင္ပာိုက္) အထိရွိတတ္ပါတယ္။ေသြးလြန္တုပ္ေကြးျဖစ္ေနတဲ့သူအမ်ားစုပာာပထမအဆင့္မွာ လြတ္သြားၾကတာမ်ား ပါတယ္။ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့အထက္မွာေဖာ္ျပထားတဲ့ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါကူးစက္ခံရထားသူရဲ႕ ေရာဂါလကၡဏာေတြပာာပံုမွန္ရာသီဥတုအကူးအေျပာင္းမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ တုပ္ေကြးေရာဂါနဲ႔ ဘာမွသိပ္မကြာ တာေၾကာင့္ အမ်ားအားျဖင့္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး မွန္းမသိလိုက္တာမ်ားပါတယ္။

 

ဆရာ၀န္နဲ႔ျပသမိတဲ့အခါမွ Hess' test လို႔ေခၚတဲ့ေသြးေပါင္ခ်ိန္တိုင္းတဲ့ ကိရိယာနဲ႔စစ္ေဆးၾကည့္မွသာ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးမွန္းသိရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခုလို မိုးရာသီမ်ိဳးမွာ ဖ်ားနာခဲ့မယ္ဆိုရင္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးအသိမေမ့ဖို႔အေရးၾကီးပါတယ္။အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ ကိုယ္ခံအားေကာင္းတဲ့ သူအမ်ားစု မွာ ပထမအဆင့္မွာတင္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါပာာ ေပ်ာက္သြားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခ်ိဳ႕ကိုယ္ခံအားမေကာင္းတဲ့သူေတြမွာေတာ့ ဒီေရာဂါပာာ ေနာက္တစ္ဆင့္ကို တက္သြားပါတယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါမွာေတာ့ Critical phase လို႔သံုးပါတယ္။ ဒီအဆင့္ကေတာ့ ေၾကာက္ဖို႔ေကာင္းတဲ့အဆင့္ျဖစ္ပါတယ္။ အသက္အႏၱရာယ္လည္း စိုးရိမ္ရတဲ့ အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဆင့္ကေတာ့ ဖ်ားျပီး ၂ရက္၃ရက္အၾကာမွာျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေရာဂါလကၡဏာေတြကေတာ့

 ၁။ ကိုယ္အပူခ်ိန္ရုတ္တရက္က်ဆင္းသြားျခင္း (အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ ဖ်ားျပီး ၃ရက္ေလာက္မွာျဖစ္ပါတယ္) ၂။ ရုတ္တရက္ဗိုက္ေအာင့္လာျခင္း

၃။ ဂနာမျငိမ္ျဖစ္လာျခင္း သို႔မပာုတ္ အရမ္းမွိန္းသြားျခင္း

၄။ ေျခဖ်ား၊ လက္ဖ်ားေတြေအးစက္လာျခင္း

၅။ အလြန္အမင္း ေခၽြးထြက္လာျခင္း

၆။ ဆီးမသြားေတာ့ျခင္း သို႔မပာုတ္ အလြန္အမင္းနည္းသြားျခင္း

၇။ ေသြးဖိအားအလြန္က်ဆင္းလာျခင္း စတဲ့လကၡဏာေတြျပသလာပါတယ္။

ဒါ့ေၾကာင့္ ကေလးေတြမွာ ကိုယ္ပူက်ျပီး အရမ္းမွိန္းလာတယ္ဆိုရင္လည္း အလြန္သတိထားရပါတယ္။ အမွန္ဆိုျဖစ္သင့္တာက ကိုယ္ပူေနခ်ိန္မွာ ျငိမ္ေနတဲ့ကေလးပာာ ကိုယ္ပူက်ခ်ိန္မွာ ေဆာ့ကစားလာရမွာပါ။ အဲလိုမ်ိဳးမျဖစ္ဘဲ ကိုယ္ပူေနခ်ိန္မွာေတာင္ ကေလးက နည္းနည္းလန္းေနျပီး ကိုယ္ပူက်သြားခ်ိန္မွာေတာ့ မွိ္န္းလာျပီဆိုရင္ သတိထားရမယ့္ အေျခအေနျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနကို ေရာက္လာျပီဆိုရင္ေတာ့ ကေလးကိုနီးစပ္ရာေဆးရံု၊ ေဆးခန္းကို ေခၚေဆာင္သြားျပီး ျပသသင့္ပါတယ္။ လိုအပ္တဲ့ကုသမွဳေတြျဖစ္တဲ့ ကိုယ္တြင္းဆံုးရွံဳးသြားေသာ အရည္မ်ားကို ျဖည့္တင္းရပါမယ္။ အဲလိုမွမလုပ္ခဲ့ဘူးဆိုရင္ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ိဳးေတြအျဖစ္နဲ႔ ဦးေႏွာက္ေရာင္ျခင္း (Encephalopathay and encephalitis)၊ အသည္းပ်က္ဆီးျခင္း၊ ႏွလံုးၾကြက္သားေရာင္ျခင္း(Myocarditis)၊ခႏၵာကိုယ္အႏွံ႔မွေသြးယိုစီးျခင္း(DIC) စတဲ့ျပင္းထန္တဲ့ေရာဂါ ေတြျဖစ္လာျပီးအသက္ဆံုးရွဳံးရႏိုင္ပါတယ္။

တတိယအဆင့္ကေတာ့ျပန္လည္နာလန္ထလာတဲ့အဆင့္ျဖစ္ပါတယ္။ ကေလးပာာ ဆီးျပန္သြားလာ ပါတယ္။ စားခ်င္ေသာက္ခ်င္စိတ္ျပန္ရွိလာပါတယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေပ်ာက္ကင္းသြားျခင္းရဲ႕ လကၡဏာျဖစ္တဲ့ အနီကြက္ေတြေပၚလာပါတယ္(ယားတတ္ပါတယ္။) ဒီအနီကြက္ေတြပာာ ဒုတိယအဆင့္ကေနကုသမွဳေတြလုပ္ခဲ့ျပီး အသက္အႏၱရာယ္ကိုေက်ာ္လႊားႏိုင္ခဲ့ရင္ ၁ရက္က၂ရက္အၾကာ၊ ပထမအဆင့္ဆိုရင္ ကိုယ္အပူခ်ိန္က်ျပီး ၁ရက္က၂ရက္အၾကာမွာ ေပၚတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳး အနီကြက္ေတြေပၚလာျပီဆိုရင္ေတာ့ စိုးရိမ္စရာမရွိေတာ့ပါဘူး။

အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးပာုတ္မပာုတ္ အတည္ျပဳရာမွာ Clinical symptoms လို႔ေခၚတဲ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြနဲ႔ပဲ အတည္ျပဳပါတယ္။ စစ္ေဆးမွဳေတြအေနနဲ႔ Platelet counts (ေသြးခဲေစတတ္ေသာဓါတ္မ်ား) က်ေနတတ္ပါတယ္။ Haematocrits တက္ေနတတ္ပါတယ္။ အျခားစစ္ေဆးမွဳေတြအေနနဲ႔ Coagulation profile, Serum electrolyte, Liver enzymes, Serum complement levels စတာေတြကိုလည္း စစ္ေဆးလို႔ရပါတယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး၏အဆင့္မ်ား။ အေပၚကသံုးဆင့္ကေတာ့ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးရဲ႕ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားနဲ႔ပတ္သက္ျပီး ခြဲျခားထားတဲ့အဆင့္မ်ားျဖစ္ျပီး အခုဆက္လက္ေဖာ္ျပမွာကေတာ့ ကုသတဲ့ေနရာမွာ အသံုးျပဳတဲ့ အဆင့္မ်ားျဖစ္ပါတယ္။

   Grade I -ေသြးေပါင္ခ်ိန္တိုင္းတဲ့ကိရိယာနဲ႔တိုင္းတာခ်ိန္မွာ အစက္အေပ်ာက္ေတြေပၚလာတာကလြဲျပီး တျခား စိုးရိမ္ရတဲ့လကၡဏာေတြမရွိတဲ့အဆင့္ကို ဆိုလိုပါတယ္

(Hess' test positive) Grade II - Hess' test positive အျပင္ ေသြးယိုစီးတဲ့လကၡဏာေတြျဖစ္တဲ့ ခႏၵာကိုယ္မွာ ထိခိုက္မိသလိုမ်ိဳး ေသြးေျခဥသလိုမ်ိဳး အနီကြက္ေတြေပၚလာပါတယ္။

   Grade III - ေရာဂါလကၡဏာမ်ားမွာ ဒုတိယအဆင့္ျဖစ္တဲ့

၁။ ကိုယ္အပူခ်ိန္ရုတ္တရက္က်ဆင္းသြားျခင္း (အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ ဖ်ားျပီး ၃ရက္ေလာက္မွာျဖစ္ပါတယ္) ၂။ ရုတ္တရက္ဗိုက္ေအာင့္လာျခင္း

၃။ ဂနာမျငိမ္ျဖစ္လာျခင္း သို႔မပာုတ္ အရမ္းမွိန္းသြားျခင္း

၄။ ေျခဖ်ား၊ လက္ဖ်ားေတြေအးစက္လာျခင္း

၅။ အလြန္အမင္း ေခၽြးထြက္လာျခင္း

၆။ ဆီးမသြားေတာ့ျခင္း သို႔မပာုတ္ အလြန္အမင္းနည္းသြားျခင္း

၇။ေသြးဖိအားအလြန္က်ဆင္းလာျခင္း စတဲ့လကၡဏာေတြရွိလာတဲ့အဆင့္ျဖစ္ပါတယ္ (Impending Shock stage လို႔ေခၚပါတယ္။)
  Grade IV - Impending shock stage ကေနျပီး ကုသမွဳမခံယူခဲ့တဲ့အတြက္ လံုး၀ Shock stage ကိုေရာက္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဆင့္မွာေတာ့ ေသြးေပါင္ခ်ိန္က်တာမပာုတ္ေတာ့ဘဲ ေသြးဖိအားတိုင္းလို႔မရေတာ့တဲ့ အေျခအေနျဖစ္ပါတယ္။ အထက္ပါေရာဂါအဆင့္မ်ားေပၚမူတည္ျပီး ကုသမွဳကိုေအာက္ပါအတိုင္း လုပ္ေဆာင္ရပါတယ္။
   Grade I and II သိပ္မဆိုးေသးတဲ့အဆင့္ပါ။ ေရာဂါလကၡဏာအဆင့္နဲ႔ေျပာရရင္ ပထမအဆင့္ေလာက္ပါ။ ဒီအဆင့္မွာေတာ့
၁။ ဂရုတစိုက္ၾကည့္ရွဳျခင္း (ေသြးေပါင္မွန္မွန္ခ်ိန္ျခင္း၊ ကေလးအေျခအေနၾကည့္ျခင္း)
၂။ ကိုယ္အပူခ်ိန္အတြက္ Paracetamol ႏွင့္ ေရပတ္တိုက္ေပးျခင္း (Paracetamol ပာာ ကိုယ္အပူခ်ိ္န္အတြက္သာမကနာက်င္ကိုက္ခဲေနတာေတြအတြက္လည္းအသံုးျပဳပါတယ္။ တျခားအနာ သက္သာတဲ့ေဆးေတြျဖစ္တဲ့ Aspirin လိုမ်ိဳးေဆးကိုေရွာင္ရွားရပါတယ္။ ေသြးထြက္တာကိုပိုဆိုးေစတဲ့ အတြက္ျဖစ္ပါတယ္။
၃။အရည္ျပန္လည္ျဖည့္တင္းေပးရပါမယ္။ဓါတ္ဆားရည္ေသာက္ျခင္းအသီးအႏွံေဖ်ာ္ရည္မ်ား ေသာက္ေပး ျခင္းတို႔လုပ္ေပးရပါမယ္။
၄။ဖ်ားေနတဲ့ကေလးကိုအစားအေသာက္မေကၽြးတာမ်ိဳးကိုေရွာင္ရပါမယ္။ကေလးသာ စားခ်င္ေသာက္ခ်င္ စိတ္ရွိမယ္ဆိုရင္ဘာစားစားေကၽြးလို႔ရပါတယ္။
  ဒီေနရာမွာကေလးကို ညိဳတဲ့အရည္ေတြျဖစ္တဲ့ ေကာ္ဖီလိုမ်ိဳး တိုက္ျခင္းကိုေတာ့ေရွာင္ေပးရပါတယ္။ေသြးလြန္တုပ္ေကြးျဖစ္တဲ့ကေလးေတြမွာ အစာအိမ္လမ္းေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္က ေသြးေၾကာေလးေတြ ယိုစိမ့္ျပီး အန္တဲ့အခ်ိန္မွာ အညိဳေရာင္ေတြအန္တတ္တာေၾကာင့္ ေကာ္ဖီလိုမ်ိဳးအညိဳေရာင္ရွိတဲ့ အရည္မ်ား တိုက္ေကၽြးထားတဲ့အခါမွာ ခြဲျခားရခက္တာေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။
ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားရွိရင္ Grade I and II ဆိုေပမယ့္လည္း ေဆးရံုတင္ထားရပါမယ္။
၁။ ေဆးရံုႏွင့္ အသြားအလာခက္တဲ့ေနရာမွာေနသူမ်ား၊ ပို႔ေဆာင္ေရးခက္ခဲတဲ့ေနရာမွာေနသူမ်ား
၂။ ေသြးခဲဓါတ္ ၁၀၀ ေအာက္က်သူမ်ား။
၃။ ေသြးထြက္ေနသူမ်ား
၄။ ပါးစပ္မွ အရည္ျဖည့္လို႔မရတဲ့သူမ်ား (ဥပမာ အန္ေနျခင္း။ မေသာက္ႏိုင္ျခင္း) Grade III and IV လူနာမ်ားကိုေတာ့အားလံုးကိုေဆးရံုတင္ျပီးကုသေပးရပါမယ္။ လိုအပ္တဲ့အရည္ျပန္ျဖည့္တဲ့ကုသနည္းမ်ားနဲ႔ကုသရပါမယ္။ ဒီေနရာမွာေတာ့ခ်န္ထားခဲ့လိုက္ပါမယ္။ ေဆးရံုဆင္းတဲ့အခ်ိန္ ေဆးရံုတင္ထားရတဲ့ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးလူနာပာာ ေအာက္ပါအခ်က္ေတြအားလံုးျပည့္စံုေနျပီဆိုရင္ ေဆးရံုက ဆင္းလို႔ရပါျပီ။
၁။ အပူက်ေဆးမသံုးဘဲ ၂၄နာရီေက်ာ္တဲ့အခ်ိန္ထိမဖ်ားေတာ့ရင္၊ အစားစားခ်င္စိတ္ျပန္ျဖစ္လာျပီး အစားစားႏိုင္ရင္
၂။  ကေလးရဲ႕ အေနအထားတိုးတက္လာရင္ (ဥပမာ ကေလးျပန္လန္းလာရင္)
၃။ စိုးရိမ္ဖြယ္ရာအေျခအေနမွ၄၈နာရီအထိေက်ာ္လြန္လာျပီးအျခားမည္သည့္ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ိဳးမွ မရွိရင္ သတိထားရမွာက အထက္ပါအခ်က္ေတြအားလံုးျပည့္စံုေနမွသာ ေဆးရံုကဆင္းႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးရံုကအခ်ိန္မတိုင္ေသးပဲ ဆင္းခဲ့ရင္ ဆိုးက်ိဳးေတြျဖစ္ျပီး ကေလးပဲထိခိုက္မွာကိုသတိထားသင့္ပါတယ္။ ကာကြယ္မွဳေတြအေနနဲ႔

