ညစာ အဆီမ်ားတဲ႔ဆီျပန္၊အေက်ာ္ေလးေတြ စားမိရင္ ညဖက္ေခ်ာင္းထထဆိုးေနလို႔ ေသြးတိုးေရာဂါႏွင့္ ပတ္သက္ေနတဲ႔ cholesterol မ်ားၿပီး high triglycerides ျဖစ္ေနတာကိုး..
ဘာျဖစ္မွန္းမသိက်တဲ႔သူေတြကေတာ့ ႐ိုး႐ိုးေခ်ာင္းဆိုၿပီးထင္ေနက်ေတာ့ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးရည္ေတြ ဘဲ ေသာက္လုိက္ေတာ့လဲ သက္သာသြားလိုက္လံုးျခာလိုက္ေနတာဘဲ!
ဒီလိုတာ ေသာက္ေနရရင္ ငါေတာ့ ေဆးစြဲေတာ့မွာ ဘဲဆိုၿပီး ဘာေၾကာင့္လဲဆိုတာကိုသိခ်င္လို႔ရွာလ္ိုက္ တာ....ခၽႊဲသလိပ္ေတြႏွင့္ လည္ေခ်ာင္းမွာထဲမွာ လည္ပင္းမွာ သိုင္း႐ြိဳက္လို႔ ေခၚတဲ့ လိပ္ျပာပံုသဏၭာန္ ဂလင္းငယ္ကေန ေဟာ္မုန္းေတြ သိုင္းရြိဳက္အက်ိတ္ေလးေတြ ျဖစ္ေနလို႔ပါဘဲ! ဒီသိုင္းရြိဳတ္အက်ိတ္က ကင္ဆာထိ ျဖစ္တတ္ပါေသးတယ္၊
ဒါေတြေၾကာင့္ မိမိကုိယ္အေလးခ်ိန္မ်ားေနတာကို ေလ်ာ့ခ်မွာျဖစ္ၿပီး သတ္မွတ္ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေရာက္ေအာင္ က်ိဳးစားေလ်ာ့ခ်ရမွာက မိမိရဲ႕တာ၀န္တခုသာျဖစ္ပါေၾကာင္း အသိေပးလိုက္ရပါတယ္၊ အမွ်င္မ်ားတဲ့ အသီး အရြက္အစားအေသာက္ေတြမ်ားမ်ားစားေပးရမွာ မဟုတ္ပါလားေနာ္! ဒါေတြဘယ္ကေနဘယ္လိုစျဖစ္ တာလဲဆိုရင္ ေသြးတိုး၊ေသြးက် ရာဂါရရင္ cholesterol မ်ားရင္ျဖစ္တတ္ပါ တယ္? အမ်ားသိေနတာကသူေဌးေရာဂါေတြပါဘဲလို႔ေျပာေနေပမဲ့ စားေကာင္းေသာက္ေကာင္းေတြ မဆင္မျခင္စားေသာက္တာေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာပါ၊ အဲ! ေရႊဗမာေလးေတြ ငါးပိရည္၊ငပိေလးေတြစားမ်ားရင္လဲျဖစ္တတ္ပါေသးတယ္ေနာ္! ဟဲဟဲ! အငန္ေတြစားတတ္တဲ့ ဆင္းရဲသား ေတြမွာလဲျဖစ္ပါတယ္ေနာ္! ဒီေသြးတိုးႏွင့္ပတ္သက္တဲ့ေရာဂါက တသက္လုံုးေပ်ာက္ေစတဲ့ေရာဂါမဟုတ္လို႔ အေနအထို္င္အစားအေသာက္ေတြကိုဘဲ သတိထားဆင္ျခင္ႏိုင္မွာရမွာပါ.....
ဘာလို႔ဒီေသြးေပါင္တက္ Hypertension ႏွင့္ေသြးေပါင္က် Hypotension ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္ေနတဲ့ေရာဂါေတြကို ကၽႊန္ေတာ္တို႔ ေရႊဗမာေတြ ေတာ္ေတာ္ကို ေပါ့ေပ့ါတန္တန္ ထားတတ္လို႔ အခုလိုလက္ေတြ႕ဘ၀မွာလက္ရွိျဖစ္ေနတာကို သတိေပးခ်င္လို႔ ေရးလိုက္တာပါ...
