Cholesterol (ကိုလက္စေထာ) ဆိုတာဘယ္လိုမ်ိဳးလဲ?

Cholesterol (ကိုလက္စေထာ)

ဟိုတေလာက သူငယ္ခ်င္းမတေယာက္ မၾကာခဏ ေခါင္းတျခမ္းကိုက္ေနတာေတာက္ေလွ်ာက္ ဆိုသလို ျဖစ္ေနတာကို အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးဘဲေသာက္ၿပီး ကိုယ္ကိုယ္ကုိေဆးေသာက္ေနတာကို တရင္ေတာ့ အသိတေယာက္ေပးတဲ့ အကိုက္အခဲေဆးေသာက္ၿပီး မႈးလို႕အနီးနား အျပင္ေဆးခန္း ကိုသြားေနစဥ္ မွာလမ္းမွာမႈးလဲလို႔ အေရးေပၚေဆးရံုႀကီးကိုေရာက္လို႔ ေသြးတုိင္းၾကည့္ေတာ့ ေသြးေပါင္ခ်ိန္က သုန္၀ (0)ျဖစ္ၿပီးေလျဖတ္ညာဖက္လက္တျခမ္းျဖတ္သလိုျဖစ္သြားတာ ေသြးတို္င္းၾကည့္ေတာ့ ေသြးေပါင္ခ်ိန္လံုး၀မတက္ဘဲ(0) ကေနမတက္ပါဘူး ! တျခားဘယ္ဖက္လက္ကိုတိုင္းမွေသြးေပါင္ခ်ိန္တင္ပါတယ္၊ သူမက နဂိုကတည္းက ေသြးေၾကာက်ဥ္းၿပီး (ကိုလက္ေထာပိတ္)ေသြးေတြခဲၿပီး ေသြးေၾကာပိတ္ေနသလိုျဖစ္ေန တာကို တကုိယ္လံုးကိုအပ္ထရာေဆာင္း ရိုက္ၾကည့္လိုက္မွသိလိုက္ရပါတယ္ေလ၊ ဒါေၾကာင့္ ေခါင္းကိုက္ ကိုက္ေနတာေလ၊

ဒါေၾကာင့္ ေနာက္ေၾကာေခါင္းတျခမ္းခဏခဏကိုက္ေနရင္သတိထားက်ပါလို႔! အခုေဒါက္တာတင့္ေဆြ ရဲ႕ကိုလက္စေထာကို ေကာ္ပီကူးရင္းသတိေပးေရးသားလ္ိုက္တာပါ၊ အဲ!ေျပာရအံုးမယ္ကၽႊန္ေတာ္လဲ ကိုလက္စေထာမ်ားေနလို႔ ၃လ၆လတခါဆိုသလိုေဆခန္းသြားၿပီး ေဆးေတြေတာက္ေလွ်ာက္ေသာက္ ေနရပါေၾကာင္း! အစားနည္းနည္းေသာင္းက်န္းလိုက္ရင္တက္ၿပီေလ(၀တ္သားကိုမေရွာင္ႏိုင္ဘူးေလ)ေနာက္ၿပီးသူငယ္ခ်င္းမကလက္စြမ္းျပျပေနေတာ့ နဲနဲပို၀လာလို႔ ဆရာ၀န္ကေဆးခန္းက ၆လခ်ိန္းေနရာကေန ၃လျပန္ျဖစ္သြားရပါေၾကာင္း! ဟီး! (အရက္ေသာက္လို႔ သူငယ္ခ်င္းအင္ဂ်င္နီယာက အေဖာ္မရွိလို႔အေဖာ္လုပ္ေပးရင္းႏွင့္ အခုေတာ့ မေသာက္ေတာ့ပါဘူးေလ)

ကြ်န္ေတာ္ဟာ အသက္ (၆၁) ႏွစ္ရွိ လက္ရွိသေဘၤာလိုက္ေနေသာ သေဘၤာသားတဦး ျဖစ္ပါတယ္။ အခုကြ်န္ေတာ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ေနေသာ ကုမၼဏီ၏ လိုအပ္ခ်က္အရ ေဆးစစ္ႀကည့္ရာ က်ေနာ္၏ Cholesterol Level ဟာ ေအာက္ပါအတိုင္း ေပၚလာသည္ကို သိရွိခဲ့ရပါသည္။ ထို႔ေႀကာင့္ က်ေနာ္အတြက္ HDL ၿမင့္တက္လာရန္ႏွင့္ LDL က်ဆင္းသြားေရန္ အတြက္ အကူအညီ ေတာင္းလိုက္ပါ သည္။