၁။ ျခင္ကိုက္ခံရျခင္းမွ ကာကြယ္ပါ (ျခင္ေဆးသံုးျခင္း၊ ခႏၵာကိုယ္အႏွံ႔ဖံုးႏိုင္ေသာ အ၀တ္အစားမ်ား၀တ္ျခင္း၊ ျခင္ေထာင္ေထာင္အိပ္ျခင္း၊ ျခင္လံုစကာတပ္ျခင္း၊)

၂။ျခင္ေပါက္ဖြားႏိုင္မယ့္ေနရာေတြကိုရွင္းလင္းပစ္ပါ (ပိုးေလာက္လန္းေသေဆးခတ္ျခင္း၊ပန္းအိုးမ်ားေရ လဲျခင္း၊ ေရ၀ပ္ႏိုင္မယ့္ေနရာေတြဖယ္ရွားပစ္ျခင္း) သတိျပဳရမယ့္အခ်က္ေတြ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးပာာ ျခင္မွတဆင့္ကူးစက္တာျဖစ္ပါတယ္။ ကာကြယ္ေဆးမရွိလို႔ အေကာင္းဆံုးကာကြယ္ႏိုင္တာက ျခင္မကိုက္ေအာင္၊ ျခင္မေပါက္ဖြားႏိုင္ေအာင္ လုပ္ဖို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ မိုးတြင္းကာလမွမပာုတ္ပါဘူး၊ မည္သည့္အခ်ိန္ေတြမွာမဆို ကေလးေတြဖ်ားနာရင္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးအႏၱရယ္ကို သတိျပဳရပါမယ္။ အသက္အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ေရာဂါျဖစ္ျပီးအသက္အႏၱရာယ္မထိခိုက္ေအာင္လည္း အလြယ္တကူကာကြယ္ ႏိုင္တဲ့ေရာဂါျဖစ္လို႔ေသြးလြန္တုပ္ေကြးသံသယမ်ားရွိခဲ့ရင္ေဆးရံုေဆးခန္းမ်ားမွာ သြားေရာက္ျပသ သင့္ ပါတယ္။ အေရးၾကီးဆံုးတစ္ခ်က္ကေတာ့ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးပာာ ပထမတစ္္ခါျဖစ္ဖူးတဲ့သူေတြမွာ ေနာက္တစ္ခါျဖစ္ရင္ ပိုဆိုးတတ္တာေၾကာင့္ အမ်ားၾကီးပိုျပီး သတိရွိရပါတယ္။ ရာသီတစ္ခုတည္းမွာကိုပဲ ၂ခါျပန္ျဖစ္နိုင္လို႔ ပထမတစ္ခါျဖစ္ျပီးျပီပဲဆိုျပီးေတာ့ ေပါ့လို႔မရတဲ့ေရာဂါျဖစ္ပါတယ္။

 

Ref:publichealthinmyanmar.blogs

န၀တရဲ႕ ၂/ ၈၈ အမိန္႔ကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္ၿပီ

Tuesday, January 29, 2013 အိမ့္သံစဥ္

ရွစ္ေလးလံုး အေရးေတာ္ပံု ကာလ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ျမင္ကြင္း

တခ်ိန္က စစ္အစုိးရရဲ႕ လက္စြဲ အမိန္႔အမွတ္ ၂/၈၈ ကုိ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က လက္ရွိ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံု ပါ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၄၄၇ နဲ႔ ဆန္႔က်င္ေနတဲ့အတြက္ ဇန္န၀ါရီလ ၂၈ ရက္ေန႔ ေန႔စြဲနဲ႔ သမၼတရဲ႕ အမိန္႔အမွတ္ ၃/ ၂၀၁၃ နဲ႔ ဖ်က္သိမ္းလိုက္ပါၿပီ။

ဒီအမိန္႔ဟာ ျမန္မာႏိ္ုင္ငံမွာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၄ ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာၿပီးေနာက္ အခုလို ဖ်က္သိမ္းလုိက္တာျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာ

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ရွစ္ေလးလံုး ဒီမုိကေရစီ အေရးေတာ္ပံုႀကီး ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီးေနာက္ စက္တင္ဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔မွာ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းခဲ့ၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္ ၿငိမ္၀ပ္ပိျပားမႈ တည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႔႔ဆုိတဲ့ စစ္ေကာင္စီ အစုိးရက အမိန္႔ေတြ ဆက္တုိက္ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီအထဲမွာ ဒုတိယေျမာက္ အမိန္႔ျဖစ္တဲ့ ၂ / ၈၈ ဆုိတဲ့ လူ ၅ ဦးထက္ ပို မစုရ၊ ဆႏၵမျပရဆုိတဲ့ အမိန္႔ဟာ ထိုစဥ္ က ႏုိ္င္ငံေရး တက္ၾကြ လႈပ္ရွားသူေတြသာမက၊ အျခားေသာ ႏုိင္ငံသားေတြအတြက္ပါ ထိေရာက္စြာ အေရးယူခဲ့တဲ့ အမိန္႔ပုဒ္မလည္းျဖစ္ပါတယ္။

ဒီအမိန္႔နဲ႔ လူစုခြဲ၊ ပစ္မိန္႔ေပးႏုိင္တဲ့ အတြက္ ၂/၈၈ အမိန္႔ဟာ ယခင္ စစ္အစုိးရမ်ား တေလွ်ာက္လံုး က်င့္သံုး ခဲ့တာလည္းျဖစ္ပါတယ္။

ျပည္ထဲေရး ၀န္ႀကီးဌာန လက္ေအာက္ခံ အဖြဲ ့ မ်ား တြင္ လာဘ္စား မႈ အမ်ား ဆံုး ျဖစ္ေန

 

HKTလာဘ္ စား မႈ သည္ ျပည္ထဲေရး လက္ေအာက္ခံ ၀န္ႀကီးဌာန မ်ား ႏွင့္တရားေရး ဌာန မ်ား တြင္ ယခင္ ႏွစ္ က တင္ရွိ ခဲ့သည့္ စံခ်ိန္ မ်ား ထက္ပို ဆိုလာ ၿပီး ၊ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ ရဲတပ္ ဖြဲ ့ သည္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အတြင္း ရာထူးအလိုက္ လာဘ္စားမႈ မ်ား မွာ ျမန္မာ ေငြ က်ပ္ သန္း ၄၀၀ ေက်ာ္ ထိ ရွိ ႏိုင္သည္ ဟု

 ျမန္မာ ႏိုင္ငံ တြင္း ရွိ လာဘ္ေပး လာဘ္ ယူမႈ ဆိုင္ရာ တစ္သီးပုဂၢလ ေလ့လာမႈ အဖြဲ ့ ျဖစ္သည့္ Myanmar Corruption Report ၏၂၀၁၂ အတြက္  အစီရင္ခံစာ  တစ္ခု တြင္ ေဖာ္ျပထား သည္။

ထိုအစီရင္ခံ စာ ထဲ တြင္ ရန္ကုန္ ၿမိဳ ့ ေပၚ မွ ဒုရဲအုပ္ တာ၀န္ ရွိ သူ တစ္ဦးမွာ တစ္ႏွစ္ လွ်င္ ပ်မ္း မွ် ၁၈ သိန္း ေက်ာ္ လာဘ္စား ၍ အေရး ပါသည့္နယ္ ၿမိဳ ့ မ်ား ႏွင့္ နယ္စပ္ ၿမိဳ ့ မ်ား မွ ဒုရဲအုပ္ တစ္ဦး မွာ သိန္း ၂၀ ေက်ာ္လာဘ္ စား သည္ ဟု ဆိုသည္။

 

ျမန္မာ ႏိုင္ငံ ရဲ တပ္ ဖြဲ ့ ၏ လာဘ္စား မႈ တြင္ ပံုစံ အမ်ိဳး ျဖစ္ ရွိ ေနရာ ဆက္ေၾကး ပံုစံ လိုင္းေၾကး ယူမႈ ၊ တရားခံ ၏ ဆက္ႏြယ္ ပတ္ သက္ မႈ မ်ား မွ ေငြေတာင္းခံ ၿပီး လာဘ္ ယူ မႈ ႏွင့္ အမႈ ဆင္ (သို ့ မဟုတ္ ) အမႈ မွ ကြင္းလံုး ကၽြတ္ေစရန္ စသည္ ျဖင့္ မ်ား ျပားေသာ ေငြေၾကး ပမာဏ ေတာင္းခံ မႈ စသည္ ျဖင့္

နည္း မ်ိဳး စံု အသံုး ျပဳ သည္ ဟု သိရသည္။

အထူးစုံစမ္း ေထာက္လွမ္းေရး ႏွင့္ အက်ဥ္းဦးစီးဌာန တို ့ သည္ လည္း ျပည္ထဲေရး ၀န္ႀကီးဌာန လက္ ေအာက္ခံ မ်ား အဖြဲ ့ မ်ား ျဖစ္ ၿပီး စ သံုးလံုး ေခၚ အထူးစံုစမ္းေထာက္လွမ္းေရးဌာန ၏ လာဘ္ ေငြ ယူ မႈ မ်ား သည္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ မ်ား ၊ ျပည္ပ သို ့ အလုပ္သမား ေစလႊတ္ မႈ ႏွင့္ တရား မ၀င္ ေငြေၾကး လႊဲေျပာင္း လုပ္ကိုင္ မႈ လုပ္ငန္း မ်ား ႏွင့္ ဆက္စပ္ ေနသည္။

ရန္ကုန္ ၿမိဳ ့ မဟာဗႏၶဳ လ ပန္းၿခံ လမ္း ႏွင့္ မဟာဗႏၶဳ လ လမ္း တစ္၀ိုက္ ဧမာေႏြလ ဘုရား ေက်ာင္း တစ္

၀ိုက္ ရွိ ႏိုင္ငံ ျခား ေငြ လဲလွယ္ သူမ်ား ႏွင့္ လမ္လည္သူမ်ား မွာ စ သံုးလံုး အဖြဲ ့ ၏ ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံ ျဖင့္ ရပ္ တည္ ေန ျခင္း ျဖစ္သည္ ဟု ရန္ကုန္ ၿမိဳ ့ တြင္ တာ၀န္က် သည့္ ရဲ အရာ ရွိ တစ္ဦး က FNG ကို ေျပာသည္။

ေလာင္းကစား ဒိုင္ မ်ား ၊ ကုန္စည္ ဒိုင္မ်ား ႏွင့္ ပတ္ သက္ ၿပီး လည္း အထူး စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ဌာန သည္ လာဘ္ေငြ ရရွိသည္။ျပည္ထဲေရး လက္ေအာက္ခံ အဖြဲ ့ အစည္း တစ္ခု ပင္ ျဖစ္သည့္ အက်ဥ္းဦးစီးဌာန

တြင္ လာဘ္စား မႈ မွာ ရဲဘက္စခန္း မ်ား တြင္ အမ်ားဆံုး ျဖစ္ ၿပီး ၊ အက်ဥ္းေထာင္မ်ား တြင္ မူ ေငြေၾကးၾကြယ္၀ သည့္ အက်ဥ္းသား မ်ား က လာဘ္ ထုိး မႈ ႏွင့္ အက်ဥ္းေထာင္ ႏွင့္ ဆက္စပ္သည့္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္း မ်ား မွ တစ္ ဆင့္ ေငြေၾကး ရယူမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚသည္။

ႏိုင္ငံ တ၀ွမ္းရွိ အေထြေထြ အုပ္ခ်ဳပ္ ေရး ဦးစီးဌာန ရံုး တိုင္း တြင္ လာဘ္စား မႈ မ်ားရွိ ၿပီး ကန္ထရိုက္ လုပ္ငန္း ၊ ေဆာက္လုပ္ ေရး လုပ္ငန္း ၊ ပါမစ္ ႏွင့္ ခြင့္ျပဳ ေထာက္ခံမႈ လုပ္ငန္းမ်ား အတြက္ သိန္းရာ ခ်ီ ရယူ ကာ ေဆာင္ရြက္ ၾကသည္။

ျမန္မာ အစိုးရ သည္ လာဘ္ေပး လာဘ္ယူ မႈ အတြက္ ဒုတိယ သမၼတ ဦးေဆာင္သည့္ေကာ္မရွင္ ကို ဖြဲ ့ စည္းထား ေသာ္ လည္း ထိထိေရာက္ ေရာက္ လုပ္ေဆာင္ ႏိုင္မႈ မရွိေသး ဟု Myanmar Corruption Report အစီရင္ ခံစာ တြင္ ေဖာ္ျပထား သည္။

Ref:searchmyanmar

Related articles

• ျမန္မာ့ စီးပြားေရး ဦးပိုင္ ၏ လီမိတက္ လုပ္ငန္းမ်ား (freedomnewsgroup.com)

ျပည္တြင္းအလုပ္အကိုင္ရွာေဖြေပးတဲ့ ၀တ္လ္ဆိုဒ္ေလး

ျမန္မာျပည္တြင္း အလုပ္အကိုင္ရွာေဖြေပးတဲ့ ဗမာ၀တ္လ္ဆိုဒ္ေလးပါ မိမိရဲ႕ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္ေတြ အားလံုးကို ျဖည့္စြက္ေပးထားၿပီးတင္ထားေပးရပါမယ္.....ၿမိဳ႕ေပါင္း ၆၀ေက်ာ္နီးပါးအတြက္အလုပ္ရွာေပး ပါတယ္..
ေဒၚလာစားကိုမွလုပ္ခ်င္တဲ့သူေတြအတြက္ကေတာ့ UN Jobs ေတြရဲ႕ ၀တ္လ္ဆိုဒ္ေလးလဲေပးထားပါတယ္.