ေသြးတိုးေရာဂါဟာ ဝျဖိဳးသူမ်ား ျဖစ္ပြားႏိုင္သလို ပိန္သူေတြလဲ ျဖစ္ႏိုင္ျပီး က်ား-မ မေရြး ျဖစ္ပြားႏိုင္တဲ့ ေရာဂါ
ျဖစ္ပါတယ္။ သိပၸံေဆးပညာရွင္မ်ားက တိတ္တဆိတ္ လူသတ္သမား (Silent Killer) လို႔ တင္စားေျပာဆိုၾကပါတယ္။
ေသြးတိုးေရာဂါျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းမ်ားကေတာ့ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ နည္းသူမ်ား၊ အေညာင္းထိုင္၊ အအိပ္အေနမ်ားသူမ်ား၊ ဆီး၊ ဝမ္း၊ ေသြးေလ ခ်ဳပ္ေန-က်န္ေန-ေအာင့္ေန-စုေဝးေနခိုက္၊ ပိတ္စာ၊ ခ်ဳပ္စာမ်ား။
ဥပမာ-ေဂၚဖီထုပ္၊ ႏို႔မ်ိဳးစံု၊ အုန္းႏို႔၊ အုန္းသီး စတဲ့ ခ်ိဳ-ဖန္-ဆိန့္ ဓာတ္စာ အစာမ်ားနဲ႔ ဝက္သား၊ ဘဲသား၊ ငါးသေလာက္၊ ပုစြန္ထုပ္၊ ငါးပိ၊ ပုစြန္ဆီ၊ အမဲသား၊ ၾကက္သား၊ ဆိတ္သား၊ ငါးႀကီးသားမ်ား စတဲ့ ခၽြဲ၊ ေစး၊ ဆိမ့္၊ ဖန္၊ အစားအစာမ်ားကို ရင္ျပည့္ေအာင္ စားမိျခင္း။
ပန္ကာေလအပါအဝင္ ေလတိုက္ခံျခင္း၊ အေအးခံျခင္း စတဲ့ အတက္(၃)ခ်က္ ဆံုမိေသာ္ ေသြးတက္၊ ေလတက္၊ အခိုးတက္ေစတဲ့ ေသြးတိုးေရာဂါ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
အထက္မွာေျပာခဲ့တဲ့ အပိတ္(၃)မ်ိဳး မၾကာခဏ ဆံုမိျခင္း၊ ဝျဖိဳးျခင္း အဆီအသားမ်ား ပိတ္က်င္တုတ္ခိုင္ေနသူမ်ား၊ အပိတ္(၄)ခ်က္ ဆံုမိရင္ ရုတ္တရက္ ေသြးတိုးကာ ေလျဖတ္ျပီး အသက္ဆံုးရႈံးျခင္းမ်ား ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
မိဘမ်ိဳးရိုး ႏွစ္ဖက္စလံုး ႏွလံုး၊ ေသြးတိုး၊ ေလငန္းရွိခဲ့ရင္ အဲဒီလူမွာ အပိတ္(၃)မ်ိဳး ဆံုခဲံေသာ္ နာတာရွည္ ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ေလငန္းေရာ၈ါ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အပိတ္(၄)မ်ိဳး ဆံုခဲ့ရင္ေတာ့ ရုတ္တရက ေသဆံုးတတ္ပါတယ္။
စိတ္ေဒါသ ျပင္းထန္သူမ်ား၊ စိတ္ခ်ဳပ္တည္းထားရျခင္းေၾကာင့္ ႏွလံုးထိခိုက္မႈမ်ားျပီး အဲဒီစိတ္ေၾကာင့္လည္း ေသြးတိုး၊ ေသြးတက္ေရာဂါ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေသြးတိုး၊ ေသြးတက္ေရာဂါ (၃)မ်ိဳးရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ အပူအေၾကာင္းခံ ေသြးတိုးျခင္း၊ အေအးအေၾကာင္းခံ ေသြးတိုးျခင္းနဲ႔ အပူ အေအး(၂)ပါးျပိဳင္ ေသြးတိုးျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။
အေအးအေၾကာင္းခံျဖစ္တဲ့ ေသြးတိုးလကၡဏာမ်ားကေတာ့---
၁။ ရုပ္ဝစိုျခင္း
၂။ ရုပ္ေလးလံထိုင္းမႈိင္းျခင္း
၃။ ဆီးျဖဴျခင္း
၄။ ရင္ပူျခင္း ရင္ေလးျခင္း
၅။ ေရမငတ္ျခင္း
၆။ ေျခဖ်ားေႏြးျခင္း
၇။ ေခၽြးမထြက္ျခင္း၊ ေခၽြးနည္းျခင္း
၈။ အစားနည္းေသာ္လည္း စားေကာင္းျခင္း
၉။ အိပ္ေပ်ာ္ျခင္း
၁၀။ ဝမ္းခ်ဳပ္ျခင္း
၁၁။ ခံတြင္းနံ႔နံျခင္း
၁၂။ သက်ည္းခုန္ေႏွးျပီး ငုတ္တတ္ဝပ္တတ္ျခင္း
၁၃။ လက္ေကာက္ဝတ္ ေသြးစမ္းၾကည့္ရင္ ေသြးလံုးက်ယ္တတ္၊ မာတတ္၊ ေကာက္တတ္ျခင္းမ်ားဟာ အေအးအေၾကာင္းခံ ေသြးတိုးေရာဂါ လကၡဏာမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီေရာဂါရွင္မ်ားကို ေသြးေပါင္ခ်ိန္ တိုင္းၾကည့္ရင္ ေအာက္ေသြး(၉၀) မီလီမီတာ အထက္ႏွင့္ အေပၚေသြး (၁၄၀)မီလီမီတာအထက္ ရွိတတ္ပါတယ္။
အပူအေၾကာင္းခံ ေသြးတိုးေရာဂါ လကၡဏာမ်ားကေတာ့---
၁။ ရုပ္ အလြန္မဝျခင္း
၂။ ရုပ္ေပါ့ျပီး မတည္ျငိမ္ လႈပ္ရွားမႈရွိျခင္း