- Total Cholesterol level is 4.3 MMOL/L < 5.2
- Total Cholesterol level is 165 MG/DL < 200
- HDL cholesterol level is 0.84 L MMOL/L >1.04
- HDL 32L MG/DL>40
- LDL cholesterol level is 3.1HMMOL/L <2.6
- LDL 117HMG/DL: <100

လူတိုင္း အသက္ ၂ဝ ေက်ာ္လာရင္ Cholesterol levels (ကိုလက္စေထာ) အနည္း-အမ်ား စစ္တာကို ၅ ႏွစ္တခါ လုပ္သင့္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားတယ္။ Lipid profile လို႔ ေခၚတယ္။ ေယာက္်ားဆို ၃၅ ႏွစ္ေက်ာ္ရင္၊ မိန္းမဆိုရင္ ၄၅ ႏွစ္ေက်ာ္ရင္ ပိုျပီး ခပ္စိပ္စိပ္ စစ္သင့္ေသးတယ္။ စစ္ရင္ -
1. LDL (low-density lipoprotein cholesterol) = Bad cholesterol
2. HDL (high-density lipoprotein cholesterol) = Good cholesterol
3. Triglycerides နဲ႔
4. Total Cholesterol ေတြကို သိရမယ္။

1. LDL Cholesterol (ကိုလက္စေထာ) အဆိုး၊
• Less than 100 mg/dL = အေကာင္းဆံုး၊
• 130 – 159 mg/dL = အေကာင္း-အဆိုးၾကား၊
• 160 – 189 mg/dL = ျမင့္ေန၊
• 190 mg/dL and above = အေတာ္ျမင့္ေန။

2. HDL Cholesterol (ကိုလက္စေထာ) အေကာင္း • 60 mg/dL နဲ႔ အထက္ ရွိသင့္တယ္၊
• ေယာက္်ားေတြမွာ 40 mg/dL ထက္နည္းျပီး၊
• မိန္မေတြမွာ 50 mg/dL ထက္နည္းေနရင္ ႏွလံုးေရာဂါျဖစ္လာမွာ စိုးရတယ္၊
• 60mg/dL ထက္မ်ားရင္ ႏွလံုးေရာဂါကို ကာကြယ္ရာက်တယ္။

3. Triglycerides (ထရြိဳင္-ဂလစ္စထြိဳက္စ္) • 150 mg/dL ထက္နည္းတာ ပံုမွန္၊
• 150 – 199 mg/dL နဲနဲမ်ားတယ္၊
• 200 – 499 mg/dL မ်ားတယ္၊
• 500 mg/dL or higher အလြန္မ်ားတယ္။

4. Total Cholesterol (ကိုလက္စေထာ) စုစုေပါင္း
• 200 mg/dL ထက္နည္းေနတာ ေကာင္းတယ္၊
• 200 – 239 mg/dL နဲနဲမ်ားတယ္၊
• 240 mg/dL နဲ႔အထက္ မ်ားတယ္။

High Cholesterol (ကိုလက္စေထာ) မ်ားေနရင္ ဘာလုပ္ရမလဲ?

တကယ္လို႔ ႏွလံုးေရာဂါ၊ ေသြးေၾကာေရာဂါရွိေနရင္ LDL ကို 70 ထက္ နည္းေနေအာင္ လုပ္သင့္တယ္။ ဆီးခ်ိဳ နဲ႔ တျခား ေရာဂါရွိေနသူေတြက LDL 100 ထက္ နည္းေနသင့္တယ္။ ႏွလံုးေရာဂါ၊ (စထုပ္္ခ္)၊ အဖ်ားပိုင္း ေသြးေၾကာ ေရာဂါေတြ ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ အႏၲရာယ္ရွိတယ္။