• work>>>http://www.work.com.mm/search/doJobSearch

•  indeed>>>http://www.indeed.com.sg/jobs?q=myanmar&gclid=CJGF56DXjLUCFYp_6wodvkUALA

• Myanmarjobsclassifieds>>>http://www.myanmarjobclassifieds.com/?gclid=CLigi_HXjLUCFch66wod6hsAlA

• Myanmar UNDP Jobs>>>http://unjobs.org/duty_stations/myanmar

• NGO Local Jobs>>>http://www.ngoinmyanmar.org/vacancies

တရုတ္နဲ႔ ဂ်ပန္ေတြ စိတ္၀င္စားေနတဲ့ rare earth အနက္ေရာင္သဲမ်ား

တရုတ္နဲ႔ ဂ်ပန္ေတြ စိတ္၀င္စားေနတဲ့ သဲမ်ား အေၾကာင္း သိထားသင့္သမွ်

 

 ဒီတေလာ သတင္းမွာ ေတြ႔ေနရတာက ရခိုင္ျပည္နယ္က အနက္ေရာင္သဲမ်ားကို တရုတ္ျပည္က စိတ္၀င္ၿပီး လာေရာက္ စမ္းသပ္မႈ ေတြ ျပဳလုပ္ေနတယ္ဆုိတာပါပဲ။ ျမန္မာျပည္သူ အမ်ားစုကေတာ့ အဲဒီ အနက္ေရာင္သဲေတြက ဘာလဲ၊ ဘယ္မွာသြားသံုးမွာလဲ၊ဘာတန္ဖိုးရွိလဲ ဆိုတာ သိၾကအံုးမယ္လို႔ မထင္ပါ။ စာေရးသူ ကိုယ္တိုင္လည္း အဲဒီ သဲေတြကိုမျမင္ဘူး အေၾကာင္းလဲ မသိပါ။ အေရးႀကီးတယ္ သိထားသင့္တယ္ ယူဆလို႔ ရွာေဖြမိသေလာက္ကို ေ၀မွ်ေပးလိုက္ပါတယ္။ တစ္ခုေတာ့ ႀကိဳတင္စကားခံပါရေစ။ စာေရးသူက အဲဒီ အနက္ေရာင္သဲ ေတြဟာ rare earth နဲ႔ ဆက္စပ္ေနတယ္၊ အဲဒီထဲမွာ rare earth ပါ၀င္မယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။

ဖတ္မိရတဲ့သတင္း အခ်က္အလက္ အတိုင္းအတာေၾကာင့္ အတိအက် rare earth ဟုတ္မဟုတ္ မေသခ်ာေပမဲ့လည္း စာဖတ္ သူမ်ား အေနနဲ႔ ဗဟုသုတတခု ရသြားမွာေတာ့ ယံုၾကည္ပါတယ္။ အဆိုပါ အနက္ေရာင္သဲမ်ား က အဂၤလိပ္လိုေတာ့ rare earth လို႔ ေခၚပါတယ္။ တိုက္ရိုက္ျပန္ရင္ ရွားပါးတဲ့ေျမ ေပါ့၊ ဒါေပမဲ့ အဲဒီပစၥည္းက ရွားလည္းမရွားပါး ေျမႀကီးလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ rare earth ဆိုတာက ၿဒပ္စင္ေပါင္း ၁၇ မ်ိဳး ပါ၀င္တဲ့ သတၱဳၿဒပ္ အမ်ိဳးအစားေတြကို ေခၚပါတယ္။ အဲဒါေတြက scandium (Sc-21), yttrium (Y-39), lanthanum (La-57), cerium (Ce-58), praseodymium (Pr-59), neodymium (Nd-60), promethium (Pm-61), samarium (Sm-62), europium (Eu-63), gadolinium (Gd-64), terbium (Tb-65), dysprosium (Dy-66), holmium (Ho-67), erbium (Er-68), thulium (Tm-69), ytterbium (Yb-70), and luteium (Lu-71) တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ သတၱဳေတြကို တခ်ိဳ႕က the silent heroes of modern technolog လို႔ တင္စားၾကပါတယ္။

Rare earth ဟာ မရွားပါးေပမဲ့ အဲဒီ ၿဒပ္စင္သတၱဳေတြက တမ်ိဳးတည္းသီးျခား ေတြ႔ရဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဆိုေတာ့ တူးေဖာ္ရတဲ့ ေျမႀကီး သို႔မဟုတ္ အနက္ေရာင္သဲမ်ားမွာ အထက္ပါ သတၱဳေတြ ေရာေႏွာပါ၀င္ေနမွာ ျဖစ္ၿပီး ပါ၀င္တဲ့ သတၱဳတစ္ခုစီရဲ႕ အခ်ိဳး အစားရာခိုင္ႏႈန္း မတူညီဘဲ ရွိတတ္ပါတယ္။ မရွားပါးေပမဲ့ အဲဒီေရာစပ္ေနတဲ့ rare earth ထဲမွာ ပါ၀င္ေနတဲ့ ၿဒပ္သတၱဳ တစ္ခုခ်င္းကို သန္႔စင္ခဲြထုတ္ဖို႔က အႏၱရာယ္မ်ား၊ ခက္ခဲလြန္းၿပီး စီးပြားျဖစ္ပမာဏရဖို႔ မလြယ္ကူဖူးလို႔ သိရပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ေန႔စဥ္ထိေတြ႔ သံုးစြဲေနတဲ့ အရာမ်ားစြာမွာ rare earth သတၱဳတမ်ိဳးမ်ိဳး ေသခ်ာေပါက္ ပါ၀င္ေနပါတယ္။ တီဗီ၊ ကြန္ျပဴတာ၊ ေရနံတူးစက္၊ ေသးငယ္တဲ့ အီလက္ထရြန္းနက္ အစိတ္အပိုင္းမ်ား၊ ေမာ္ေတာ္ကား၊ Hybrid ကား၊ အလင္းဖန္မွ်င္ႀကိဳး၊ စစ္လက္နက္ ကိရိယာမ်ား၊ ႏုဴကလီယား ဓာတ္ေပါင္းဖို နဲ႔ အာကာသယာဥ္ ကိုယ္ထည္ေတြမွာ အဲဒီသတၱဳ တမ်ိဳးမဟုတ္တမ်ိဳး ထည့္သြင္း အသံုးျပဳထားပါတယ္။

ဥပမာျပရရင္ Neodyumium သတၱဳကို ေသးငယ္တဲ့ အီလက္ထရြန္းႏွစ္ အစိတ္အပိုင္း ျဖစ္တဲ့ ကြန္ျပဴတာ hard disk, နားက်ပ္၊ စပီကာ၊ တာဘိုင္၊ ေရနံတူးေဖာ္တဲ့ လြန္ပူ နဲ႔ သံလိုက္ဓာတ္ သံုးရတဲ့ ေနရာတိုင္းလိုလိုမွာ ထည့္သံုးထားပါတယ္။ Neodyumium ကို ေသးငယ္ေပါ့ပါးၿပီး အလြန္မာေက်ာတဲ့ ကိရိယာအစိတ္အပိုင္းေတြမွာ အဓိက သံုးရပါတယ္။ Erbium သတၱဳကို ေနကာမ်က္မွန္၊ အလွဆင္ပန္းအိုး၊ ေလဆာခဲြစိပ္မႈ နဲ႔ သတင္းအခ်က္အလက္ လ်င္ျမန္စြာစီးဆင္းေစတဲ့ အလင္းဖန္မွ်င္ႀကိဳးေတြမွာ မရွိမျဖစ္ သံုးရပါတယ္။ Europium သတၱဳကို တီဗီဖန္သားျပင္၊ LED မီးလံုး ေတြ နဲ႔ ႏူကလီးယား ဓာတ္ေပါင္းဖို မွာ အသံုးျပဳပါတယ္။ Hybrid ကား (ဆီနဲ႔ ဘက္ထရီ ႏွစ္မ်ိဳးသံုး) ေမာင္းေနတဲ့ ကားပိုင္ရွင္ေတြကိုယ္တိုင္ rare earth ကို သူတို႔ေန႔စဥ္ သံုးေနရတယ္ဆိုတာ မသိၾကပါဘူး။ တိုယိုတာ Prius Hybrid ကားတိုင္းမွာ Lanthanum ၁၀ ေပါင္ ထည့္သံုးထားပါတယ္။ ဟိုင္းဘရစ္ကားမွာပါတဲ့ ဘက္ထရီအမ်ိဳးအစား "nickel-metal hydride" က Lanthanum သတၱဳကို သံုးထားတာပါ။ "ကမာၻ႔အႀကီးဆံုး ျဖစ္တဲ့ တိုယို တာကားရဲ႕ ထုတ္လုပ္မႈႏႈန္းမွာ Prius ဟိုင္းဘရစ္ကား က ၈ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔ အျခား ဟုိင္းဘရစ္ကားေတြရယ္၊
တရုတ္ျပည္မွာ သံုးေနတဲ့ ဘက္ထရီကားငယ္ေလးေတြ အားလံုးေပါင္းလိုက္ရင္ လိုအပ္မယ့္ Lanthanum က ေစ်းကြက္မွာ လံုေလာက္စြာမရွိပါဘူး" လို႔ rare earth ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္ Jack Lifton က ဆိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တိုယိုတာကားကုမၸဏီ က lanthanum တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္ေရးမွာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံေနတဲ့ တစ္ခုတည္းေသာ ကားကုမၸဏီျဖစ္ေၾကာင္းလည္း သိရပါတယ္။ အခ်က္အလက္မ်ားအရ ကမာၻေပၚမွာ တရုတ္ျပည္ က rare earth ပမာဏ အမ်ားဆံုး ပိုင္ဆိုင္ထားၿပီး ျပည္တြင္း စက္မႈ လုပ္ငန္း မ်ားမွာ အသံုးျပဳဖို႔ လံုေလာက္ေအာင္ဆိုၿပီး ၂၀၁၀ ခုႏွစ္မွာ ျပည္ပသို႔ တင္ပို႔ေရာင္းခ်မႈကို ကန္႔သတ္လိုက္ပါတယ္။ အဲဒီ သတင္း ေၾကာင့္ rare earth ေစ်းႏံႈးမ်ား ခုန္တက္သြားခဲ့ပါတယ္။ rare earth ရဲ႕ ေစ်းႏႈန္းကေတာ့ ေစ်းကြက္မွာရွိတဲ့ ပမာဏ နဲ႔ ၀ယ္လို အားေပၚ မူတည္ၿပီး ေျပာင္းလဲေနတတ္ပါတယ္။ ဒီဇင္ဘာလ ၂၀ ရက္၊ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ HEFA ရဲ႕ ေစ်းႏႈန္းအရ ၁ ကီလိုဂရမ္ ေစ်းကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ Scandium metal - အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁၅၀၀၀ (၁ ကီလိုေစ်း)၊ Terbium metal - ၂၅၀၀၊ Neodymium metal - ၁၁၅၊ Lanthanum metal - ၂၈၊ Europium Oxide - ၂၁၅၀၊ Dysprosium Oxide - ၉၇၅၊ Erbium metal - ၂၇၅၊ Cerium metal - ၂၅ ေဒၚလာ ....။

ျမန္မာျပည္က အဖိုးတန္ၾကြယ္၀တဲ့ သံယံဇာတေတြကို ျပည္သူေတြ မသိရွိရဘဲ ျပင္ပတိုင္းျပည္ေတြက ေပါေခ်ာင္ေကာင္းနဲ႔ တိတ္ဆိတ္စြာ သယ္ထုတ္သြားခဲ့တာ တိုင္းျပည္အတြက္ ျပည္သူေတြအတြက္ အလြန္ႏွစ္နာလွပါတယ္။ မိမိတိုင္းျပည္က ေငြေၾကး အရ နည္းပညာအရ ကိုယ္တိုင္ တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္ႏိုင္ျခင္း မရွိလို႔ ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူမ်ား ကို ဖိတ္ေခၚရတယ္ ဆိုရင္လည္း ျပည္သူေတြရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို ပထမဦးစားေပး ထည့္သြင္းစဥ္းစား ရပါမယ္။ သတၱဳသြင္း တူးေဖာ္ခြင့္ျပဳမယ့္ ေနရာေဒသတ၀ိုက္ရဲ႕ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ၊ ေနထိုင္ၾကတဲ့ ျပည္သူလူထုမ်ား ရဲ႕ က်န္းမာေရး အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ၊ ေဘးထြက္ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ား စီမံထိန္းသိမ္းမႈ စတာေတြကို ဦးစြာ စမ္းသပ္ေလ့လာရပါမယ္။ ထို႔အျပင္ တူးေဖာ္မယ့္ ေနရာေဒသတ၀ိုက္မွာ ေနထိုင္ၾကတဲ့ ျပည္သူေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးၿပီး သူတို႔ရဲ႕သေဘာထင္ျမင္ခ်က္ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစား ရပါမယ္။ ေနာက္ဆံုးမွ ခြင့္ျပဳခ်က္ေပးသင့္ မေပးသင့္ကို ဆံုးျဖတ္ရပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခားမွလာေရာက္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူေတြကို ေၾကးနီ၊ ေရႊ၊ ေရနံ၊ ဂက္စ္ စတဲ့ သတၱဳတြင္းမ်ားမွာ တူးေဖာ္ခြင့္ ေပးထားေပမယ့္ အေခ်ာင္ေရာပါသြားႏိုင္တဲ့ (တနည္း) ခိုးထုတ္သြားမယ့္ အဆိုပါ အနက္ေရာင္သဲ ေခၚ rare earth အေၾကာင္းကို ျမန္မာျပည္သူေတြ ဂရုစိုက္ သိထားသင့္ေၾကာင္း ေရးသားလိုက္ပါတယ္။

ေမာင္ကံခၽြန္။
Credit: KDN

တိုက္ေတနီယမ္ရွာေဖြမႈေၾကာင္႔ အငူေမာ္ကမ္းေျခေဒသ၌ ကမ္းပါးၿပဳိမႈမ်ား ႀကံဳေတြ႕လာ

မုိးေဝ - ရခိုင္ျပည္နယ္ (ျမစ္မခ)
by Myit Makha Mediagroup on 24 Jan, 2013

 