၃။ ဆီးနီ၊ ဆီးဝါျပီး ဆီးမၾကာခဏ သြားတတ္ျခင္း
၄။ ေျခဖ်ားေအးျခင္း
၅။ ရင္ပူျခင္း၊ ေမာတတ္ျခင္း
၆။ ေရငတ္ျခင္း
၇။ ကိုယ္ခႏၶာအထက္ပိုင္း ေခၽြးထြက္မ်ားျခင္း
၈။ စားေကာင္းျခင္း
၉။ အိပ္ေပ်ာ္ျခင္း
၁၀။ ဝမ္းခ်ဳပ္ျခင္း၊ စျမင္းခံျခင္း၊ ဝမ္းေျခာက္ျခင္း
၁၁။ ခံတြင္းနံ႔ နံျခင္း
၁၂။ သက်ည္းအခုန္ျမန္ျခင္း
၁၃။ လက္ေကာက္ဝတ္ ေသြးလံုးမာျပီး ထန္ျမန္တတ္ျခင္း
အဲဒီေရာဂါရွင္မ်ားကို ေသြးေပါင္ခ်ိန္ၾကည့္လွ်င္ ေအာက္ေသြး(၉၀) မီလီမီတာအထက္ႏွင့္ အေပၚေသြး(၁၄၀) မီလီမီတာအထက္ ရွိတတ္ပါတယ္။
အပူအေအးျပိဳင္ ေသြးတိုးေရာဂါ လကၡဏာမ်ားကေတာ့---
၁။ ရုပ္ဝတတ္ျခင္း
၂။ ကိုယ္ခႏၶာေအာက္ပိုင္း ေလးျပီး ထံုက်ဥ္တတ္ျခင္း
၃။ ဆီး ျဖဴလိုက္-ဝါလိုက္၊ နည္းမ်ား ေျပာင္းလဲတတ္ျခင္း
၄။ ကိုယ္ခႏၶာေအာက္ပိုင္း ေခၽြးမထြက္ျခင္း
၅။ ကိုယ္ခႏၶာေအာက္ပိုင္း ေခၽြးထြက္လိုက္၊ ကိုယ္ခႏၶာအထက္ပိုင္း ေခၽြးထြက္လိုက္ႏွင့္ ေခၽြးထြက္ မညီျခင္း
၆။ ေျခဖ်ား တခါတရံ ေအးျပီး တခါတရံ ေႏြးျခင္း
၇။ ရင္တုန္တတ္ျခင္း
၈။ ေခါင္းမူးတတ္ျခင္း
၉။ ဇက္ေၾကာ္ ေနာက္ေၾကာတက္ျခင္း
၁၀။ ေန႔ညမေရြး ေရာဂါတိုးျခင္း
၁၁။ စိတ္တိုျခင္း၊ ေမာျခင္း
၁၂။ လက္ေကာက္ဝတ္ေသြးေၾကာ မာထန္ေကာက္ျပီး မညီမမွ် တိုးျခင္း
၁၃။ ေသြးတိုးအတက္အက် ျမန္ျခင္း
စတဲ့ လကၡဏာမ်ားဟာ အပူအေအးျပိဳင္ ေသြးတိုးေရာဂါလကၡဏာမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။
အေအးအေၾကာင္းခံျဖစ္တဲ့ ေသြးတိုးလကၡဏာမ်ားကေတာ့---
၁။ ရုပ္ဝစိုျခင္း
၂။ ရုပ္ေလးလံထိုင္းမႈိင္းျခင္း
၃။ ဆီးျဖဴျခင္း
၄။ ရင္ပူျခင္း ရင္ေလးျခင္း
၅။ ေရမငတ္ျခင္း
၆။ ေျခဖ်ားေႏြးျခင္း
၇။ ေခၽြးမထြက္ျခင္း၊ ေခၽြးနည္းျခင္း
၈။ အစားနည္းေသာ္လည္း စားေကာင္းျခင္း
၉။ အိပ္ေပ်ာ္ျခင္း
၁၀။ ဝမ္းခ်ဳပ္ျခင္း
၁၁။ ခံတြင္းနံ႔နံျခင္း
၁၂။ သက်ည္းခုန္ေႏွးျပီး ငုတ္တတ္ဝပ္တတ္ျခင္း
၁၃။ လက္ေကာက္ဝတ္ ေသြးစမ္းၾကည့္ရင္ ေသြးလံုးက်ယ္တတ္၊ မာတတ္၊ ေကာက္တတ္ျခင္းမ်ားဟာ အေအးအေၾကာင္းခံ ေသြးတိုးေရာဂါ လကၡဏာမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီေရာဂါရွင္မ်ားကို ေသြးေပါင္ခ်ိန္ တိုင္းၾကည့္ရင္ ေအာက္ေသြး(၉၀) မီလီမီတာ အထက္ႏွင့္ အေပၚေသြး (၁၄၀)မီလီမီတာအထက္ ရွိတတ္ပါတယ္။
အပူအေၾကာင္းခံ ေသြးတိုးေရာဂါ လကၡဏာမ်ားကေတာ့---
၁။ ရုပ္ အလြန္မဝျခင္း
၂။ ရုပ္ေပါ့ျပီး မတည္ျငိမ္ လႈပ္ရွားမႈရွိျခင္း
၃။ ဆီးနီ၊ ဆီးဝါျပီး ဆီးမၾကာခဏ သြားတတ္ျခင္း
၄။ ေျခဖ်ားေအးျခင္း
၅။ ရင္ပူျခင္း၊ ေမာတတ္ျခင္း
၆။ ေရငတ္ျခင္း
၇။ ကိုယ္ခႏၶာအထက္ပိုင္း ေခၽြးထြက္မ်ားျခင္း
၈။ စားေကာင္းျခင္း
၉။ အိပ္ေပ်ာ္ျခင္း
၁၀။ ဝမ္းခ်ဳပ္ျခင္း၊ စျမင္းခံျခင္း၊ ဝမ္းေျခာက္ျခင္း
၁၁။ ခံတြင္းနံ႔ နံျခင္း
၁၂။ သက်ည္းအခုန္ျမန္ျခင္း
၁၃။ လက္ေကာက္ဝတ္ ေသြးလံုးမာျပီး ထန္ျမန္တတ္ျခင္း
အဲဒီေရာဂါရွင္မ်ားကို ေသြးေပါင္ခ်ိန္ၾကည့္လွ်င္ ေအာက္ေသြး(၉၀) မီလီမီတာအထက္ႏွင့္ အေပၚေသြး(၁၄၀) မီလီမီတာအထက္ ရွိတတ္ပါတယ္။
အပူအေအးျပိဳင္ ေသြးတိုးေရာဂါ လကၡဏာမ်ားကေတာ့---
၁။ ရုပ္ဝတတ္ျခင္း
၂။ ကိုယ္ခႏၶာေအာက္ပိုင္း ေလးျပီး ထံုက်ဥ္တတ္ျခင္း
၃။ ဆီး ျဖဴလိုက္-ဝါလိုက္၊ နည္းမ်ား ေျပာင္းလဲတတ္ျခင္း
၄။ ကိုယ္ခႏၶာေအာက္ပိုင္း ေခၽြးမထြက္ျခင္း
၅။ ကိုယ္ခႏၶာေအာက္ပိုင္း ေခၽြးထြက္လိုက္၊ ကိုယ္ခႏၶာအထက္ပိုင္း ေခၽြးထြက္လိုက္ႏွင့္ ေခၽြးထြက္ မညီျခင္း