(၁) တသက္လံုး လူေနမႈပံုစံကို ေျပာင္းပါ။

(၂) လိုအပ္ရင္ ေဆးေသာက္ပါ။

(၁) Lifestyle changes include လူေနမႈပံုစံေကာင္းဆိုတာ -

1. Exercise ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ပါ။

2. Weight control ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ထိန္းေနပါ။
3. Smoking ေဆးလိပ္ မေသာက္ပါနဲ႔။
4. Healthy diet က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္တာသာ စားပါ။

• Unsaturated fats နဲ႔ Cholesterol နည္းတာေတြသာ စားပါ။
• အသီးအႏွံနဲ႔သစ္သီးေတြ စားပါ
•  က်န္းမာေရးနဲ႔ညီညြတ္တဲ့ ဆီေရြးစားသံုးပါ။ ႏွမ္းဆီ၊ (ေအာလစ္ဖ္) ဆီ၊ ပန္းႏွမ္းဆီ၊ ေျမပဲဆီ၊ (ကင္ႏိုလာ) ဆီေတြ သံုးပါ။
•  ဖိုက္ဘာမ်ားတဲ့ အစားအစာ စားေပးပါ။ (ဘာလီ)၊ အုတ္စပါး၊ ပန္းသီး၊
• Nuts အေစ့အဆံေတြစားပါ။ ေျမပဲ၊ သစ္ၾကားသီး၊ ဗာဒံေစ့၊ 
•  ပဲသီးစားပါ။ Kidney, Chick peas, Lentils, Split peas, Black-eyed peas, and White beans ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳး စားပါ။

 

၁- အသားေတြက ရတဲ့အဆီက ဆိုးတယ္ဆိုေပမဲ့ အားလံုးေတာ့ မဟုတ္ဘူး။
၂- ျမင္ရတဲ့အဆီေတြ ဖယ္ထုတ္ထားတာ ေရြးပါ။ ေက်ာ္မဲ့အစား ျပဳတ္ပါ။
၃- ၾကက္သား နဲ႔ ၾကက္ဆင္သားေတြက ငန္းသား နဲ႔ ဘဲသား အဆီထက္ သက္သာတယ္။ အေရခြံ မစားပါနဲ႔။
o၄- ျပဳျပင္ထားတဲအသားေတြ ဥပမာ Sausage ဝက္အူေတာင့္၊ Hot dogs (ေဟာေဒါ့ခ္)၊ ေတြမွာ အဆီ နဲ႔ ဆား မ်ားတယ္။ ေရွာင္ပါ။
၅- Organ meats ကလီစာကို တခါတေလမွသာ စားပါ။
o Margarine (မာဂ်ရင္း) က Butter ေထာပတ္ထက္ သင့္ေတာ္တယ္။

(၂) Cholesterol-lowering medications (ကိုလက္စေထာ) က်ေဆးေတြမွာ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြရွိတယ္။ အိပ္ခ်င္၊ အိပ္ေရးပ်က္၊ ေခါင္းကိုက္၊ ပ်ိဳ႕၊ အန္တာေတြ ျဖစ္တတ္တယ္။ ေဆးေတြ တမ်ိဳးကေန ေနာက္တမ်ိဳး ေျပာင္းေပးရတာလဲ ရွိတယ္။

- Statins ကိုအမ်ားဆံုးသံုးတယ္။ Statins ေဆးေၾကာင့္ ဗိုက္နာ၊ ေလပြ၊ ဗိုက္နာ၊ ဗိုက္ေအာင့္၊ ဝမ္းခ်ဳပ္၊ အသဲထိခိုက္၊ ၾကြက္သားေတြ နာ-အားယုတ္တာေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ Atorvastatin (Lipitor) နဲ႔ Rosuvastatin (Crestor) ေတြက ပိုျပင္းတယ္။ Fluvastatin (Lescol) က သိပ္မျပင္းဘူး။

- Fibrates ေဆးက Triglyceride က်ေစတယ္။ ဒီေဆးေၾကာင့္ ဝမ္းပ်က္၊ ဗိုက္နာ၊ သည္းေျခေက်ာက္တည္၊ ေသြးအားနည္း၊ ေသြးက်ဲေဆးေတြကို ပိုအားေပးတာေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ gemfibrozil, (Lopid) နဲ႔ fenofibrate (Tricor, Fibricor) ေတြျဖစ္တယ္။