ရခုိင္ျပည္၊ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္ ကမ္းေျခတစ္ေလွ်ာက္တြင္ ရွားပါးတိုက္ေတနီယမ္ သတၱဳပါသည့္ သဲမ်ားအားတူးေဖာ္စမ္းသပ္ခဲ့မႈမ်ားေၾကာင္႔ ကမ္းေျခေဒသမ်ား၌ ကမ္းစပ္ၿပိဳမႈမ်ားႀကံဳေတြ႕ေနရ ေၾကာင္း ေဒသခံတို႔က ဆိုသည္။

“ကမ္းေျခက သဲေတြကုိ တူးၿပီးစမ္းသပ္ခဲ့တဲ့အတြက္ တစ္ဖက္မွာ ဘာျဖစ္လဲဆုိေတာ့ ကမ္းစပ္ေတြ ၿပိဳတယ္။ လယ္ကြင္းသုိ႔ ေရေက်ာ္တယ္။ ကမ္းနားတစ္ေလွ်ာက္သဲေတြတူးေတာ့ ကမ္းေတြက ေရတုိက္စားလာတယ္။”ဟု ေမာင္ေတာေဒသခံတစ္ဦးက ေျပာသည္။

ရေသ့ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္ အငူေမာ္ကမ္းေျခ ဒုံးပုိက္အုပ္စုအတြင္းရွိ သဲေသာင္ျပင္မွာ ၃မုိင္ရွည္ၿပီး ပင္လယ္ကမ္းေျခရွိ သဲမ်ားကုိ ေနေရာင္ျခည္ေအာက္တြင္ ၾကည့္လွ်င္ ေငြေရာင္လင္းလက္ေနသျဖင့္ သတၱဳမ်ားပါဝင္ႏိုင္သည္႔အတြက္ စမ္းသပ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု သိရသည္။

ရေသ့ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္ ဒုံးပုိက္ေက်းရြာ ပင္လယ္ကမ္းေျခ အနီးရွိ သဲမ်ားကို ၂၀၀၇ ခုႏွစ္တြင္ တရုတ္ ကုမၸဏီတစ္ခုမွ တစ္ႏွစ္လုံးနီးပါး စမ္းသပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ထို႔ျပင္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပုိင္းတြင္လည္း တရုတ္ကုမၸဏီတစ္ခုမွ အဆုိပါေဒသအတြင္းရွိ သဲမ်ားအား စမ္းသပ္မႈမ်ားျပဳလုပ္ခဲ့ရာ ရေသ့ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္ ဒုံးပုိက္၊ ကုိးတန္ေကာက္၊ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္ သဝင္ေခ်ာင္း၊ ေဇာ္မတက္ စသည့္ ေဒသမ်ားတြင္ တိုက္ေတနီယမ္ပါ သဲမ်ား ေတြ႔ရွိေၾကာင္းသိရသည္။

ထိုစမ္းသပ္မႈမ်ားအရ ယူေရနီယမ္၊ တိုက္ေတနီယမ္၊ ဇိုင္ကိုနီယမ္အပါအဝင္ အျခားဓာတ္သတၱဳေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ပါဝင္ေတြ႔ရိွရသည္ဟု ျပည္ပအေျခစိုက္ မီဒီယာမွ ထုတ္လြင္႔မႈအရ သိရသည္။

“ စမ္းသပ္ခဲ့တဲ့ သဲေတြကုိ အငူေမာ္ကေန ေရခ်မ္းျပင္သုိ႔ပုိ႔တာ ေတြ႕ရတယ္။ ၂၀၀၇ခုႏွစ္က တရုတ္ကုမၸဏီတစ္ခုကေနၿပီး ပင္လယ္ကမ္းစပ္နဲ႔ လယ္ကြင္းၾကားမွာ ရွိတဲ့ သဲခုံေတြကုိ စက္ေတြနဲ႔ တူးတယ္။ ေျမေတြလည္း ကြင္းေတြ ျဖစ္သြားေတာ့ လွိဳင္းေတြက လယ္ကြင္းထိ တက္လာတယ္။ ကမ္းစပ္မွာရွိတဲ့ အပင္ေတြလည္း ေသတယ္။ ကမ္းေတြလည္း ၿပိဳတယ္။’’ဟု ဒုံးပုိက္ေက်းရြာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ဦးသိန္းေက်ာ္က ဆုိသည္။

သဲတြင္ပါရိွသည့္ တိုက္ေတနီယမ္သတၱဳ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ခြင့္ရရိွႏိုင္ရန္အတြက္ ျပည္တြင္း အေျခစိုက္ Gold Finder ကုမၸဏီမွ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအျပင္ ျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႕ႏွင့္လည္း ညိႇႏႈိင္းေဆြးေႏြးလွ်က္ရွိေၾကာင္း သိရသည္။

အေမရိကန္မွ ထုတ္ျပန္သည္႔ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ပစၥည္းစာရင္း၀င္ တိုက္ေတနီယမ္သတၱဳမွာ အထူးသျဖင္႔ လက္နက္ထုတ္လုပ္သည္႔ေနရာ၊ တင္႔ကား၊ တိုက္ေလယာဥ္ႏွင္႔ အျခားစက္ပစၥည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးထုတ္လုပ္ရာ၌ အသံုး၀င္သည္႔ရွားပါး သတၱဳတစ္မ်ဳိးျဖစ္သည္။

 

သတၱဳတြင္း၊ေရအရင္းအျမစ္ႏွင့္ လက္ပံေတာင္းေတာင္

ေမာင္ေက်းေရ ကယ္လီဖိုးနီယား

ဇႏၷ၀ါရီ္လ ၅၊၂၀၁၃။

စကားဦး

သတၱဳတြင္းမ်ာ၏ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ားသည္ လူႏွင့္သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္အမ်ားစုကို ႏွစ္ကာလ၊ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ဆိုးက်ိဳးမ်ားသက္ ေရာက္ေစပါသည္။ ဤစာေစာင္တြင္ သတၱဳတြင္းမ်ား၏ ေရအရင္းအျမစ္မ်ားအေပၚ ဆိုးက်ိဳးသက္ေရာက္ျခင္းႏွင့္ ထိုဆိုးက်ိဳးမ်ားသက္ေရာက္မႈ အနည္းဆံုး ျဖစ္ေအာင္ျပဳလုပ္နည္းမ်ားကို အဓိကထား ေရးသားထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။

သတၱဳတြင္း
သတၱဳတြင္းဆိုသည္မွာ တန္ဘိုးရွိေသာ ဓါတ္သတၱဳမ်ား Minerals (ေရႊ၊ ေငြ၊ ေၾကး၊ ေရြျဖဴ၊ ခဲမျဖဴ၊ အျဖိဳက္နက္၊ ေက်ာက္သံပတၱျမား စသည့္) (Gold, Silver, Copper, Platinum, Lead & Zinc and Precious Stone) ႏွင့္ အဆိုပါဓါတ္သတၱဳမ်ား ပါ၀င္ေနေသာ သတၱဳရိုင္း၊ ေျမသားေက်ာက္သားမ်ား (Ore mineral; Soil, Rocks & Rocks’ fragments) ေျမသား၊ ေက်ာက္သားမ်ားကို စီးပြားေရးအရ အျမတ္္အစြန္းမ်ားစြာရရိွသျဖင့္ တူးေဖၚ ထုပ္ယူသည့္ လုပ္ငန္းေဆာင္ေနသည့္ေနရာကို ဆိုလိုပါသည္။

အဆိုပါဓါတ္သတၱဳႏွင့္ ဓါတ္သတၱဳမ်ားပါ၀င္ေနေသာ ေျမသား၊ ေက်ာက္သားမ်ားကို တူးေဖၚထုပ္ယူရာတြင္ မိမိအလိုရွိေသာ တန္ဘိုးမ်ားစြာရွိ ဓါတ္သတၱဳပစၥည္းမ်ားရရိွေစရန္ ထိုဓါတ္သတၱဳ ပါ၀င္ေနသည့္ေျမသားႏွင့္ ေက်ာက္သားမ်ားကိုို ထုတ္ယူသန္႔စင္ရပါသည္၊ထိုသို႔ျပဳလုပ္ျပီးွ ထြက္ရိွလာေသာ ဓါတ္သတၱဳပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ေဘးထြက္ပစၥည္းမ်ားကို စနစ္္တက်သိမ္းဆည္းျခင္း၊ စြန္႔ပစ္ျခင္း စသည့္ အေျခခံံလုပ္ငန္းသည္ သတၱဳတြင္းထုတ္လုပ္သူမ်ား၏ အဓိက အေရးအၾကီးဆံုးျဖစ္ေပသည္။ သို႔ေသာ္ထုတ္လုပ္သူအမ်ားစုသည္ မိမိအလိုရိွေသာ ဓါတ္သတၱဳရရိွေရးကိုသာ ဦးစားေပးလုပ္ၾကသည္က မ်ားပါသည္။

အဘယ္ေၾကာင့္နည္း၊ ေဘးထြက္ပစၥည္းမ်ား စနစ္တက်စြန္႔ပစ္စရိတ္ၾကီးမားျခင္း၊ သတၱဳတြင္းတခု၏ ထုတ္လုပ္မႈ သက္တမ္းကာလ ၾကာျမင့္ျခင္း၊ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ား၏ ဘူမိေဗဒဆိုင္ရာ၊ ဇလဘူမိေဗဒဆိုင္ရာ၊ ဓာတုေဗဒဆိုင္ရာ၊ ဘူမိဓာတုေဗဒ ဆိုင္ရာ ၾကိဳတင္စူးစမ္းေလ့လာေရး၊ (Geological, Geo-chemical, Hydro-Geological, Chemical Investigation) လုပ္ငန္းမ်ား၏ အစီရင္ခံစာအရ စည္းစနစ္က်နစြာျဖင့္၊ လူႏွင့္သ

ဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္၊ ဘူမိရပ္၀န္းႏွင့္ ေရအရင္းအျမစ္မ်ားကို မထိခိုက္ေစေသာ စြန္႔ပစ္နည္းမ်ားကို အသံုးျပဳရမည္ျဖစ္ျခင္း၊ ထိုအခါ စရိတ္စကမ်ား ပိုမိုကုန္က်ျခင္း၊ သက္ဆိုင္ရာႏွိင္္ငံအစီုးရ၏ အားနည္းေသာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း ဥပေဒမ်ားကို ထုတ္လုပ္သူမ်ားက နားလည္သိရိွထားျခင္း၊ စသည္တို႔ေၾကာင့္ မ

ျဖစ္မေန ျပဳလုပ္မွျဖစ္မည္ဆုိသည့္ အခ်ိန္ေရာက္မွွ ျပဳလုပ္ၾကသည္က မ်ားပါသည္။ ထိုကဲ့သိုလုပ္ေဆာင္္းျခင္းမ်ားကို သယံဇာတေပါမ်ားသည့္ ဖြံျဖိဳးစ၊ ဖြံျဖိဳးဆဲႏိွင္ငံတြင္ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထ ရိွၾကပါသည္။

 

ေရႊ၊ ေၾကးစသည့္ တန္ဘိုးရိွ သတၱဳ Mineral (၁) တန္ ရရန္အတြက္ အၾကမ္းအားျဖင့္ (၉၉) တန္ေသာ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ား ထြက္ရိွသည္ဟု ဆိုပါသည္။ ထိုစြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ား စုပံုေနုသည့္ေနရာကို အျမီး (Large amounts of waste; called tailings) ဟုေခၚပါသည္။ ထိုေနရာကို စနစ္တက် ဆည္ တာေဘာင္ တည္ေဆာက္သကဲ့သို႔ တည္ေဆာက္ရပါသည္။ ေအာက္ခံေျမသား (Based Soil)သည္လည္း ေရစိမ့္မ၀င္ႏွိင္ေသာေျမသား (Impervioussoil layer) ျဖစ္ရပါမည္။ ထိုစြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ားထဲတြင္ ေရႏွင့္ေျမကို ပ်က္စီးယိုယြင္းေစေသာ အဆိပ္အေတာက္ (toxic /Poison) မ်ား ပါ၀င္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ တာေဘာင္သည္လည္း ဓါတုေရဆိုးမ်ား (Chemical waste water) စိမ္းမႈ အနည္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ တည္ေဆာက္ရပါသည္။ ထိုစြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ားကိုလည္း စနစ္တက် ဖယ္ထုတ္ရပါသည္။

(ထိုသို႔ စနစ္တက် ျပဳလုပ္ထားသည့္တိုင္ေအာင္၊ သာဓကတခုအေနႏွင့္ လြန္ခဲ့ေသာဆယ္ႏွစ္ေက်ာ္က

(သကၠရာစ္ ၂၀၀၀)၊  အေမရိကတိုက္ အလယ္ပိုင္းရိ ွ(Mar Copper Mine) ေၾကးနီသတၱဳတြင္းမွ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းတန္ေပါင္း (၂) သန္းေက်ာ္ သိုိုေလွာင္ထားသည့္ဆည ္(Large amounts of Toxic Waste; Tailings) က်ိဳးေပါက္သြားျပီး၊ အမ်ားျပည္္သူသံုး ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားဆီသို႔ စီးဆင္းသြားျပီး ျပည္သူမ်ား ေဘးဒုကၡေရာက္ခဲ့ၾကပါသည္။)

တိုးတက္ေသာ ႏွိင္ငံမ်ားသည္ သတၱဳတြင္းဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးပဲြမ်ားကို စုေပါင္းျပဳလုပ္ၾကျပီး ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ၊ လူႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္၊ ဘူမိပတ္၀န္းက်င္ကို ထိခိုက္ ပ်က္စီးယိုယြင္းမႈ အနည္းဆံုးေသာ ေျမေပၚေျမေအာက္ေရ အရည္အေသြး ပ်က္စီးယိုယြင္းမႈ အနည္းဆံုးေသာ၊ သတၱဳထုတ္လုပ္ရာတြင္ ေရသံုးစြဲမႈ အနည္းဆံုးေသာ၊ သတၱဳေဆးေၾကာသန္႔စင္ျပီး စြန္႔ပစ္ေရဆိုးမ်ား စိမ့္၀င္မႈ၊ စီးဆင္းမႈ အနည္းဆံုးေသာ နည္းလမ္းမ်ားကို အသံုးျပဳၾကပါသည္။

ထိုအျပင္ သတၱဳတြင္းထုတ္လုပ္သည့္ လုပ္ငန္းအနီး ပတ္၀န္းက်င္ရိွ ေျမေပၚ၊ ေျမေအာက္ေရမ်ားကို အျမဲစမ္းသပ္ စစ္ေဆးေသာ နည္းစနစ္မ်ား အသံုးျပဳေရး၊ သက္ဆိုင္ရာ ႏိုုင္ငံ၏ တင္းၾကပ္ေသာဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒ၊ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းမ်ားကို လိုက္နာေရး၊ စသည့္အခ်က္မ်ားအေပၚ အေျခခံလုပ္ကိုင္ၾကရန္ျဖစ္္ၾကပါသည္။
 