၆။ ေျခဖ်ား တခါတရံ ေအးျပီး တခါတရံ ေႏြးျခင္း
၇။ ရင္တုန္တတ္ျခင္း
၈။ ေခါင္းမူးတတ္ျခင္း
၉။ ဇက္ေၾကာ္ ေနာက္ေၾကာတက္ျခင္း
၁၀။ ေန႔ညမေရြး ေရာဂါတိုးျခင္း
၁၁။ စိတ္တိုျခင္း၊ ေမာျခင္း
၁၂။ လက္ေကာက္ဝတ္ေသြးေၾကာ မာထန္ေကာက္ျပီး မညီမမွ် တိုးျခင္း
၁၃။ ေသြးတိုးအတက္အက် ျမန္ျခင္း
စတဲ့ လကၡဏာမ်ားဟာ အပူအေအးျပိဳင္ ေသြးတိုးေရာဂါလကၡဏာမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။
အိုင္အိုဒင္းသည္ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ အဓိကလိုအပ္သည္မွာ ေဟာ္မုန္းတစ္မ်ိဳးတည္ေဆာက္ေပးရန္
ျဖစ္၏။ ကၽြန္ေတာ္တို႕၏ ခႏၶာကိုယ္တြင္ ေဟာ္မုန္းမ်ားကို တည္ေဆာက္ေပးေသာ ဂလင္းမ်ား (Endocrine Glands)မ်ားစြာရိွသည္။ လည္ပင္း၏ ေရွ႕ဘက္ပိုင္းတြင္လိပ္ျပာပံုသဏၭာန္အက်ိတ္ငယ္တစ္ခုရိွသည္။Thyroid Gland ဟုေခၚပါသည္။ သိုင္းရိြဳက္ဂလင္းမွ သိုင္းရိြဳက္ေဟာ္မုန္းမ်ား တည္ေဆာက္ထုတ္လုပ္ေပးပါသည္။
သိုင္းရိြဳက္ေဟာ္မုန္းတည္ေဆာက္ရန္ ကုန္ၾကမ္းပစၥည္းမ်ားျဖစ္ေသာ အိုင္အိုဒင္းႏွင့္ တိုင္ရိုဆင္း တို႕လိုအပ္သည္။ တိုင္ရိုဆင္းမွာ အမိုင္ႏိုအက္စစ္ တစ္မ်ိဳးျဖစ္ျပီး ပရိုတင္း ဓာတ္မွ ရရိွႏိုင္သည္။ ခႏၶာကိုယ္
သည္ တိုင္ရိုဆင္းကို ကိုယ္တိုင္တည္ေဆာက္ႏိုင္စြမ္းရိွသည္။ သိုင္းရိြဳက္ေဟာ္မုန္း တည္ေဆာက္ရန္လိုေသာ အိုင္အိုဒင္းကိုမူ လူတို႕စားသံုးေသာ အာဟာရမွပင္ ရရိွႏိုင္သည္။ ခႏၶာကိုယ္တြင္း၌ အိုင္အိုဒင္းဓာတ္ တည္ေဆာက္ႏိုင္ျခင္း မရိွေပ။သို႕ျဖစ္ရာ အိုင္အိုဒင္းမွာ မရိွမျဖစ္ လိုအပ္ေသာ အာဟာရပစၥည္းတစ္မ်ိဳး ျဖစ္ေနေပသည္။
သိုင္းရိြဳက္ေဟာ္မုန္းသည္ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ အေရးၾကီးတာ၀န္မ်ားကို ခႏၶာကိုယ္အတြက္ လုပ္
ေဆာင္ေပးလ်က္ရိွသည္။ ဆက္ဖတ္ၾကည့္ပါ>အိုင္အိုဒင္းဆား (ဘာေၾကာင့္ စားသင့္သလဲ)
ျဖစ္၏။ ကၽြန္ေတာ္တို႕၏ ခႏၶာကိုယ္တြင္ ေဟာ္မုန္းမ်ားကို တည္ေဆာက္ေပးေသာ ဂလင္းမ်ား (Endocrine Glands)မ်ားစြာရိွသည္။ လည္ပင္း၏ ေရွ႕ဘက္ပိုင္းတြင္လိပ္ျပာပံုသဏၭာန္အက်ိတ္ငယ္တစ္ခုရိွသည္။Thyroid Gland ဟုေခၚပါသည္။ သိုင္းရိြဳက္ဂလင္းမွ သိုင္းရိြဳက္ေဟာ္မုန္းမ်ား တည္ေဆာက္ထုတ္လုပ္ေပးပါသည္။
သိုင္းရိြဳက္ေဟာ္မုန္းတည္ေဆာက္ရန္ ကုန္ၾကမ္းပစၥည္းမ်ားျဖစ္ေသာ အိုင္အိုဒင္းႏွင့္ တိုင္ရိုဆင္း တို႕လိုအပ္သည္။ တိုင္ရိုဆင္းမွာ အမိုင္ႏိုအက္စစ္ တစ္မ်ိဳးျဖစ္ျပီး ပရိုတင္း ဓာတ္မွ ရရိွႏိုင္သည္။ ခႏၶာကိုယ္
သည္ တိုင္ရိုဆင္းကို ကိုယ္တိုင္တည္ေဆာက္ႏိုင္စြမ္းရိွသည္။ သိုင္းရိြဳက္ေဟာ္မုန္း တည္ေဆာက္ရန္လိုေသာ အိုင္အိုဒင္းကိုမူ လူတို႕စားသံုးေသာ အာဟာရမွပင္ ရရိွႏိုင္သည္။ ခႏၶာကိုယ္တြင္း၌ အိုင္အိုဒင္းဓာတ္ တည္ေဆာက္ႏိုင္ျခင္း မရိွေပ။သို႕ျဖစ္ရာ အိုင္အိုဒင္းမွာ မရိွမျဖစ္ လိုအပ္ေသာ အာဟာရပစၥည္းတစ္မ်ိဳး ျဖစ္ေနေပသည္။
သိုင္းရိြဳက္ေဟာ္မုန္းသည္ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ အေရးၾကီးတာ၀န္မ်ားကို ခႏၶာကိုယ္အတြက္ လုပ္
ေဆာင္ေပးလ်က္ရိွသည္။ ဆက္ဖတ္ၾကည့္ပါ>အိုင္အိုဒင္းဆား (ဘာေၾကာင့္ စားသင့္သလဲ)
၁) သိုင္းရြိဳက္ ျပႆနာမ်ား