- Resins (bile acid sequestrants) ေဆးက အသဲကေန (ကိုလက္စေထာ) ကို ပိုအသံုးခ်ေစမယ္။ ဒီေဆးေၾကာင့္ ဝမ္းပ်က္-ဝမ္းခ်ဳပ္၊ ဗိုက္မျငိမ္၊ ေခါင္းမူး၊ ေလပြ၊ ရင္ျပည့္၊ ရင္ပူတာေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။

- Niacin ေဆးက Triglyceride ကိုနည္းေစျပီး၊ HDL cholesterol ကိုမ်ားေစမယ္။ အသဲထိခိုက္၊ ဗိုက္နာ၊ အေရျပားနီျမန္း၊ ယားယံ၊ ဆီးခ်ိဳတက္တာေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။

(ကိုလက္စေထာ) မ်ားေနသူေတြကို ေဆးကုရတာ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ မတူပါ။ လူတိုင္းက (ကိုလက္စေထာ) ကို ထုတ္ေပးေနျပီး ဒါကို အသံုးျပဳေနၾကတယ္။ ႏွစ္ေနရာလံုးမွာ မတူၾကပါ။ ေယာက္်ားေတြနဲ႔ မိန္းမေတြကို ေဆးကုရတာ မတူဘူး။ (ကိုလက္စေထာ) မ်ားေနလို႔ ခ်က္ခ်င္း စိတ္ မပ်က္ပါနဲ႔ အေမရိကားမွာ ကိုယ္လိုလူမ်ိဳး သန္း ၁ဝဝ ရွိေနတယ္။ ဒီလူေတြက Total cholesterol 200 mg/dL ထက္ မ်ားေနၾကတယ္။ သူတို႔ကိုေဆးကုတဲ့အခါ ႏွစ္ေယာက္ထပ္တူတယ္ ဆိုတာေတာင္ ရွားတယ္။ အစား ဆင္ျခင္တာနဲ႔ ကိုယ္လက္လႈတ္ရွားမႈေတြလုပ္တာနဲ႔ အဆင္ေျပသြားသူေတြ ရွိတယ္။

Triglyceride and Sinus bradycardia ႏွလံုးခုန္ ေႏွးလြန္းတာ မေကာင္းပါ http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2011/03/triglyceride-and-sinus-bradycardia.html