သတၱဳထုတ္လုပ္သည့္ လုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္သူမ်ား၏ အဓိကလုပ္ငန္းၾကီး ၅ ရပ္

(၁) သတၱဳတြင္းတြင္ အသံုးျပဳေနသည့္ ေျမေပၚေရ၊ ေရစီးေရလာ စနစ္။ (Mining Surface water drainage System) ႏွင့္ သတၱဳတြင္းထုတ္လုပ္သည့္ေနရာ၊အနီးပတ္၀န္းက်င္ရိွေျမေပၚ၊ေျမေအာက္ေရစီးဆင္းစနစ္။ (Surface and Sub-surface Water System near mining area)။

(၂) သတၱဳသန္႔စင္သည့္ ေရစြန္႔ပစ္ကန္။ (Containment ponds) ။

(၃) ေျမေအာက္ေရ အသံုးျပဳပါက ေျမေအာက္ေရ ထုတ္ယူသည့္စနစ္။ (Groundwater discharge System if use)။ (၄)သတၱဳတြင္းမွ အသံုးျပဳျပီးေရဆိုးမ်ား (Chemical Waste Water Disposal) ကိုေျမေအာက္သို႔ စိမ္႔၀င္မသြားေအာင္၊ ေျမေပၚမွ မလိုအပ္သည့္ေနရာ (လူတို႔အသံုးျပဳေနသည့္ျမစ္၊ ေခ်ာင္း၊ အင္းအိုင္) ဆီသို႔ စီးဆင္းမသြားေအာင္၊ (Surface / Subsurface Impervious barriers) ေရမစီမ့္ႏွိင္သည့္ အတားအစီးထားရိွသည့္စနစ္။

(၅) အက္စစ္ေရဆိုးမ်ား (Acid Water) စြန္႔ပစ္ရာတြင္လည္း လိုအပ္သည့္သန္႔စင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ျပီးမွသာ စြန္႔ပစ္ (Drain after Treatment) ရန္တို႔ျဖစ္ပါသည္။

သတၱုတြင္းမ်ားေၾကာင့္ ေရထုညစ္ညမ္းေစျခင္း အမ်ိဳးအစား ၄ မ်ိဳး

၁) သတၱဳတြင္းမ်ားမွ သံုးစြဲျပီးအက္စစ္ေရမ်ား ေဖာက္ထုတ္စီးဆင္းေစျခင္း။ (Acid Mine Drainage)

ဆလ္ဖိုက္ (Sulfite) ဓါတ္သတၱဳ၀င္ေနသည့္ ေျမသားႏွင့္ေက်ာက္သား(သတၱဳရုိင္း) (Soil & Rocks’ Fragment) မ်ားကို စက္အင္အားျဖင့္ တူးထုတ္ျပီး ေရျဖင့္ေဆးေၾကာသန္႔စဥ္ေစေသာအခါ ဆလ္ဖိုက္သည္ ေလ၊ေရႏွင့္ ေတြ႔ထိဓါတ္ျပဳျပီး ဆလ္ျဖဴရစ္အက္စစ္ ျဖစ္သြားပါသည္။ ထိုအခါ အသံုးျပဳသည့္ ေရသည္လည္း ဆလ္ျဖဴရစ္အက္စစ္ ေပ်ာ္၀င္ေနေသာ ေရျဖစ္သြားပါသည္။ ထိုအက္စစ္ပါ၀င္ေနသည့္ ေျမသား၊ေက်ာက္စေက်ာက္နမ်ား ႏွင့္ေရဆိုးမ်ားသည္ မိုးေရစီးေၾကာင္းမ်ားမွေသာ္လည္ေကာင္း၊ ေျမေပၚေရဆင္းေျမာင္းမ်ားမွေသာ္လည္းေကာင္း ျမစ္ေခ်ာင္းအင္းအိုင္မ်ားသို႔ စီး၀င္သြားျခင္း၊ ေျမေအာက္ေရသို႔ စိမ့္၀င္သြားျခင္းျဖင့္ ေရအရည္အေသြးယိုယြင္းလာေစပါသည္။ ႏွစ္ေပါင္းရာစုႏွစ္မ်ားစြာ ၾကာလာသည့္အခါ ေသာက္သံုး၍ မရသည့္ အေျခအေနသို႔ ေရာက္ရိွျပီး ေရေနသတၱ၀ါမ်ားႏွင့္ ေရစပ္ေနသတၱ၀ါမ်ားပါ မိ်ဳးတံုးေပ်ာက္ဆံုးႏွိင္ပါသည္။

၂) သိပ္သည္းဆမ်ားျပီးအဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစေသာဓါတ္သတၱဳမ်ားေဆးေၾကာျခင္း။ (Heavy & Toxic Metal Contamination & Leaching)

သိပ္သည္းဆမ်ားျပီးအဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစေသာဓါတ္သတၱဳမ်ား(အာစင္နစ္၊ ကိုေဘာ့၊ ေၾကးနီ၊ ကက္မိဒီယံ။ ခဲ၊ေငြ၊ဇင့္စသည့္) Heavy & Toxic Metal (Arsenic, Cobol, Copper, Cadmium, Lead, Zinc and etc.) ပါ၀င္သည့္ေက်ာက္သား၊ ေျမစီလြာမ်ားကို ေရျဖင့္ေဆးေၾကာျပီး သည့္အခါထိုေဆးေၾကာေရမ်ားသည္အထက္အပိုဒ္ ၁ ပါနည္းမ်ားအတိုင္း ေျမေပၚေရႏွင့္ေျမေအာက္ေရမ်ားစီသို႔ စီး၀င္သြားရာ ဓါတ္သတၱဳေပ်ာ္၀င္ ႏွဳန္းမ်ားလာသည္ႏွင္ ့ အတူ အခ်ိန္ကာလၾကာလာသည့္အခါ pH အဆင့္နဲလာျပီးအထက္အပိုဒ္ ၁ ကဲသို႔ Acid Mine Drainage ပံုစံျဖစ္သြားပါသည္

၃) ဓာတုပစၥည္းမ်ား အသံုးျပဳျခင္းေၾကာင ့္ေရထုညစ္ညမ္းေစျခင္း။ (processing Chemicals pollution to water)

သတၱဳထုတ္လုပ္သည့္ သတၱဳတြင္းမ်ားတြင္ သတၱဳရိုင္းမ်ားမွ ရယူလိုသည့္ သတၱဳကို သီးျခားခြဲထုတ္၍ရေအာင္ ဓာတုအကူပစၥည္းအျဖစ့့္ ဆိုင္ယာႏွိဒ ္္(သို႔) ဆလ္ျဖဴရစ္အက္စစ္ (Cyanide OR Sulfuric acid) ကို အသံုးျပဳၾကပါသည္။ ထိုသို႔အသံုးျပဳသည့္ ေပ်ာ္ရည္မ်ား အနီးပတ္၀န္းက်င္ရိွ ေျမေပၚေရႏွင့္ (သို႔) ေျမေအာက္ေရမ်ားဆီီသို႔ လ်ံက်၊စိမ့္၀င္၊စီးဆင္းျခင္းျဖင့္ ေရထုညစ္ညမ္းေစျပီး ေသာက္သံုးသူမ်ား(လူႏွင့္ေရေနသတၱ၀ါမ်ား)ကို အဆိပ္

အေတာက္ျဖစ္ေစပါသည္။ မ်ိဳးတုန္းေျပာက္ကြယ္ေစပါသည္။

၄) ေျမဆီလြာတိုက္စားျခင္းႏွင့္အနယ္ပို႔ခ်ျခင္း။ (Erosion and Sedimentation)

ဓါတ္သတၱဳမ်ားထုတ္လုပ္သည့္ သတၱဳတြင္းမ်ားမွ ထြက္လာေသာေျမသားႏွင့္ ေက်ာက္သား၊ ေက်ာက္စေက်ာက္နမ်ားတို႔ သည္စနစ္တက်

ၾကိဳတင္ကာကြယ္ထိန္သိမ္းထားျခင္း မရွိပါက မိုး၊ေလ၊ရာသီဥတုတိုက္စားမွဳ့ေၾကာင့္ အနီးအနားပတ္၀န္က်င္ရွိ ျမစ္ေခ်ာင္းအင္းအိုင္၊ကန္မ်ားဆီသို႔စီး၀င္၊ အနယ္ပို႔ခ်ၾကပါသည္။ ထိုသို႔ပို႔ခ်မွဳ့မ်ားျပားလာေသာအခါ ျမစ္ေခ်ာင္းအင္းအိုင္ကန္မ်ား၏ ၾကမ္းျပင္မ်ား၊ ေရစီးဆင္းရာလမ္းေၾကာင္းမ်ား၊ ပိတ္ဆို႔ျခင္း၊ ေရေနသတၱ၀ါမ်ားႏွင့္ ေရစပ္ေနသတၱ၀ါမ်ား တေျဖးေျဖးမ်ိဳးတုန္းသြားျခင္း၊ စသည္ဆိုးက်ိဳးမ်ားကိုျဖစ္ေပၚေစပါသည္။

သတၱဳတြင္းႏွင့္ ဘူမိပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ ပညာရွင္မ်ား၏အဆိုအမိန္႔

အေမရိကန္ႏွိင္ငံ၊ ၀ါရွင္တန္ဒီစီရိွ ဓါတ္သတၱဳမ်ားဆိုင္ရာေပၚလစီဗဟိုက မိန္႔ဆိုထားသည့္ ဆိုလိုရင္းအခ်က္မွာ

 

“သတၱဴတြင္းတခု စတင္ထုတ္လုပ္ျပီဆိုကတည္းက သတၱဳထုတ္လုပ္သူ(ကုမၼဏီ)၏အျမင့္ဆံုးေသာ တာ၀န္တရပ္အေနႏွင္ ့ေရအရင္းအျမစ္မ်ား ၾကိဳတင္ကာကြယ္ျခင္း၊ လုပ္ငန္းပင္ျဖစ္သည္” ဟုဆိုထားပါသည္။ ဆိုလိုရင္းအေသးစိတ္မွာ …

[(“Once the mine is operation water protection must remain the highest goal of the Company, even if it means reduced mineral productivity. Adopting this common-sense ethic is the only way can ensure that the golden dreams of mining do not turn into the nightmare of poisoned streams” ) ( Carlos De Roas & James Lyon, Golden Dreams, Poisoned Streams, Mineral

Policy Center, Washington DC, 1997]
 

သတၱဳတြင္းမ်ားေၾကာင့္အဓိိကေျပာင္းလြဲမွဳ့ၾကီး ၃ ခု၊

(၁) သဘာ၀ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္ (Changes in the Natural Topography)။

(၂) ဇလဘူမိေဗ ဆိုင္ရာအေျခအေနမ်ားႏွင့္ အတူေျမေပၚေရႏွင့္ ေျမေအာက္ေရ အျပင္ ေက်ာက္လြာမ်ား၏ ဘူမိနည္းပညာဆိုင္ရာ အေျခအေနမ်ား ေျပာင္းလြဲလာျခင္း (Changes in the hydro-geological conditions with consequences for both groundwater and surface water and finally changes in the geotechnical conditions of the rock)။

(၃) မတူကြဲျပားျခားနားေသာဘူမိပတ္၀န္က်င္းမ်ားအေပၚအက်ိဳးအျပစ္မ်ားပိုမိုလာျခင္း (Rise to

various impacts on the geo-environment) (Aswathanaryana 2003)

လက္ပန္ေတာင္းေတာင္သတၱဳတြင္းႏွင့္ ေသာက္သံုးေရအရင္းအျမစ္

တည္ေနရာႏွင့္လုပ္ငန္းပမာဏ

မံုရြာေၾကးနီသတၱဳတြင္းသည္ အေရွ႔ေတာင္

အာရွတြင္ဒုတိယအၾကီးဆံုးျဖစ္ပါသည္။ မံုရြာေၾကးနီသတၱဳတြင္း (စပယ္ေတာင္၊ေၾကးစင္ေတာင္ႏွင့္လက္ပန္ေတာင္းေတာင္) မွသတၱဳရုိင္းတန္ခ်ိန္(၂) ဘီလံခန္႔ထြက္ရွိမွာျဖစ္ျပီး ေၾကးနီသတၱဳတန္ခ်ိန္(၇ )သန္းခန္႔ ရရွိမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အိုင္ဗင္ဟိုး ဘူမိေဗဒ စူစမ္းေလ့လာေရး အစီရင္ခံစာမွာပါရိွပါသည္။ မံုရြာေၾကးနီသတၱဳသိုက္သည္ ကမၻာေပၚတြင္ အေကာင္းဆံုးေသာ ေၾကးနီထြက္ရိွသည့္ အျမတ္အစြန္းအမ်ားဆံုး ရရိွေသာ သတၱဳတြင္းျဖစ္ေၾကာင္း အဂၤလိပ္ဘာသာႏွင ့္ထုတ္လြင့္ေသာ ရိုးမအင္တာနက္စာမ်က္ႏွာတြင္ ဖတ္လိုက္ရပါသည္။ (ကမၻာေပၚမွာ အၾကီးဆံုးေသာ ေၾကးနီသတၱဳမိုင္းသည္ ခ်ီလီႏွိင္ငံမွာရွိပါသည္။)

လက္ပန္ေတာင္းေတာင္သတၱဳတြင္းသည ္မံုရြာခရုိင္၊ ခ်င္းတြင္းျမစ္တဖက္ကမ္္း၊ ခ်င္းတြင္းျမစ္မွ ၁၅ ကီလိုမီတာ၊( ၉ မိုင္) ္အကြာ၊ ပင္လယ္ ေရမ်က္ႏွာျပင္ အထက္အျမင့္ေပ ၂၄၀ မွ ၃၂၀ အတြင္း ရွိပါသည္၊ လက္ပန္ေတာင္းေတာင္သတၱဳသိုက္ တခုတည္း၏ ဧရိယာအက်ယ္အ၀န္းမွာ ၂.၄၃ စတု ရန္းမိုင္ခန္႔ရိွပါသည္။ မံုရြာေၾကးနီသတၱဳတြင္း၊ ဘူမိေဗဒစမ္းသပ္တြင္းတူူ မွတ္တမ္းမ်ားအရ စမ္းသပ္တြင္းေပါင္း(၃၀၀)ေက်ာ္ကို အနက္ေပ(၉၀၀) ေက်ာ္အထိ တူးေဖၚခဲ့သျဖင့္ သတၱဳထုတ္လုပ္မွဳ့သည္လည္း အဆိုပါအနက္ ထိေရာက္ရိွႏွိင္ပါသည္။ အဆိုပါသတၱဳထုတ္လုပ္ျခင္းလုပ္ငန္းအတြက္ လုပ္ငန္းသံုး ေျမအက်ယ္အ၀န္းမွာ(၄) မိုင္ခန္႔ရိွပါသည္။