လည္ပင္းမွာ သိုင္း႐ြိဳက္လို႔ ေခၚတဲ့ လိပ္ျပာပံုသဏၭာန္ ဂလင္းငယ္ကေန ေဟာ္မုန္းေတြ ထုတ္ၿပီး ခႏၶာကုိယ္ က စြမ္းအင္ရဖို႔ ေလာင္စာေတြကို ဘယ္လို အသံုးခ်ရမယ္ဆိုတာကို ထိန္းညႇိေပးပါတယ္။ သိုင္း႐ြိဳက္ က အလုပ္ လုပ္လြန္တာ ဒါမွမဟုတ္ ခ်ဳိ႕ယြင္းေနတာေၾကာင့္ သင့္အေနနဲ႔ အိပ္ငိုက္တဲ့ ခံစားခ်က္ကုိ တစ္ခ်ိန္လံုး ျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။ သိုင္း႐ြိဳက္ျပႆနာေတြက အမ်ဳိးသမီးေတြမွာ ပိုအျဖစ္မ်ားပါတယ္။
ဘာလုပ္သင့္သလဲ
သိုင္း႐ြိဳက္ ေဟာ္မုန္းပမာဏနဲ႔ သိုင္း႐ြိဳက္အက်ိတ္ရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို သိႏိုင္ဖို႔ စစ္ေဆးမႈခံယူၿပီး လိုအပ္သလို ကုသမႈကို ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။ ဆက္ဖတ္ၾကည့္ပါ>အမ်ိဳးသမီးမ်ား ေမာပန္း ႏံုးခ်ည့္ရသည့္ အေၾကာင္းရင္းမ်ား
က်န္းမာေရးအတြက္ ေဟာ္မုန္းေတြရဲ႕ သက္ေရာက္မႈက အင္မတန္ ႀကီးမားပါတယ္။ ေဟာ္မုန္းေတြရဲ႕ အစြမ္းေၾကာင့္ စိတ္ခံစားမႈ၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္၊ အူမႀကီးက်န္းမာေရး စတာေတြအေပၚ သက္ေရာက္မႈ ရွိေနသလို ရာသီလာတာ၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တာစတဲ့ ကိစၥေတြကလည္း ေဟာ္မုန္းေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ သင့္ကိုယ္တြင္းမွာ ေဟာ္မုန္းဓာတ္ေတြ ဟန္ခ်က္ မညီမွ်တာေၾကာင့္ ႏံုးခ်ည့္ေညာင္းညာတာ၊ အေရျပားျပႆနာ၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ တက္တာ၊ ဗိုက္ပူတာ၊ အိပ္မေပ်ာ္တာ၊ အျမဲလိုလို အိပ္ခ်င္ေနတာ၊ ရာသီအႀကိဳေဝဒနာ၊ မ်ဳိးေအာင္ႏိုင္စြမ္းမရွိတာ စတဲ့ က်န္းမာေရး ျပႆနာေတြလည္း ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ရွိပါတယ္။
ေဟာ္မုန္းဆိုသည္မွာ ေဟာ္မုန္းဆိုတာ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ သတင္းအခ်က္အလက္ ပို႔ေပးတဲ့ ဓာတ္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဟာ္မုန္းေတြက ေသြးေၾကာထဲကေန တစ္သွ်ဴးေတြနဲ႔ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြဆီကို သြားပါတယ္။ သူတို႔က ျဖည္းျဖည္းခ်င္း အလုပ္လုပ္ၾကၿပီး ကိုယ္ခႏၶာျဖစ္စဥ္ အမ်ားစုေပၚမွာ သက္ေရာက္မႈ ရွိၾကပါတယ္။ ႀကီးထြားဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ၊ ဇီဝ႐ုပ္ျဖစ္ပ်က္မႈ (သင္စားလိုက္တဲ့ အစာကေန စြမ္းအင္ကို ခႏၶာကိုယ္မွ ရယူတဲ့ျဖစ္စဥ္)၊ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းေဆာင္တာ၊ မ်ဳိးဆက္ပြားမ်ားမႈနဲ႔ စိတ္ခံစားမႈ စတာေတြေပၚမွာ ေဟာ္မုန္းေတြရဲ႕ သက္ေရာက္မႈ ရွိပါတယ္။ အင္ဒိုခ႐ိုင္းဂလင္းေတြက ေဟာ္မုန္းေတြကို ထုတ္ေပးပါတယ္။
အဓိက အင္ဒိုခ႐ိုင္းဂလင္းေတြက ပစ္က်ဴထရီ၊ ပိုင္နီရယ္၊ သိုင္းမတ္စ္၊ သိုင္းရြိဳက္၊ အဒရီနယဂလင္းနဲ႔ ပန္ကရိယတို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အမ်ဳိးသားေတြမွာ ေဝွးေစ့ကေန ေဟာ္မုန္းထုတ္ၿပီး အမ်ဳိးသမီးေတြမွာ မမ်ဳိးဥကေန ေဟာ္မုန္းထုတ္ပါတယ္။ ဒီေဟာ္မုန္းဓာတ္ေတြ ဟန္ခ်က္ညီညီ ထုတ္ႏိုင္ဖို႔နဲ႔ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္စြမ္းက အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ေနေစဖို႔ ေအာက္ပါ အေျခခံအခ်က္ေတြကို လိုက္နာသင့္ပါတယ္။ ဆက္ဖတ္ၾကည့္ပါ>ကုိယ္တြင္း ေဟာ္မုန္းဓာတ္မ်ား ဟန္ခ်က္ညီမွ်ေစရန္