Cholesterol Quiz (ကိုလက္စေထာ) အေမး-အေျဖ

• (ကိုလက္စေထာ) ဆိုတာ (၂) မ်ိဳးရွိတယ္။ LDL ဆိုတာက အဆုိး နဲ႔ HDL က အေကာင္းျဖစ္တယ္။

• သံသယရွိသူတိုင္းကို Lipid profile ဆိုတာ အစစ္ခိုင္းတယ္။ LDL တခုတည္းသာ ၾကည့္ရတာ မဟုတ္ပါ။ တျခား နံပါတ္ေတြကိုလဲ ၾကည့္ရတယ္။ LDL, HDL, Triglycerides နဲ႔ Total cholesterol ဆိုတာေတြ အားလံုး သိဘို႔လိုတယ္။
• LDL မ်ားေနသူမွာ ေသြးလႊတ္ေၾကာေလးေတြကို ပိတ္တာ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။
• LDL နည္းေလ ေကာင္းေလျဖစ္တယ္။ ဒါတခုတည္းေတာ့မဟုတ္ေသးဘူး။ ဆီးခ်ိဳ၊ အသက္အရြယ္၊ မိသားစု ႏွလံုးေရာဂါ ရာဇဝင္၊ ဆိုတာေတြကိုပါ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမယ္။
• LDL levels ဓါတ္ခြဲခန္းအေျဖမွာ -
- လူအမ်ားစုမွာ 130 mg/dL ထက္နည္းေနသင့္တယ္။
- ႏွလံုးေရာဂါ အလားအလားရွိေနရင္ 100 mg/dL ထက္နည္းေနသင့္တယ္။
- ႏွလံုးေရာဂါ အႏၲရယ္ရွိေနျပီဆိုရင္ေတာ့ 70 mg/dL ထက္နည္းေနသင့္တယ္။
• Triglycerides ဆိုတာ အဆီတမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ကိုယ္ထဲမွာ စုေဆာင္းထားတယ္။ (အင္နာဂ်ီ) လိုလာရင္ ထုတ္သံုးတယ္။ သၾကားပါတာ အမ်ားၾကီးစားျပီး (ကယ္လိုရီ) မ်ားရင္ (ထရြိဳင္ဂလစ္ဆရုိက္) ေတြမ်ားလာမယ္။
• Total cholesterol 200 mg/dL ထက္နည္းတာ အေကာင္းဆံုးျဖစ္တယ္။
- 200-239 ဆိုတာ ၾကားက်တယ္။
- 240 ထက္ေက်ာ္ရင္ မ်ားတယ္။
- စစ္ရင္ Fasting test ဘာမွမစားဘဲ ဓါတ္ခြဲခန္းသြားစစ္တာအေျဖမွန္မယ္။
- ႏွလံုးကို ကာကြယ္ခ်င္ရင္ Triglyceride ကို 150 mg/dL နည္းေအာင္ ဦးတည္စားေသာက္၊ ေနထိုင္ပါ။ တခ်ိဳ႕ဆရာဝန္ေတြက 100 mg/dL ဆိုတာအေကာင္းဆံုးလို႔ သတ္မွတ္တယ္။
- Triglyceride 150 -199 mg/dL ဆိုတာ ၾကားက်တယ္။
- Triglyceride 200 – 499 မ်ားတယ္။
- Triglyceride 500 ထက္ေက်ာ္ရင္ အလြန္မ်ားတယ္။
• ေဟာ္တယ္ေတြ၊ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာ မနက္စာအျဖစ္စားသံုးေလ့မ်ားတဲ့
- Bacon ဝက္ေပါင္ေျခာက္က အဆီေတြမ်ားလို႔ ဆိုးေစတယ္။
- Chocolate cake ေခ်ာကလက္ကိတ္မံု႔ကလဲ အတူတူဘဲ။
- Alcohol အရက္ထဲမွာလဲ ကလိုရီ နဲ႔ သၾကားဓါတ္ မနည္းလွဘူး။ Triglyceride levels မ်ားေစႏိုင္တယ္။
• Diabetes ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွိေနရင္လဲ Triglyceride levels မ်ားေနႏိုင္တယ္။
- Lose extra pounds ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလွ်ာ့ခ်ပါ၊
- Exercise ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္းပိုလုပ္ပါ၊
- Fiber မ်ားမ်ားပါတဲ့ Beans ပဲသီး၊ Veggies ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြနဲ႔ Whole grains သိပ္ျဖဴဆြတ္ေအာင္ခြ်တ္မထားတဲ့ အေစ့အဆံေတြ စားသံုးပါ။
• Good cholesterol level (HDL) ေကာင္းတဲ့ (ကိုလက္စေထာ) က 60 နဲ႔အထက္ရွိေနရင္ ႏွလံုးေရာဂါကို ကာကြယ္ရာ က်တယ္။ ဒီအမ်ိဳးအစားနည္းေနတာဟာ မေကာင္းပါ။
- ေယာက္်ားေတြဆိုရင္ 40 mg/dL ထက္နည္းေနရင္၊
- မိန္းမေတြဆိုရင္ 50 mg/dL ထက္နည္းေနရင္ မေကာင္းပါ။
- အံုးသီးဆံ၊ အံုးရည္ေတြမွာ ဆိုးတဲ့ (ကိုလက္စေထာ) ပါေနမဲ့ Saturated fat ေတြပါတယ္။
- Walnuts သစ္ၾကားသီးကို အသင့္အတင့္စားေပးတာဟာ Junk-food snack ဆိုင္ကေန အလြယ္ဝယ္ရတဲ့ ေခတ္ေပၚအစားအစာ၊ သြားရည္စာေတြထက္ ေကာင္းတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ သူ႔ထဲမွာ Fiber (ဖိုင္ဘာ) နဲ႔ Omega-3 (အိုမီဂါ ၃) ေတြပါလို႔ျဖစ္တယ္။
Dr. တင့္ေဆြ

Ref:dts-medicaleducation blog's