လက္ပန္ေတာင္းေတာင္သတၱဳတြင္းမွ ေၾကးနီသတၱဳရုိင္း တန္ခ်ိန္ေပါင္းသန္းရာေထာင္ခန္႔္ ထုတ္ယူရရိွနွိင္မည္ဟုဆိုပါသည္။ ေၾကးနီပါ၀င္ႏွန္းမ်ားေသာ သတၱဳသိုက္တခုျဖစ္ပါသည္။ တႏွစ္သတၱဳရိုင္းတန္ ၅၀၀၀၀ မွ တန္ ၁၂၅၀၀၀ ထိထုတ္လုပ္ႏွိင္မည္ျဖစ္ရာ ပဌမ ၅ ႏွစ္တြင္တႏွစ္တန္ ၆၃၅၀၀ ႏွန္း၊ ေနာက္အႏွစ္္၂၀ တြင္၂ ဆ တိုး၍ တႏွစ္တန္ ၁၂၅၀၀၀ ႏွန္းထုတ္လုပ္ရန္ ရာထားပါသည္။ ထိုသို႔ဆိုပါက ဤစီမံကိန္းသည္ ၂၅ ႏွစ္စီမံ

ကိန္းျဖစ္ေပမည္။ ေၾကးနီသတၱဳ (Copper Mineral) တန္မည္မ်ွတြက္ မည္ဟုမဆိုထားေသာ္ လည္း ထိုသတၱဳထုတ္လုပ္မွဳ့မွ အျမတ္အစြန္း၊ အေမရိကန္ ေဒၚလာသန္းခ်ီပါမည္ဟုလည္း အိုင္ဗင္ဟိုး ဘူမိေဗဒစူးစမ္းေလ့လာေရး အစီရင္ခံစါအရသိရိွရပါသည္။ ယခုအခါ္ လက္ပန္ေတာင္းေတာင္ သတၱဳထုတ္လုပ္ျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားကို စီးပြားေရ ဦးပိုင္လီမီတက္ႏွင့္ ျမန္မာ၀န္ေပါင္လီမီတက္္တို႔ လုပ္ကိုင္လ်ွက္ရိွပါသည္။ လက္ပန္ေတာင္းေတာင္ ျပည္သူ႔အက်ိဳးစီပြား ကာကြယ္ေကာ္မတီ- သဘာ၀ပတ္၀န္က်င္ ထိန္းသိမ္းေရး အစီရင္ခံစာ အရ ထုတ္လုပ္မွဳ့ သက္တမ္းးသည္ႏွစ္(၆၀)ဟုဖတ္ရွဳရပါသည္။ မည္သို႔ပင္ဆိုဆို ဤလက္ပန္ေတာင္းေတာင္ သတၱုဳတြင္းရိွ သတၱဳထုတ္ယူမွဳ့ကာလသည ္အနဲဆံုးရာစုႏွစ္ ၃ – ၄ ခုမွ်ၾကာျမင့္ႏွိင္ပါသည္။

လက္ရွိအေျခအေနေလ့လာခ်က္

ကမၻာ့သတၱဳထုတ္လုပ္သည့္ သတၱဳတြင္းကုမၼဏီႏွင့္ ပညာရွင္မ်ား တြက္ခ်က္ထားခ်က္အရ သတဳၱ(၁)တန္ရရိွရန္ (၉၉)တန္ေသာေဘးထြက္ပစၥည္းမ်ားကို စြန္႔ျပစ္ရသည္ဟုဆိုပါသည္။ သိုဆိုပါက ေဘးထြက္ပစၥည္း တန္ခ်ိန္ေပါင္း သန္းရာေထာင္ ေက်ာ္သြားမည္ျဖစ္ပါသည္။

သ႔ိုဆိုပါကသတၱဳတြင္း မွထြက္ရွိလာေသာ စြန္႔ျပစ္ပစၥည္း (ေျမဆီလြာ၊ ဆင့္နိမ္ပယ္သတၱဳေရာေျမသား ႏွင့္ေက်ာက္သား၊ေက်ာက္နမ်ားႏွင့္ အက္စစ္ေရာေရဆိုးမ်ား) (Waste Materials; Soil & rock mixed with low grade trace Metal and acid waste water) ျပန္႔ၾကဲေနေသာဧရိယာအက်ယ္အ၀န္းမွာ လုပ္ငန္းသံုး ေျမေနရာ အက်ယ္အ၀န္းထက္ (၁၀)ဆမက က်ယ္ျပန္႔လာႏွိင္ပါသည္။

(သတၱဳတြင္းလုပ္ငန္း၏ ဆိုးက်ိဳးမ်ား သက္ေရာက္ႏွိင္သည့္ ဧရိယာအက်ယ္အ၀န္းမွာလည္း လုပ္ငန္းသံုး ေျမေနရာ အက်ယ္အ၀န္းထက္ (၁၀)ဆမက ျဖစ္လာႏွိင္ပါသည္။ ထိုဆိုးက်ိဳးမ်ားသက္ေရာက္ႏွိင္သည့္ ဧရိယာအက်ယ္အ၀န္း၊ အတိမ္္အနက္မွာ ေနရာေဒသ၏ ဘူမိေဗဒ၊ ဇလဘူမိေဗဒ၊ မိုးရြာသြန္းမွဳ့၊ ေဒသအပူခ်ိန္၊ ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္တို႔ အေပၚမ်ားစြာတည္ပါသည္)

သတၱဳတြင္းႏွင့္ အနီဆံုးေသာ ေရေပၚေရအရင္းအျမစ္မွာ ခ်င္းတြင္းျမစ္ႏွင့္ယာမေခ်ာင္းတို႔ျဖစ္ပါသည္။ သတၱဳတြင္းဧရိယာႏွင့္ အနီးပတ္၀န္းက်င္ေဒသတ၀ွမ္း၏ ေျမေအာက္ေရေအာင္းလွြာသည္ တဆက္တေက်ာတည္း ရိွသည္ဟု အိုင္ဗင္ဟိုး၏ ဘူမိေဗဒေလ့လာေရး အစီရင္ခံစာမွာပါရိွပါ သည္။ ထိုအျပင္အိုင္ဗင္ဟိုး၏ စီမံကိန္းေလ့လာမွဳ့အစီရင္ခံစာ- အရ သတၱဳမ်ား အကုန္အစင္ထုတ္ယူျပီးသည့္ အခါ ထိုေနရာသည္ ေျမနိမ့္ခ်ိဳက္၀ွမ္းျဖစ္သြားျပီး္ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ေအာက္္ေပ- ၄၀၀ ေက်ာ္ထိ ေရာက္ရိွႏွိင္မည္ျဖစ္ပါသည္။ အဆိုပါအခ်က္သည္ ခ်င္းတြင္းျမစ္အေနာက္ဘက္ကမ္း၊ေဒသၾကီးတခုလံုး၏ ေျမေအာက္ေရအရင္းအျမစ္အတြက္ ေကာင္းေသာအလားအလာ မဟုတ္ပါ။

လက္ပန္ေတာင္းေတာင္သတၱဳတြင္းလုပ္ငန္း အားလံုးအတြက္ လိုအပ္ေသာ ေရကို ခ်င္းတြင္းျမစ္၊ယမားေခ်ာင္း တို႔မွရယူပါသည္။ သတၱဳတြင္းလုပ္ငန္းသည္ ေရမ်ားစြာအသံုးျပဳရေသာ လုပ္ငန္းျဖစ္ပါသည္။ ထိုသို႔လုပ္ေဆာင္ပါက အထက္တြင္ ေဖၚျပခဲ့ေသာ – သတၱဳထုပ္လုပ္သည့္ လုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္သူမ်ား၏ အဓိကလုပ္ငန္းၾကီး ၅ ရပ္ ႏွင့္ခ်ိန္ ထိုး ၾကည့္သင့္ပါသည္။ လက္ရိွျဖစ္ပ်က္ေနေသာ အေျခအေန၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ားအရ သတၱဳ တြင္းမ်ားေၾကာင့္ ေရ ထုညစ္ညမ္းေစျခင္း၊ အမ်ိဳးအ စား (၄)မ်ိဳး မွအနဲဆံုးတမ်ိဳးမကျဖစ္ႏွိင္ပါသည္။ စာေရသူယူဆခ်က္အရ (၃)မ်ိဳးခန္႔ ျဖစ္ေနသည္ ဟုယူဆရပါသည္။

သို႔ပါက သတၱုတြင္းမွထြက္ရိွေသာ စြန္႔ျပစ္သတၱဳမ်ား ေရာေနာေနေသာ၊ အသံုးျပဳအက္စစ္မ်ား ေပ်ာ္၀င္ေနေသာ ေရဆိုးမ်ားသည္ မိုးေရစီးေခ်ာင္း တေလ်ာက္ေသာ္လည္ေကာင္း၊ ေရဆိုးထုတ္ျပြန္၊ ေျမာင္းမ်ားမွ ေသာ္လည္ေကာင္း ယမားေခ်ာင္း၊ခ်င္းတြင္းျမစ္စီသ ို႔စီး၀င္မည္ျဖစ္သကဲသို႔၊ ေျမေအာက္ သို႔လည္းစိမ့္၀င္၍ ေျမေပၚေျမေအာက္ ေရအရင္းအျမစ္မ်ားက ို ညစ္ညမ္းေစ၍ အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစပါသည္။ သတၱဳတြင္းပတ္၀န္းက်င္ ယင္းမပင္ ေဒသ တ၀ိုက္တြင္း ေက်းရြာလူထုသံုးႏွင့္စိုက္ပ်ိဳးေရသံုး စက္ေရတြင္း(အ၀ိစီတြင္း) မ်ားစြာရွိပါသည္။ ထိုုအခါသဘာ၀အေလ်ာက္တည္ရိွေနေသာ၊လူတို႔ ေသာက္သံုး၍ ရသည့္ ေရသယံဇာတမ်ားသည္ လူႏွင့္ေရေနကုန္ေနသတၱ၀ါမ်ားတို႔၏ က်န္းမာေရး၊ ဆိုးက်ိဳးမ်ားစြာျဖစ္လာေပမည္။ ထိုသို႔ညစ္ညမ္းသြားျပီးျဖစ္သည့္ ေရကို ျပန္လည္ျပဳျပင္ဘို႔ အင္မတန္ခက္ခဲပါသည္။ လယ္ယာေျမဆံုးရွံဳးးတာကို တျခားေနရာေဒသမွ ေျမအစားထိုးေပးျခင္း၊ေလ်ာ္ေၾကးေပးျခင္း၊ ျပဳလုပ္၍ ရေကာင္းရေပမဲ့၊ ေရအရည္အေသြး ပ်က္ယြင္းသြားသည္ကို ေလ်ာ္ေၾကးေပး၍မရပါ။ အထူးသျဖင့္ ေျမေအာက္ေရပ်က္ယြင္းျခင္းက ပိုမိုဆိုးရြားပါသည္။ ျပန္လည္ေကာင္းမြန္ဘို႔ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ေစာင့္ေသာ္လည္း နကိုယ္မူ့လအေျခအေန ျပန္ျဖစ္ဘို့ခက္ခဲပါသည္။ ယၡဳအခါရာသီဥတုေဖါက္ျပန္မွဳ့မ်ားေၾကာင့္ မိုးေခါင္ေရရွားျဖစ္ေနသည့္ ကာလျဖစ္သျဖင့္ ပိုမိုိုဆိုးလာႏွိင္ေခ်မ်ားပါသည္။ ထိုမွတဆင့္အထက္တြင္ေဖၚျပခဲ့ေသာ – သတၱဳတြင္းမ်ားေၾကာင့္ အဓိိကေျပာင္းလြဲမွဳ့ၾကီး ၃ ခု၊[(၁) သဘာ၀ ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္။ (၂) ဇလဘူမိေဗဆိုင္ရာ အေျခအေနမ်ား ႏွင့္အတူ ေျမေပၚေရႏွင့္ ေျမေအာက္ ေရအျပင္ ေက်ာက္လွြာမ်ား၏ ဘူမိနည္းပညာဆိုင္ရာ အေခ်အေနမ်ား ေျပာင္းလြဲလာျခင္းး။ (၃) မတူကြဲျပားျခားနားေသာဘူမိပတ္

၀န္းက်င္းမ်ား အေပၚအက်ိဳးအျပစ္မ်ားပိုမိုလာျခင္း။] ျဖစ္ပ်က္လာမည္မွာအမွန္ပင္ျဖစ္ေပမည္။

ေဆြးေႏြးအၾကံျပဳတင္ျပျခင္း …

လက္ပံေတာင္းေတာင္သတၱဳထုပ္လုပ္ျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားကိုလည္း ယၡဳလက္ရိွထုတ္လုပ္ေနသည့္ပံုစံမ်ိဳးျဖင့္ လုပ္ကိုင္ေနျခင္းထက္ တိုးတက္ေနေသာႏွိင္ငံမ်ား(ဥပမာ၊ ၊ Australia, Canada, United State) တြင္ ထုတ္လုပ္သည့္ လူႏွင့္သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ေျမေပၚေျမေအာက္ေရအရင္းအျမစ္မ်ားကို မထိခိုက္ေစသည့္ နည္းစနစ္မ်ားကို အသံုးျပဳျခင္းက ပိုမိုေကာင္းမြန္မည္ျဖစ္ပါသည္။ သတၱဳတြင္းတခု၏ အဓိကအခ်က္မွာ သတၱဳထုတ္လုပ္ရာမွ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ စြန္႔ျပစ္ပစၥည္းမ်ားေၾကာင့္ ေလထု၊ ေျမေပၚေရ၊ ေျမေအာက္ေရ၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္၊ သစ္ပင္သီးႏွံမ်ား မပ်က္စီး၊မယိုယြင္းေစဘို႔၊ အနီးအနားေနျပည္သူမ်ား က်မၼာေရးမထိခိုက္ေစဘို႔ အဓိိကျဖစ္ပါသည္။