ေဟာ္မုန္းဆိုသည္မွာ ေဟာ္မုန္းဆိုတာ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ သတင္းအခ်က္အလက္ ပို႔ေပးတဲ့ ဓာတ္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဟာ္မုန္းေတြက ေသြးေၾကာထဲကေန တစ္သွ်ဴးေတြနဲ႔ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြဆီကို သြားပါတယ္။ သူတို႔က ျဖည္းျဖည္းခ်င္း အလုပ္လုပ္ၾကၿပီး ကိုယ္ခႏၶာျဖစ္စဥ္ အမ်ားစုေပၚမွာ သက္ေရာက္မႈ ရွိၾကပါတယ္။ ႀကီးထြားဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ၊ ဇီဝ႐ုပ္ျဖစ္ပ်က္မႈ (သင္စားလိုက္တဲ့ အစာကေန စြမ္းအင္ကို ခႏၶာကိုယ္မွ ရယူတဲ့ျဖစ္စဥ္)၊ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းေဆာင္တာ၊ မ်ဳိးဆက္ပြားမ်ားမႈနဲ႔ စိတ္ခံစားမႈ စတာေတြေပၚမွာ ေဟာ္မုန္းေတြရဲ႕ သက္ေရာက္မႈ ရွိပါတယ္။ အင္ဒိုခ႐ိုင္းဂလင္းေတြက ေဟာ္မုန္းေတြကို ထုတ္ေပးပါတယ္။
အဓိက အင္ဒိုခ႐ိုင္းဂလင္းေတြက ပစ္က်ဴထရီ၊ ပိုင္နီရယ္၊ သိုင္းမတ္စ္၊ သိုင္းရြိဳက္၊ အဒရီနယဂလင္းနဲ႔ ပန္ကရိယတို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အမ်ဳိးသားေတြမွာ ေဝွးေစ့ကေန ေဟာ္မုန္းထုတ္ၿပီး အမ်ဳိးသမီးေတြမွာ မမ်ဳိးဥကေန ေဟာ္မုန္းထုတ္ပါတယ္။ ဒီေဟာ္မုန္းဓာတ္ေတြ ဟန္ခ်က္ညီညီ ထုတ္ႏိုင္ဖို႔နဲ႔ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္စြမ္းက အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ေနေစဖို႔ ေအာက္ပါ အေျခခံအခ်က္ေတြကို လိုက္နာသင့္ပါတယ္။ ဆက္ဖတ္ၾကည့္ပါ>ကုိယ္တြင္း ေဟာ္မုန္းဓာတ္မ်ား ဟန္ခ်က္ညီမွ်ေစရန္
တီဗီ စတား ဆိုဖီယာ ဟာ ၂၀ဝ၀ ျပည့္ႏွစ္ က သိုင္းရြိဳက္ ကင္ဆာ ခံစား ခဲ့ ရၿပီး ခြဲစိတ္ ကုသမႈ၊ ေဆး ကုသမႈနဲ႔ ေနာက္ပိုင္း ေဆးစစ္ေဆးမႈမ်ားစြာကို စနစ္ တက် လုပ္ခဲ့ရပါတယ္။ ဒီေန႔မွာေတာ့ ကင္ဆာကို အႏိုင္ယူခဲ့ႏိုင္တဲ့ ဆိုဖီယာဟာ ဇာတ္ကားသစ္ေတြ ထဲမွာ ပါဝင္သ႐ုပ္ေဆာင္ၿပီး ေအာင္ျမင္မႈေတြ ရရွိ ေနၿပီျဖစ္ပါတယ္။ သူမနဲ႔ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းမႈအစီအ စဥ္ကို Health.com က ျပဳလုပ္ခဲ့ရာ ေအာက္ပါအ တိုင္း ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္။ စစခ်င္းတုန္းက ဒီကင္ဆာျဖစ္တာကို လွ်ိဳ႔ဝွက္ ခ်က္တစ္ခုလို ထိန္းသိမ္းထားခဲ႕တယ္ေနာ္။ ဘာ ေၾကာင္႕ပါလဲ။
ကြ်န္မအေနနဲ႔ မီဒီယာေတြရဲ႕ အာ႐ံုစိုက္မႈကို မလိုခ်င္ခဲ့လို႔ပါ။ ကင္ဆာျဖစ္တယ္ဆိုတာကလည္း ေပ်ာ္စရာေကာင္းတဲ့ ကိစၥမဟုတ္ဘူးေလ။ တကယ္ လို႔ ရွင့္မွာသာ ကင္ဆာေရာဂါရွိခဲ့ရင္ တျခားသူေတြ နဲ႔ ထိေတြ႕ဆက္ဆံမႈလုပ္ခ်င္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဆက္ဖတ္ၾကည့္ပါ>သုိင္းရြိဳက္ကင္ဆာကုိ အႏုိင္ယူခဲ့ေသာ ဆုိဖီယာဗာဂရာ
Sometimes it's useful to highlight some of the essential content here at the About.com Thyroid site that covers the thyroid basics and answers your fundamental thyroid questions. Take a look:
Thyroid Disease 101 -- What is the thyroid? Where is it located? What diseases affect the thyroid? What are the treatments? Common side issues? And how do you stay informed? I've covered it all in Thyroid Disease 101: The Basics.
Thyroid Disease Symptoms and Risk Factors -- What factors put you at higher risk of developing thyroid disease? What are the symptoms of hypothyroidism? Hyperthyroidism? Autoimmune thyroid disease? Goiter? Nodules? Thyroid cancer? Thyroiditis? This article takes a look at these basic questions.
Thyroid Testing and Diagnosis -- Diagnosing thyroid disease is a process that can incorporate numerous factors. Learn more about what is involved in a clinical thyroid exam, the various blood tests used to diagnose a thyroid condition, imaging tests like ultrasound and MRIs, thyroid biopsies, and other tests.
Thyroid Diet and Weight Loss Information Center -- Losing weight can be a particular challenge for thyroid patients. And for some people, difficulty losing weight -- or unexplained weight gain -- may be the first sign that lets them know they even have a thyroid condition in the first place. Are you a thyroid patient struggling to lose weight? Or do you suspect a thyroid condition may be sabotaging your diet efforts? The Thyroid Diet and Weight Loss Information Center has articles, resources and tools to help you.
What is the Thyroid?
The thyroid is a small gland, shaped like a butterfly, located in the lower part of your neck. The function of a gland is to secrete hormones. The main hormones released by the thyroid are triiodothyronine, abbreviated as T3, and thyroxine, abbreviated as T4. These thyroid hormones deliver energy to cells of the body.
What Diseases and Conditions Affect the Thyroid?
The most common problems that develop in the thyroid include:
Hypothyroidism -- An underactive thyroid.
Hyperthyroidism -- An overactive thyroid.
Goiter -- An enlarged thyroid.
Thyroid Nodules -- Lumps in the thyroid gland.
Thyroid Cancer -- Malignant thyroid nodules or tissue.
Thyroiditis -- Inflammation of the thyroid.
This Thyroid 101: All About Your Thyroid article has more in-depth information to help provide an overview of the thyroid. And if you are wondering if you might have one of these thyroid conditions, take an interactive self-test online: Quiz: Could You Have a Thyroid Problem?.
Hypothyroidism
When the thyroid gland is underactive, improperly formed at birth, surgically removed all or in part, or becomes incapable of producing enough thyroid hormone, a person is said to be hypothyroid. One of the most common causes of hypothyroidism is the autoimmune disease called Hashimoto's disease, in which antibodies gradually target the thyroid and destroy its ability to produce thyroid hormone.
Symptoms of hypothyroidism usually go along with a slowdown in metabolism, and can include fatigue, weight gain, and depression, among others.
Hypothyroidism
When the thyroid gland is underactive, improperly formed at birth, surgically removed all or in part, or becomes incapable of producing enough thyroid hormone, a person is said to be hypothyroid. One of the most common causes of hypothyroidism is the autoimmune disease called Hashimoto's disease, in which antibodies gradually target the thyroid and destroy its ability to produce thyroid hormone.
Symptoms of hypothyroidism usually go along with a slowdown in metabolism, and can include fatigue, weight gain, and depression, among others.
- The Hypothyroidism Risks/Symptoms Checklist reviews the key symptoms.
- Quiz: Could You Be Hypothyroid? is a self-test to help you identify risks and symptoms.
Hyperthyroidism
When the thyroid gland becomes overactive and produces too much thyroid hormone, a person is said to be hyperthyroid. The most common cause of hyperthyroidism is the autoimmune condition known as Graves' disease, where antibodies target the gland and cause it to speed up hormone production.
When the thyroid gland becomes overactive and produces too much thyroid hormone, a person is said to be hyperthyroid. The most common cause of hyperthyroidism is the autoimmune condition known as Graves' disease, where antibodies target the gland and cause it to speed up hormone production.
- Quiz: Could You Be Hyperthyroid? is an interactive self-test.
- Overview of Graves' Disease and Hyperthyroidism -- features a thorough look at overactive thyroid problems
- Risks and Symptoms assesses the various risk factors, triggers, signs and symptoms of an overactive thyroid
- Diagnosis of Graves' Disease and Hyperthyroidism evaluates the blood tests, imaging tests and clinical evaluation involved in diagnosis
- Treatment of Graves' Disease and Hyperthyroidism considers antithyroid drug treatment, radioactive iodine ablation, and surgery
- Support / Coping with Graves' Disease and Hyperthyroidism looks at various ways to live with these conditions
- The 10 Things Your Doctor May Not Have Told You About Graves' Disease has additional important information.
Autoimmune Thyroid Disease
Most thyroid dysfunction such as hypothyroidism or hyperthyroidism is due to autoimmune thyroid disease. Autoimmune disease refers to a condition where the body's natural ability to differentiate between its tissues, organs and glands, vs. outside bacteria, viruses or pathogens, becomes disrupted. This causes the immune system to wrongly mount an attack on the affected area, by producing antibodies. In the case of autoimmune thyroid disease, antibodies either gradually destroy the thyroid, or make it overactive.
Most thyroid dysfunction such as hypothyroidism or hyperthyroidism is due to autoimmune thyroid disease. Autoimmune disease refers to a condition where the body's natural ability to differentiate between its tissues, organs and glands, vs. outside bacteria, viruses or pathogens, becomes disrupted. This causes the immune system to wrongly mount an attack on the affected area, by producing antibodies. In the case of autoimmune thyroid disease, antibodies either gradually destroy the thyroid, or make it overactive.