သို႔ပါ၍ သတၱဳတြင္းလုပ္ငန္းတြင္ ပါ၀င္လုပ္ကိုင္ေနသည့္ ဇလေဗဒ၊ဇလဘူမိေဗဒႏွင့္ဘူမိေဗဒပညာရွင္မ်ားႏွင့္ သတၱဳတြင္းအင္ဂ်င္္နီယာမ်ား၊ ဓာတုအင္ဂ်င္နီယာမ်ား ကေသာ္လည္းေကာင္း၊ သီးျခားအဖြဲ႔အစည္း (ပညာရွင္မ်ားပါ၀င္ေသာ) ကေသာ္လည္းေကာင္း လုပ္ငန္းခြင္တြင္ လည္ပတ္သံုးစြဲေနသည့္ ေျမႏွင့္ေရတို႔တြင္ မည္ေရြွမည္မ်ွ အဆိပ္ေတာက္ျဖစ္ေစသည့္ ဓါတုပစၥည္းမ်ား မည္ေရြ႔မည္မွ် ေပ်ာ္၀င္ေနသည္ကိုို စစ္ေဆးသင့္ပါသည္။ သတၱဳတူးေဖၚထုတ္လုပ္ေနသည့္ ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ အနီးနားေန ျပည္သူတို႔ ေသာက္သံုးေနေသာ ေရ (ေျမေပၚ၊ေျမေအာက္) ကိုုလည္း သတၱဳထုတ္လုပ္ေနစဥ္ႏွင့္ ထုတ္လုပ္ျပီး ေနာက္ပိုင္းကာလမ်ားစြာထိ မည္္သည့္ဓါတ္သတၱဳမ်ားေပ်ာ္၀င္ေနေၾကာင္း သိရိွရန္ ေရစမ္းသပ္ဓါတ္ခြဲသင့္ပါသည္။ ေတြ႔ရိွခ်က္အရ ေသာက္သံုးရန္ မသင္႔ပါက မသင့္ေတာ္ေၾကာင္း သတိေပး အေၾကာင္းၾကားျပီး တျခားေသာေသာက္သံုးရန္သင့္ေလ်ာ္သည့္ ေရအရင္းအျမစ္ကိုညြန္ျပရပါမည္။

သတၱုတြင္းလုပ္ငန္းသံုးေရကို လည္ပတ္သံုးစြဲျပီးေနာက္ သန္႔စင္၍ခ်င္းတြင္းျမစ္တြင္းသို႔ ျပန္လည္ စီးဆင္းေစမည္ျဖစ္ပါသည္။ ထိုသန႔္စင္္မွဳ့

အဆင့္သည္ မည္မ်ွရိွမည္နည္း၊ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖဲြ႔ (WHO) ၏လမ္းညွြြန္ခ်က္၊ ျမန္မာႏွိင္ငံ က်န္မာေရးဦးစီးဌာနႏွင့္ ေရအရင္းအျမစ္မ်ား အသံုးခ်ေရးဦးစီးဌာန (ယၡင္ေက်းရြာေရရရိွေရးဌာန)တို႔ ျပဳစုအတည္ျ႔ပဳ ထားေသာ သတ္မွတ္ ထားသည့္ ေသာက္သံုးရန္သင့္ေလ်ာ္သည့္ေရ (potable water) အဆင့္ရွိရန္လိုပါမည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ျမန္မာႏွိင္ငံရိွ လူဦေရအမ်ားဆံုးသည္ ခ်င္းတြင္းျမစ္ရုိးတေလွ်ာက္၊ ဧရာ၀တီျမစ္ရိုး၊ျမစ္ကမ္းတေလွ်ာက္ ေနထိုင္လုပ္ကိုင္စားေသာက္ၾကရာ ဧရာ၀တီျမစ္ေရသည္လည္း ထိုသူူတို႔၏ ေသာက္သံုးေရအရင္းအျမစ္ျဖစ္ပါသည္။ အဆုိပါျမစ္ေရႏွင့္ပတ္္၀န္းက်င္ အစဥ္သန္႔ရွင္းၾကည္လင္ရန္ လြန္စြာအေရးၾကီးေပသည္။ ျမစ္ကမ္းနားတေလွ်ာက္ရွိ ျမိ့ဳအမ်ားစုသည္ ျမစ္ေရကိုေသာက္သံုးေရ အျဖစ္အသံုးျပဳေနၾကရပါသည္။ ေနရာေဒသအမ်ားစုတြင္ ေျမေပၚေရကို ေသာက္သံုးေရအျဖစ္ အမ်ားအျပားအသံုးျပဳေနၾကပါသည္။

သို႔ပါ၍ လက္ပန္ေတာင္းေတာင္ အနီးအနားပတ္၀န္က်င္ရိွ ေျမေပၚေျမေအာက္ေရမ်ားကို ေရနမူနာရယူ၍ မည္သည့္ဓါတ္ပစၥည္းမ်ား မည္မ်ွေပ်ာ္၀င္ေနေၾကာင္း သိရိွႏွိင္ရန္ က်ြမ္းက်င္ပညာရွင္မ်ားက ေရစမ္းသပ္ဓါတ္ခြဲ၍ မွတ္တမ္းမ်ားကို ျပည္သူသို႔သိရွိေစသင့္ပါသည္။ ေရနမူနာရယူရာတြင္လည္း သတၱဳထုတ္လုပ္သည့္ေနရာကို ဗဟိုထား၍ အနဲဆံုး(၁၀)မိုင္၀န္းက်င္အထိ ပထမအဆင့္ လုပ္ေဆာင္သငိ့ပါသည္။ ခ်င္းတြင္းျမစ္ေရအထိ ေရနမူနာရမ်ားရယူ၊ ဓါတ္ခြဲစမ္းသပ္သင့္ပါသည္။ ဧရာ၀တီျမစ္ ႏွင့္ ခ်င္းတြင္းျမစ္ဆံုအထိ ေရနမူနာ ရယူ စမ္းသပ္သင့္ပါသည္။

ေရေကာင္းေရသန္႔ဆိုသည္မွာ …

(၁) အေရာင္အဆင္း အနယ္အႏွစ္ အနံအရသာတို႔ကို ျဖစ္ေစေသာရုပ္၀တၱဳမ်ားကင္းစင္ေစျခင္း။

(၂) လူတို႔၏စိတ္ေရာ ကိုယ္ပါ က်န္းမာမွဳ့ကို ထိခိုက္ေစေသာ ဓာတ္ပစၥည္းမ်ားကင္းစင္ေစျခင္း။

(၃) လူတို႔အား ေရာဂါရေစေသာ ပိုးမြွားမ်ားကင္းစင္ေစျခင္း။ စသည့္အရည္အခ်င္းသံုးရပ္ႏွင့္ ျပည္စံုေသာေရကို ေရေကာင္းေရသန့္ ဟုေခၚပါသည္။

ေရသည္ ကမၻာေလာကသားအားလံုးအတြက္ မရိွမျဖစ္ အေျခခံအလိုအပ္ဆံုးေသာအရာျဖစ္ပါသည္။ ထိုေၾကာင့္ ျမစ္ေခ်ာင္းအင္းအိုင္မ်ားကို အဆိပ္အေတာက္၊ ေရာဂါပိုးပြားမ်ား ေပ်ာ္၀င္ညစ္ညမ္းမွဳ့မရိွေအာင္ စဥ္ဆက္မျပတ္ ဆက္လက္ ေစာင့္ေရွာက္ ထိမ္းသိမ္းထားရမည ္ျဖစ္ပါသည္။ေျမေပၚေျမေအာက္ ေရအရင္းအျမစ္မွာ သဘာ၀အေလ်ာက္ ျဖစ္တည္ေနေသာအရာမ်ားျဖစ္ေပသည္။ သို႔မွသာလူသားအားလံုးအတြက္ အလိုအပ္ဆံုးေသာ ေသာက္သံုးေရကို အျမဲရယူသံုးစဲြႏွိင္မည္ ျဖစ္ေပသည္။

ျမန္မာႏွိင္ငံသူႏွိင္ငံသားအားလံုး၊ လူမ်ိဳးမေရြး၊ ဘာသာမေရြး၊ ႏွစ္သစ္မွာ ေသာက္သံုးေရေၾကာင့္ က်မၼာေရး၊ေဘးဒုကၡမေရာက္ၾကပါေစ – ဟုဆုုေတာင္းလ်က္—-

 

Ref:moemaka

စားေသာက္ကုန္မ်ားတြင္ အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစသည့္ ဇီ၀ပိုးမ်ားပါ၀င္ေန

Chemical Laboratory for Food Inspection in Myanmar

 

ျပည္တြင္းထုတ္ကုန္ႏွင့္ ျပည္ပမွတင္သြင္းသည့္ စားေသာက္ကုန္ပစၥည္းမ်ားတြင္ လူကိုအႏၱရယ္ျဖစ္ေစ ႏိုင္သည့္ အဏုဇီ၀ပိုးမ်ား ပါ၀င္သည္ကိုေတြ႕ရွိရေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ စိုက္ပ်ဳိးေရးအေျခခံ စားေသာက္ ကုန္ထုတ္လုပ္တင္ပို႔ေရာင္းခ်သူမ်ားအသင္း ဒုတိယဥကၠ႒ ဦးစိန္ေသာင္းဦးကေျပာသည္။ ျပည္တြင္း ထုတ္လုပ္သည့္ စားေသာက္ကုန္ပစၥည္း ၁၃၅ မ်ဳိးကို နမူနာအျဖစ္ စမ္းသပ္စစ္ေဆးရာတြင္ အႏၱရာယ္ ျဖစ္ေစသည့္ အဏုဇီ၀ပိုးမႊားပစၥည္း ၂၂ မ်ဳိးတြင္ ပါ၀င္သည္ကိုေတြ႕ရွိရၿပီး ရာခိုင္ႏႈန္းအားျဖင့္ ၁၆ ဒသမ ၃ ပါ၀င္ေၾကာင္း ၎ကေျပာသည္။ ထုိ႔ျပင္ ျပည္ပမွတင္သြင္းသည့္ စားေသာက္ကုန္ပစၥည္း ၁၄ မ်ဳိးကို နမူနာအျဖစ္စစ္ေဆးရာတြင္ ပစၥည္း ၇ မ်ဳိးတြင္ အဏုဇီ၀ပိုးမ်ားပါ၀င္ေနၿပီး ရာခိုင္ႏႈန္းအားျဖင့္ၾကည့္ပါက ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းထိပါ၀င္ေနေၾကာင္း ၎ကဆက္လက္ေျပာသည္။ အသင္းကတည္ေထာင္ထားသည့္ စားေသာက္ကုန္လုပ္ငန္း ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး အေထာက္အကူျပဳဓာတ္ခြဲခန္းတြင္ ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္အတြင္း စစ္ေဆးစဥ္ အထက္ပါအတိုင္း ေတြ႕ရွိခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ျပည္တြင္းထုတ္ စားေသာက္ကုန္မ်ားကို နမူနာအျဖစ္စစ္ေဆးရာတြင္ ေစ်းကြက္အတြင္းေရာင္းခ်ေနသည့္ ပစၥည္းမ်ားကို ေရြးခ်ယ္စစ္ေဆးျခင္းမဟုတ္ဘဲ ထုတ္လုပ္သည့္လုပ္ငန္းရွင္မ်ား တိုက္႐ိုက္ေရြးခ်ယ္ေပးသည့္ ပစၥည္းမ်ားကိုသာ စစ္ေဆးခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ၎ကေျပာသည္။ "ထုတ္လုပ္တဲ့လုပ္ငန္းရွင္ေတြက သူတို႔ရဲ႕ ထုတ္ကုန္ေတြထဲက ပစၥည္းေကာင္းေတြကို နမူနာအျဖစ္စစ္ေဆးဖို႔ ေပးတဲ့ထဲမွာတင္ ပိုးေတြပါ၀င္ေနတာကို ေတြ႕ေနရတယ္" ဟု ၎ကေျပာသည္။ ျပည္ပမွတင္သြင္းသည့္ စားေသာက္ကုန္မ်ားကိုမူ ေစ်းကြက္အတြင္းမွ ရယူစစ္ေဆးျခင္းေၾကာင့္ စစ္ေဆးေတြ႕ရွိခ်က္ေပၚမူတည္ၿပီး အသင္း၀င္ မ်ားတင္သြင္းလာသည့္ စားေသာက္ကုန္မ်ား စံခ်ိန္စံညႊန္းႏွင့္အညီ တင္သြင္းေရးကိုသာ အသင္းက အသိေပးႏုိင္ၿပီး အစိုးရအဖြဲ႕အစည္းကဲ့သို႔ အေရးယူေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္းမရွိေၾကာင္း ၎ကေျပာသည္။ သို႔ေသာ္ အဆိုပါစစ္ေဆးေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားေၾကာင့္ သက္ဆိုင္ရာတာ၀န္ရွိသူမ်ားအေနျဖင့္ တင္သြင္းလာသည့္ စားေသာက္ကုန္မ်ားႏွင့္ ျပည္တြင္းထုတ္ပစၥည္းမ်ားကို စစ္ေဆးႀကီးၾကပ္ရာတြင္ ယခုထက္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေဆာင္ရြက္လာႏုိင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ၎ကသံုးသပ္ေျပာသည္။ ပိုးမႊားပါရွိသည့္ စားေသာက္ကုန္မ်ားကို ေစ်းကြက္အတြင္းမွ ျပန္လည္သိမ္းယူသည့္စနစ္ က်င့္သံုးႏုိင္ျခင္းရွိ၊မရွိမွာ စားသံုးသူဆိုင္ရာ ကာကြယ္သည့္ဥပေဒ ျပ႒ာန္းအတည္ျပဳႏုိင္ျခင္းမရွိေသးဘဲ စားသံုးသူကာကြယ္ေရးဥပေဒမူၾကမ္း (Consumer Protection Law) အဆင့္သာ ၿပီးစီးေသးေၾကာင္းသိရသည္။ "လက္ရွိမွာ ဥပေဒမရွိေသးတဲ့အတြက္ ပိုးပါတဲ့ပစၥည္းေတြကို မသိမ္းဆည္းႏိုင္ေသးဘူး" ဟု၎ကေျပာသည္။ အာဆီယံေဒသတြင္း ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ၎ဥပေဒကို ျမန္မာႏုိင္ငံမွလႊဲ၍ က်န္ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ျပ႒ာန္းထားၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ ကမာၻ႕ကုလသမဂၢအဖြဲ႕ႀကီးမွ ၁၉၈၅ ခုႏွစ္တြင္ စားသံုးသူမ်ား၏အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္ေပးႏုိင္ရန္ စားသံုးသူမ်ားအတြက္ ၀ယ္ခ်င္သည့္ပစၥည္းအား စိတ္ႀကိဳက္ေရြးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္ရွိရန္၊ ၀ယ္ခ်င္သည့္ပစၥည္းႏွင့္ပတ္သက္သည့္ သတင္းအခ်က္အလက္ကို ရယူႏိုင္ရန္၊ ၀ယ္ယူသည့္ပစၥည္းသည္ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရန္၊ ၀ယ္လိုသည့္ပစၥည္းႏွင့္ပတ္သက္သည့္ သတင္းအခ်က္အလက္ကို သိရွိႏုိင္ရန္၊ စားသံုးသူတို႔၏ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ေက်နပ္မႈရရွိရန္၊ အေလ်ာ္အစားရပိုင္ခြင့္ရွိရန္၊ စားသံုးသူကာကြယ္ေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ ပညာရပ္မ်ား သင္ၾကားႏိုင္ခြင့္ရွိရန္ ပိုမိုလံုၿခံဳစိတ္ခ်ရသည့္ ပတ္၀န္းက်င္အား ေရြးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္ရွိရန္တို႔ကို သတ္မွတ္ေပးခဲ့သည္။
ကိုကိုႀကီး

Ref:7daynews
 Lab Working to Improve Food Safety 

ကိုယ့္ငါၾကင္းဆီႏွင့္ငါၾကင္းျပန္အေက်ာ္ခံလိုက္ရေသာ ေရႊဗမာေတြ

ေရႊဗမာေတြႏိုင္ငံတကာကိုေတာ္ေတာ္၀င္ဆန္႔လို႔ ေခတ္မွီလာက်ေနပါၿပီ၊ ဘယ္ေနရာဘဲျဖစ္ျဖစ္ ႏို္င္ငံတကာ ႏွင့္ႏႈိင္းယွဥ္ၿပီးေတာ့စကားေတြေျပာတတ္ေနပါၿပီေလ...