- To understand the difference between an underactive thyroid and Hashimoto's disease, read: Hashimoto's vs. Hypothyroidism: What's the Difference?
- In some cases, the autoimmune disease itself may warrant treatment, as described in Treatment Can Help Those Who Test Positive for Thyroid Antibodies
- Having one autoimmune disease increases the personal and family risk of other autoimmune diseases. The Autoimmune Disease Checklist looks at various symptoms that are common to these types of diseases.
Goiter/Thyroid Nodules
Sometimes the thyroid becomes enlarged -- due to Hashimoto's disease, Graves' disease, nutritional deficiencies, or other thyroid imbalances. When the thyroid become enlarged, this is known as a goiter.
Some people develop solid or liquid filled cysts, lumps, bumps and tumors -- both benign and cancerous -- in the thyroid gland. These are known as thyroid nodules.
Sometimes the thyroid becomes enlarged -- due to Hashimoto's disease, Graves' disease, nutritional deficiencies, or other thyroid imbalances. When the thyroid become enlarged, this is known as a goiter.
Some people develop solid or liquid filled cysts, lumps, bumps and tumors -- both benign and cancerous -- in the thyroid gland. These are known as thyroid nodules.
- Sometimes you can find a thyroid lump yourself by performing a Thyroid Neck Check
- All About Thyroid Nodules, Lumps and Goiter helps you understand these problems, how they're diagnosed and treated.
- Biopsy is sometimes needed to rule out cancer in a nodule. Here's a Q&A on Fine Needle Aspiration Biopsy.
- If you get an indeterminate or inconclusive fine needle aspiration biopsy result, you'll want to learn about the Veracyte Afirma Thyroid Analysis.
Thyroid Cancer
A small percentage of thyroid nodules are cancerous. While thyroid cancer is a rare cancer, it's on the rise. Learn more about thyroid cancer in these articles:
A small percentage of thyroid nodules are cancerous. While thyroid cancer is a rare cancer, it's on the rise. Learn more about thyroid cancer in these articles:
Thyroiditis
When the thyroid becomes inflamed, due to bacterial or viral illness, this is known as thyroiditis. There are a number of types of thyroiditis:
Treatments
- Surgery is usually performed for thyroid cancer, for some cases of goiter or nodule, and less commonly, as a hyperthyroidism treatment. Read Thyroid Surgery for a detailed overview of what to expect from thyroid surgery.
- Thyroid drugs are an important part of treatment for many patients. Read All About Thyroid Hormone Replacement Drugs, which provides an overview of the key drug treatments. It's also important to know How To Take Your Thyroid Hormone Replacement Medication. There are also controversies in thyroid hormone replacement, including the T4/T3 Thyroid Drug Controversy, and the Armour Thyroid/Desiccated Thyroid Controversy.
- Treatment of Graves' Disease and Hyperthyroidism considers antithyroid drug treatment, radioactive iodine ablation, and surgery for an overactive thyroid
Some people don't feel well, even after treatment. If you fall into this category, you're probably frustrated, but there are solutions. Try some of the 10 Ways to Feel Better with Thyroid Disease. And be sure to read My TSH Test Results Are Normal, But I Still Have Symptoms.
Doctors for Your Thyroid Treatments
It's important to find the right doctor for your thyroid care, and to work effectively with that practitioner. An endocrinologist is a specialist in endocrine disorder, including thyroid disease. But you'll want to know: Do you really need an endocrinologist?
Doctors for Your Thyroid Treatments
It's important to find the right doctor for your thyroid care, and to work effectively with that practitioner. An endocrinologist is a specialist in endocrine disorder, including thyroid disease. But you'll want to know: Do you really need an endocrinologist?
- Taking the Quiz: What Type of Doctor is Best For You and Your Thyroid Treatment? can help you determine where to start.
- Various directories can help you find thyroid doctors.
Special Issues
- Are you pregnant, trying to conceive, or breastfeeding? Thyroid disease poses particular challenges. Explore the Fertility, Pregnancy and Breastfeeding Information Center for Thyroid Patients.
- Weight problems and difficulty losing weight are unfortunate side effects for many thyroid patients. Start with this helpful Quiz: Is Your Thyroid Making You Fat? to assess your own situation. Then read Losing Weight with a Thyroid Problem has sound information to get you started losing weight, despite a thyroid condition.
- You'll also want to visit the Thyroid Diet and Weight Loss Information Center has dozens of resources to help.
- You'll also want to sign up for the free 4 Weeks to Weight Loss Email Ecourse to help jumpstart your weight loss efforts, and provide you with new ideas for diet and weight loss.
How to Stay Informed
- Sign up for Mary Shomon's free weekly email Thyroid Newsletter, which features the latest news on thyroid disease diagnosis, treatment, and related health issues of interest.
- Bookmark the About.com Thyroid Blog -- where you'll find up-to-the-minute information about the latest thyroid news, and links to thyroid information and news here on the site, and around the web.
- On Facebook: Follow the About.com Thyroid site, and you can also follow guide Mary Shomon's thyroid advocacy efforts.
- On Twitter: Follow the About.com Thyroid site and you can also follow Mary Shomon's @ThyroidMary tweets.
Related Articles
- Thyroid 101, Basic Information and Index to Mary Shomon's About.com Thy...
- Shomon's Living Well With Graves' Disease and Hyperthyroidism
- Thyroid Disease 101: Basic Information on Hypothyroidism, Hyperthyroidism, ...
- Contact Mary Shomon by Phone, Recorded Audio Presentations on Thyroid Disea...
- Thyroid Disease 101: Basic Information on Hypothyroidism, Hyperthyroidism, ...
Thyroid Disease Guide
No comments:
Post a Comment