အခုဘဲၾကည့္ ႏိုင္ငံတကာကို ကုန္ၾကမ္းကိုေရာင္းၿပီး ကုန္ေခ်ာျပန္၀၀ာ္ေနရမွေတာ့ ေရႊျပည္သူေတြေသဖို႔ဘဲရွိေတာ့တယ္ေလ....

 

ဘာျဖစ္လို႔တခုခုဆိုရင္ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ႏိႈင္းယွဥ္ၿပီးေျပာေနက်လဲမသိေသးပါဘူးလို႔!

ကိုယ္ရဲ႕အေျခအေနက ႏိုင္ငံတကာအဆင့္မွာမရွိေသးတာကိုေနရာတကာ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ႏိႈင္းယွဥ္ၿပီး ေျပာေျပာ ေနက်တယ္၊

ဘယ္မွာလဲ ႏိုင္ငံတကာ အဆင့္မွီတင္ပို႕ေနတဲ့ထုတ္ကုန္ေတြ? 

ဘယ္မွာလဲ ႏိုင္ငံတကာ ဆက္သြယ္ေရးေတြ?

ဘယ္မွာလဲ ႏိုင္ငံတကာ သယ္ယူပို႔ေဆာင္းေရးေတြ?

ဘယ္မွာလဲ ႏိုင္ငံတကာ ပညာေရးစနစ္ေတြ?

ဘယ္မွာလဲ ႏိုင္ငံတကာ က်န္းမာေရးစနစ္ေတြ?
ဘယ္မွာလဲ ႏိုင္ငံတကာ အေျခခံ၀န္တမ္းလစာေတြ?

 

ေအး!ႏိုင္ငံတကာႏွင့္မွီလာတာေတာ့ရွိပါတယ္! ႏိုင္ငံတကာအဆင့္လူေနမႈကုန္က်စရိတ္ေတြ ေျမေစ်းေတြ  ႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာလြတ္လပ္တဲ့ ေမာ္ဒယ္ကဲကဲေလးေတြရဲ႕ေက်ာ္ျငာေလးေတြပါဘဲ!  ဟုတ္ဘူးလား....

အခုဆို ေရႊတို႔ရဲ႕ပံုမွန္အိမ္တအိမ္ရဲ႕စားစရိတ္ေလးေတြ ႏွင့္ စကာၤပူကအိမ္တအိမ္ရဲ႕စားစရိတ္ လးေတြ အတူတူေလာက္နီးပါးျဖစ္ေနပါၿပီ >>>ကမၻာေပၚရႇိ ေနထိုင္စားေသာက္ကုန္က်စရိတ္ အျမင့္ဆံုးၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားစာရင္းတြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အဆင့္ ၃၅ အထိခုန္တက္
 

ဓာတ္အားသံုးခႏႈန္းထားမ်ားကိုအိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားနည္းတူသင့္တင့္သည့္ ေဈးႏႈန္းသို႔ေျပာင္းလဲ ေကာက္ခံသြားရန္စီစဥ္ေန

 ထူးေအာင္ႏွင့္ စိုးစႏၵာဦး
 

လွ်ပ္စစ္စြမ္းအား၀န္ႀကီးဌာနအေနျဖင့္ လာမည့္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ လွ်ပ္စစ္စြမ္း အားျဖန္႔ျဖဴးရန္ ျပန္လည္၀ယ္ ယူရသည့္ ကမ္းလြန္သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ေဈးႏႈန္းျမင့္မားလာမႈေၾကာင့္ ၾကံဳေတြ႕ရမည့္အ႐ႈံးကိုကာမိရန္ အတြက္ ဓာတ္အား ေကာက္ခံခႏႈန္းထားမ်ားကို အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ေကာက္ခံသည့္ နည္းစနစ္ အတိုင္း ေကာက္ခံက်င့္သံုးရန္ ဒီဇင္ဘာ လ ၁၆ ရက္ေန႔တြင္ အလံုၿမိဳ႕နယ္ရွိ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအား၀န္ႀကီးဌာန တြင္ ျပဳလုပ္ေသာသတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတြင္ ျမန္မာ့လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားလုပ္ငန္းမွ ၫႊန္ၾကားေရးမႉး ေဒၚေအးေအးမြန္က ေျပာသည္။

 

"ႏိုင္ငံတကာမွာက လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားသံုးစြဲခကို အိမ္သံုး၊ စက္မႈလုပ္ငန္း သံုးဆိုၿပီး အလႊာ အလိုက္ခြဲျခားၿပီး ေကာက္ခံတာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပကုမၸဏီေတြ၀င္ လာၿပီး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ ကိုလည္းဖိတ္ေခၚၿပီး လုပ္ကိုင္လာတဲ့အခါ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ တစ္ေျပးညီျဖစ္ေအာင္ လုပ္ငန္းအေျခ အေနေတြေပၚမူတည္ၿပီး ေကာက္ခံခ ႏႈန္းထားေတြကို ေျပာင္းဖို ႔ သင့္ပါတယ္" ဟု ၎က ေျပာသည္။

 

ေျပာင္းလဲေကာက္ခံရာတြင္ အမ်ားစု ျဖစ္ေသာ သာမန္လူတန္းစားႏွင့္ အေျခခံ လူတန္းစား မ်ားကို ထိခိုက္မႈမရွိသည့္ ေဈးႏႈန္းမ်ားႏွင့္ သံုးစြဲသည့္ ကီလို၀ပ္ အတိုင္း အလႊာလိုက္တိုးျမႇင့္ ေကာက္ခံ သင့္ေၾကာင္း ၎က ေျပာသည္။ နမူနာသတ္မွတ္ခ်က္အေနျဖင့္ ယူနစ္ ၂၀၀ သံုးစြဲမႈအတြက္ တစ္ယူနစ္ကို ၃၅ က်ပ္ျဖင့္ေကာက္ ခံၿပီး ယူနစ္၂၀၀ ထက္ပိုမိုသံုးစြဲပါက ေနာက္တိုးသုံးသည့္ ပမာဏကို တစ္ယူနစ္လွ်င္ က်ပ္ ၅၀ သို႔ တိုးျမႇင့္သင့္ေၾကာင္း၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္လည္း လက္ရွိေကာက္ခံေနေသာ တစ္ယူနစ္ ၇၅ က်ပ္မွ ယူနစ္ ၁၀,၀၀၀ ေက်ာ္မွ ၁၅,၀၀၀ အတြင္း သံုးစြဲပါက တစ္ယူနစ္လွ်င္ က်ပ္ ၁၀၀ ထိ တိုးျမႇင့္ ေကာက္ခံသင့္ေၾကာင္းေျပာသည္။

 

ျမန္မာ့လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားေပးလုပ္ငန္း မွ ဘ႑ာေရးအေထြေထြမန္ေနဂ်ာ ေဒၚေဇာ္ေဇာ္သန္းက လက္ရွိတြင္ ျမန္မာ့ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားေပးလုပ္ငန္းအေန ျဖင့္ ျမန္မာ့ေရအားလွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္ ေရးလုပ္ငန္းႏွင့္ ေရႊလီ (၁)ေရအားလွ်ပ္ စစ္ဓာတ္အားေပးစက္႐ုံတို႔မွ ဓာတ္အားကို ၀ယ္ယူကာ တစ္ဆင့္ျပန္လည္ျဖန္႔ျဖဴး ေနရသည့္အျပင္ ဌာနပိုင္ဓာတ္အားေပး စက္႐ံုမ်ားမွာလည္း လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ထုတ္လုပ္မႈအတြက္ ကမ္းလြန္သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႕ကို၀ယ္ယူကာ လွ်ပ္စစ္ ဓာတ္အား ျပန္လည္ျဖန္႔ျဖဴးလ်က္ရွိေသာေၾကာင့္ တစ္ယူနစ္ေရာင္းတိုင္း အ႐ႈံးေပၚလ်က္ရိွ ေၾကာင္း ေျပာသည္။

 

"လက္ရွိဘ႑ာႏွစ္မွာ ျမန္မာ့ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားေပးလုပ္ငန္းအေနနဲ႔ တစ္ယူနစ္ေရာင္းတိုင္း တစ္က်ပ္ ၇၄ ျပား ႐ံႈးတယ္။ ဒီေတာ့ လက္ရွိသုံးစြဲေနတဲ့ ႏႈန္း အရတြက္ရင္ ၂၀၁၂ - ၁၃ ဘ႑ာႏွစ္မွာ က်ပ္ ၁၈ ဒသမ ၇၅၁ ဘီလ်ံအ႐ႈံးေပၚ မွာျဖစ္ပါတယ္" ဟု ၎က ေျပာသည္။

 

လက္ရွိတြင္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ထုတ္လုပ္မႈ၌ ဓာတ္အားပါ၀င္မႈ အခ်ဳိး မွာ ျမန္မာ့ေရအား လွ်ပ္စစ္မွ ၆၇ ရာခိုင္ ႏႈန္း၊ ေရႊလီမွ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ဂ်ီတီ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕သံုးစက္မွ ၂၃ ရာခိုင္ ႏႈန္းပါ၀င္လ်က္ ရွိသည္။ လာမည့္ ၂၀၁၃ ေႏြရာသီတြင္ ဓာတ္ အားမလံုေလာက္မႈမ်ား မျဖစ္ေပၚေစရန္ အတြက္ ဂ်ီတီ စက္ေလးလံုးကို ထပ္မံတိုး ခ်ဲ႕ၿပီး ဓာတ္အားထုတ္လုပ္မည္ျဖစ္ရာ ဂ်ီတီ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ သံုးစက္၏ ထုတ္ လုပ္မႈေပၚတြင္ ၂၃ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၃၁ ရာခိုင္ ႏႈန္းထိ တိုးျမႇင့္သြားမည္ျဖစ္ ေၾကာင္း ေဒၚေဇာ္ေဇာ္သန္းက ေျပာသည္။

 

"၂၀၁၂ ဇြန္လကေန မတ္လအထိ ဂ်ီတီစက္ေတြအတြက္ လိုအပ္တဲ့ ကမ္းလြန္သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႕ကို စြမ္းအင္၀န္ႀကီးဌာနကေန တစ္ဘီတီယူကိုငါးေဒၚလာေပး၀ယ္ၿပီး ဓာတ္အားထုတ္လုပ္ေနတာပါ။ ဒီဆယ္လစာကိုပဲ ငါး ေဒၚလာနဲ႔ရတာ။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ေက်ာ္ တာနဲ႔ တစ္ဘီတီယူကို ၁၁ ဒသမ ၁၉၆၆ ေဒၚလာေပး၀ယ္ရေတာ့မယ့္အျပင္ ဂ်ီတီစက္ ေတြကလည္း တိုးထား ေတာ့ ဓာတ္အားေရာင္းခ်တာကို နဂိုႏႈန္း အတိုင္း ဆက္ေရာင္း ေနမယ္ဆိုရင္ တစ္ ယူနစ္ေရာင္းတိုင္း ၃၃ က်ပ္ ၂၅ ျပား႐ႈံး ၿပီး ၂၀၁၃ - ၁၄ ဘ႑ာႏွစ္မွာ ေတာ့ က်ပ္ ၃၆၈ ဒသမ ၉၅၂ ဘီလ်ံေလာက္ အ႐ႈံး ေပၚႏိုင္တယ္" ဟု ၎က ေျပာသည္။ လက္ရွိျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အိမ္သံုးႏွင့္ လမ္းမီးလွ်ပ္စစ္မီတာခအတြက္ တစ္ ယူနစ္လွ်င္ ၃၅ က်ပ္ႏွင့္ စက္မႈလုပ္ငန္း မ်ားကို တစ္ယူနစ္လွ်င္ ၇၅ က်ပ္ႏႈန္း ေကာက္ခံလ်က္ ရွိသည္။

 

အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္ေသာ ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္ အိမ္သံုးတြင္ ၁၅၀ ယူနစ္အထိ သံုးစြဲမႈအတြက္ တစ္ယူနစ္လွ်င္ ျမန္မာ ေငြျဖင့္က်ပ္ ၅၀ နီးပါးေကာက္ခံၿပီး တ႐ုတ္ ႏိုင္ငံတြင္ အိမ္သံုးတစ္ယူနစ္ကို ၇၂ က်ပ္၊ လာအိုႏိုင္ငံတြင္ အိမ္သံုး ၂၅ ယူနစ္ အထိသံုးစြဲမႈအတြက္ ၂၉ က်ပ္စသည္ ျဖင့္၏သံုးစြဲမႈ ယူနစ္အလႊာ အလိုက္ခြဲျခား သတ္မွတ္ေကာက္ခံလ်က္ ရွိသည္။
 

Ref:mmtime